Phát huy vai trò tổ truyền thông cộng đồng ở cơ sở

Trong bối cảnh nhiều địa bàn vùng sâu, vùng xa của tỉnh Đắk Lắk vẫn còn tồn tại tình trạng kết hôn sớm, hôn nhân cận huyết thống, một phần do hạn chế về nhận thức, điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, một phần do ảnh hưởng của tập quán truyền thống. Do đó, việc nâng cao nhận thức cho người dân được ngành chức năng, chính quyền các địa phương xác định là giải pháp then chốt.

Với đặc thù có tới 99% hội viên là người DTTS, sinh sống ở vùng đặc biệt khó khăn, trình độ hiểu biết pháp luật còn hạn chế, Chi hội Phụ nữ buôn Cư Ana Săn, xã Ea Knốp được chọn làm điểm thành lập Tổ truyền thông cộng đồng. Đây được xem là “cánh tay nối dài” trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại cơ sở.

Sau khi được tập huấn về kiến thức pháp luật, kỹ năng truyền thông, phương pháp vận động cộng đồng, các thành viên trong tổ đã tích cực triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Nội dung tập trung vào Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân và gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình, an toàn giao thông… 

Thông qua các buổi sinh hoạt chi hội, gặp gỡ tại gia đình hay sinh hoạt cộng đồng, thông điệp về quyền và nghĩa vụ của phụ nữ, trẻ em được truyền tải một cách linh hoạt, phù hợp với đời sống của bà con. Nhờ đó, nhiều chị em đã nhận thức rõ hơn về quyền lợi của mình trong gia đình và xã hội, mạnh dạn tham gia các hoạt động cộng đồng, chủ động vận động chồng, con chấp hành pháp luật, không để con em kết hôn sớm. Nhờ đó, tình trạng tảo hôn tại buôn Cư Ana Săn từng bước được kiềm chế, giảm dần qua từng năm.

Chị Bàn Thị Tuyết, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ buôn Cư Ana Săn, xã Ea Knốp cho biết: Bên cạnh công tác tuyên truyền thường xuyên tại địa bàn dân cư, Tổ truyền thông cộng đồng còn tích cực tham gia các hội thi, liên hoan do địa phương tổ chức. Các thông điệp về Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bình đẳng giới, kỹ năng xử lý các tình huống thường ngày được thể hiện bằng hình thức sân khấu hóa sinh động, dễ nhớ, dễ hiểu. Qua đó, không chỉ nâng cao nhận thức cho hội viên phụ nữ mà còn lan tỏa đến đông đảo người dân trong buôn, góp phần xóa bỏ định kiến giới và phòng, chống bạo lực gia đình, phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Chung tay đẩy lùi hủ tục

Cùng với việc thành lập các tổ truyền thông cộng đồng, tỉnh Đắk Lắk đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của già làng, trưởng thôn, buôn, Người có uy tín trong đồng bào DTTS. Đây là lực lượng có tiếng nói quan trọng, được bà con tin tưởng, nghe theo.

Tại buôn Tuôr A, xã Ea Na, ông Y Blia Mlô (SN 1959), cán bộ Ban Công tác Mặt trận buôn đã trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc của bà con. Ông thấu hiểu những khó khăn, bất cập do các phong tục không còn phù hợp để lại, đặc biệt là hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đối với sức khỏe, giống nòi và sự phát triển lâu dài của cộng đồng.

Hơn 20 năm gắn bó với công tác Mặt trận, ông Y Blia Mlô đã khéo léo vận dụng luật tục truyền thống kết hợp với kiến thức pháp luật được trang bị để tuyên truyền, vận động bà con. Trong các buổi sinh hoạt cộng đồng, hội họp thôn, buôn hay dịp lễ, Tết, ông luôn lồng ghép nội dung tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Bình đẳng giới, phân tích rõ những hậu quả của việc kết hôn sớm, kết hôn cận huyết thống. Ông kiên trì thuyết phục các gia đình cho con em tiếp tục đến trường, không nghỉ học sớm để lấy vợ, lấy chồng.

Không chỉ vậy, ông còn thường xuyên nhắc nhở đoàn viên thanh niên, học sinh trong buôn không bỏ học, không kết hôn khi chưa đủ tuổi, không lấy người cùng dòng họ. Nhờ sự gần gũi, chân thành và gương mẫu của ông, nhận thức của bà con trong buôn từng bước được nâng lên

. Những tập tục lạc hậu dần bị loại bỏ, thay thế bằng nếp sống văn minh, tiến bộ. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, ma chay rườm rà ở buôn Tuôr A từng bước được xóa bỏ, đời sống tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện.

Cùng với phát huy vài trò tổ truyền thông cộng đồng, hệ thống chính trị ở các thôn, buôn, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh Đắk Lắk còn lồng ghép công tác tuyên truyền giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống với phong trào “Xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội”. 

Thông qua các quy ước, hương ước thôn, buôn, nhiều tập tục lạc hậu, mê tín dị đoan từng bước được loại bỏ, góp phần xây dựng môi trường sống lành mạnh, bình đẳng trong cộng đồng.

Theo đánh giá của Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk Lê Ngọc Vinh, từ khi triển khai Tiểu dự án 2, Dự án 9, Chương trình MTQG 1719, công tác tuyên truyền, vận động giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã nhận được sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở. Nhận thức của đồng bào DTTS về vấn đề này được nâng lên rõ rệt, nhiều phong tục, tập quán không còn phù hợp đã dần được xóa bỏ.