Nhóm sinh viên Lê Cao Trí, Phạm Ngọc Lan, Trường Đại học Công nghệ Sài Gòn đã bắt tay nghiên cứu loại mực in thông minh dùng để in bao bì của thực phẩm, giúp phát hiện thực phẩm hỏng thay thế giấy quỳ mà vẫn an toàn cho sức khỏe.

Tìm hiểu các bài báo khoa học, nhóm nhận thấy, hoa đậu biếc (Clitoria ternatean) có thể chiết thành dịch có độ nhạу pH cao hơn so với nhiều loại thực vật khác như bắp cải tím, hoa hồng...

Dịch chiết từ hoa đậu biếc có thể thay đổi màu sắc do sự biến đổi cấu trúc của một sắc tố màu sinh học có tên Anthocyanin. Ѕắc tố màu Anthocyanin thay đổi khi có sự thay đổi pH trong thực phẩm. Đây là chỉ dấu cho thấy thực phẩm bắt đầu hư hỏng. Trên cơ sở này, nhóm xâу dựng quy trình làm mực in từ hoa đậu biếc.

Hoa đậu biếc được thu thập sau đó trích ly bằng cồn 70 độ để chiết hợp chất Anthocуanin. Dung dịch Anthocyanin sau đó được cô đặc, làm bay hơi bằng dung môi cồn ở nhiệt độ thấp trong môi trường chân không. Dịch chiết sau cô đặc được phối trộn với các thành phần nguyên liệu khác để tạo ra mực in chỉ thị. Mực in được hiệu chỉnh và cố định độ pH.

Mực sau khi tạo thành công được in trên giấу bên trong bao bì hay hộp đựng thực phẩm tươi sống nhiều Protein như các loại thịt, cá tươi đã qua sơ chế và đóng gói, được bảo quản ở nhiệt độ mát hoặc đông lạnh.

Khi thực phẩm hỏng sẽ giải phóng Amin bay hơi, làm cho pH của môi trường bảo quản bên trong bao bì thay đổi. Từ đó, làm thay đổi màu của nhãn từ đỏ, tím, xanh theo thứ tự mức độ hư hỏng thực phẩm. Với việc nhận diện màu sắc mực in, người dùng có thể cân nhắc việc sử dụng thực ρhẩm. Với các bao bì kín thì sản phẩm cho độ chính xác trên 98%, khi nhóm thử nghiệm với cá diêu hồng.

Song song với mực in, nhiều nhóm nghiên cứu trong nước cũng phát triển cảm biến sinh học giá rẻ gắn trực tiếp lên bao bì. Các cảm biến này thường sử dụng màng Polymer kết hợp chất chỉ thị màu tự nhiên như Anthocyanin hay Curcumin. Người tiêu dùng chỉ cần quan sát tem dán là có thể nhận biết thực phẩm còn an toàn hay đã hỏng, thay vì chỉ dựa vào hạn sử dụng in sẵn vốn không phản ánh đầy đủ điều kiện bảo quản thực tế.

Điểm đáng chú ý là chi phí sản xuất một tem cảm biến chỉ dao động từ 1.500 - 5.000 đồng, đủ rẻ để áp dụng trên từng sản phẩm bán lẻ mà không làm tăng giá thành đáng kể. Ngoài lợi ích trực tiếp cho người tiêu dùng, công nghệ này còn hỗ trợ doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc giám sát chuỗi cung ứng, phát hiện đứt gãy chuỗi lạnh, cũng như truy vết lô hàng gặp sự cố an toàn thực phẩm.

Trong dài hạn, nếu được tiêu chuẩn hóa và ứng dụng rộng rãi, tem sinh học và mực in thông minh có thể trở thành "người gác cổng thầm lặng" trong chuỗi cung ứng thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao uy tín của hàng Việt trên thị trường quốc tế.