Người dân bức xúc trao đổi lại vụ việc Nhà máy Thủy điện Sử Pán I xả lũ bất ngờ, gây thiệt hại lớn về tài sản của bà con.

Người dân bất ngờ

Hộ gia đình anh Đào A Phổng ở thôn Bản Dền, xã Bản Hồ là một trong những hộ bị thiệt hại nhiều nhất trong trận lũ này. Hai chiếc ô tô phục vụ chở khách du lịch bị cuốn trôi, nhà cửa, ao cá, hàng hóa bị hư hại ước thiệt hại hàng tỷ đồng.

Anh Phổng xót xa cho biết. “Khoảng 2h sáng ngày 24/6, trời có mưa nhỏ, cả nhà mình vẫn ngủ ngon. Tuy nhiên, chỉ khoảng 1 tiếng sau lũ đổ về ầm ầm, ngập ngang cổ. Từ trước đến giờ, dù trời có mưa lớn 3-4 ngày, nước lũ chưa bao giờ ngập cầu treo. Thế nhưng lần này, cơn lũ tràn tới và rút đi trong vòng gần 20 phút khiến người dân không kịp trở tay. Cây cầu treo chắc chắn thế mà cũng bị nước lũ cuốn trôi.”, anh Phổng nhớ lại.

Sinh sống trên mảnh đất Bản Hồ đã hơn 70 năm nay, nhưng ông Lù Cao Sủi cũng chưa bao giờ chứng kiến trận lũ nào lớn đến như vậy. Theo ông Sủi, nguyên nhân chính là do các thủy điện trong quá trình thi công làm trôi đất đá bồi đắp dòng suối Mường Hoa khiến cho lòng suối không còn sâu như trước nữa. Cùng với đó, do thủy điện xả lũ lên nước mới dâng đột ngột như vậy.

“May hôm đó con trai tôi còn kịp chạy xuống nhà dìu tôi chạy kịp chứ nếu không thì chắc bây giờ cũng chẳng còn ngồi được ở đây nói chuyện nữa rồi. Người thì may mắn không làm sao chứ hàng hóa, máy xay xát…bị cuốn trôi, hư hỏng hết, chẳng biết sắp tới sinh sống bằng cái gì. Chỉ mong Nhà nước sớm hỗ trợ cho bà con chúng tôi cũng như bố trí chúng tôi về nơi ở mới an toàn hơn chứ nguy hiểm thế này bà con cũng không dám ở nữa rồi”, ông Sủi đề nghị.

Nước lũ tràn về ngập gần tới cổ ông Lù Cao Sủi.

Ông Đào A Khởi, Chủ tịch UBND xã Bản Hồ cho biết: Tổng thiệt hại do trận lũ vừa qua khoảng 15 tỷ đồng với 59 hộ bị ảnh hưởng. Trong đó, 3 hộ nặng nhất phải di chuyển chỗ ở. Theo ông Khởi, nguyên nhân phần lớn là do thủy điện Sử Pán 1 xã lũ. Tuy nhiên, khi xảy ra vụ việc, Nhà máy thủy điện không hề tới thăm hỏi, động viên người dân.

Nhà máy thủy điện ngoảnh mặt làm ngơ

Ông Đào A Khởi cũng cho biết thêm: “Theo kinh nghiệm, nếu không có tác động của việc xả lũ từ các đập thủy điện thì không có chuyện ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống Nhân dân. Sau khi xảy ra lũ quét, xã cử cán bộ kiểm tra ngay thủy điện Sử Pán 1 vì duy nhất đơn vị này có chức năng xả lũ. Với trách nhiệm của đơn vị doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn, khi người dân bị thiệt hạn do thiên tai gây ra mà Nhà máy thủy điện không thăm hỏi, sẻ chia thì chúng tôi nghĩ đã là điều không phải. Đằng này chính đơn vị là tác nhân gây ra lũ mà các anh ý phủi tay trách nhiệm thì chúng tôi nghĩ không thể chấp nhận được”, ông Khởi bức xúc.

Ông Phan Văn Cương, Phó Giám đốc Sở Công thương Lào Cai cho biết: Ngay sau khi trận lũ xả ra tại xã Bản Hồ, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo Sở Công thương chủ trì cùng với các ngành chức năng, chính quyền địa phương làm rõ nguyên nhân gây lũ trên suối Mường Hoa.

“Chúng tôi khẳng định, rạng sáng ngày 24/6 có mưa cục bộ gây lũ trên suối Mường Hoa, lũ về thì bắt buộc thủy điện phải xả lũ. Qua kiểm tra cho thấy, tại thời điểm đỉnh lũ Nhà máy thủy điện Sử Pán 1 đã mở tối đa 4 cửa xả với lưu lượng 1200m3/giây, nhưng mực nước hồ chứa vẫn dâng với lưu lượng 1500m3/giây khiến cho Nhà máy đã phải tính đến phương án mở thêm cửa thêm cửa xả sâu để bảo đảm an toàn hồ chứa”, ông Cương thông tin.

Theo thông kê của cơ quan chức năng trận lũ đã gây thiệt hại lớn về tài sản của nhà nước và nhân dân lên đến hàng chục tỷ đồng.

Cũng theo ông Cương, khi có lũ để bảo đảm an toàn hồ đập thì việc xả lũ là đương nhiên. Tuy nhiên, với trường hợp Nhà máy thủy điện Sử Pán 1 trong quá trình xả lũ có một số sai phạm nhất định.

“Thứ nhất khi xả lũ, Nhà máy không thông tin trước cho cơ quan chức năng và chính quyền địa phương mà chỉ kéo còi thông báo khi bắt đầu xả lũ. Thứ hai, trong quá trình xả lũ, việc vận hành van xả lũ không đúng quy trình; cụ thể tại thời điểm sau đỉnh lũ thì nguyên tắc phải hạ dần các cửa van để giảm lượng nước xả những nhà máy vẫn để mở tối đa. Đây là nguyên nhân gây lũ chồng lũ vừa qua”, ông Cương phân tích.

Nguyên nhân gây lũ thì đã được làm rõ, tuy nhiên hiện tại theo ông Phó Giám đốc Sở Công thương thì, đơn vị đang lúng túng trong việc áp dụng các chế tài xử phạt đơn vị sai phạm. Hiện, tỉnh Lào Cai đang đề nghị Bộ Công thương cử đoàn công tác lên hỗ trợ, phối hợp với địa phương trong việc tiếp tục làm rõ những sai phạm cũng như xử lý vị phạm, bồi thường thiệt hại cho người dân.

“Đây là lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh xảy ra việc thủy điện xả lũ sai quy trình nên chúng tôi phải cần những chuyên gia của Bộ có kinh nghiệm xử lý những vụ việc tương tự giúp địa phương”, ông Phan Văn Cương, Phó Giám đốc Sở Công thương Lào Cai cho biết.

Đây là lần đầu tiên trên địa bàn tỉnh xảy ra việc thủy điện xả lũ sai quy trình nên chúng tôi phải cần những chuyên gia của Bộ có kinh nghiệm xử lý những vụ việc tương tự giúp địa phương” (Ông Phan Văn Cương, Phó Giám đốc Sở Công thương Lào Cai).

TRỌNG BẢO