Giữ đạo giữa đời

Trên đảo Cô Tô, nơi bốn bề là biển và điều kiện sinh hoạt còn nhiều thiếu thốn, hình ảnh Đại đức Thích Khai Từ đã trở nên quen thuộc với người dân. Không chỉ là người trụ trì, chăm lo hương khói nơi cửa Phật, Đại đức còn là người tiên phong xây dựng ngôi chùa đầu tiên trên đảo.

Ít ai biết, khi quyết định xin ra đảo xây dựng chùa, khi ấy, Đại đức Thích Khai Từ đang là sinh viên năm đầu đang học tập ở nước ngoài.

Theo lời Đại đức Thích Khai Từ kể lại, hồi đó, sư mới là sinh viên năm đầu. Tuổi đời, tuổi đạo còn non nớt mà không hiểu sao sư lại có cái dũng khí lên xin Hòa thượng Thích Thanh Quyết xung phong ra xây dựng chùa ngoài đảo. 

"Thực tình lúc đó sư cũng chưa biết sẽ phải làm thế nào, tìm ở đâu để có nguồn kinh phí xây dựng, trong khi còn đang phải tự lo đi học, chưa kể ngoài đảo xa còn nhiều thiếu thốn, giá cả cái gì cũng cao hơn đất liền. Điều sư có lúc đó, là sự khát khao cống hiến  thôi thúc của tuổi trẻ”, Đại đức Thích Khai Từ chia sẻ.

Giữa sóng gió biển khơi, ngôi chùa dần trở thành điểm tựa tinh thần của người dân. Không ít lần, Đại đức đã trao tận tay những lá cờ Tổ quốc để ngư dân treo lên tàu trước khi ra khơi. 

Việc làm nhỏ nhưng gửi gắm tình yêu Tổ quốc, niềm tin, sự bình an giữa trùng khơi. Không dừng ở đó, Đại đức Thích Khai Từ còn tổ chức các hoạt động như: Hỗ trợ xây nhà tình nghĩa, trao quà cho các hộ có hoàn cảnh khó khăn, mở lớp Khóa tu Lắng nghe Pháp âm từ biển cả, lớp Tiếng Anh mùa hè...

Tròn một thập kỷ gắn bó, chùa trên đảo Cô Tô không chỉ là chốn sinh hoạt tâm linh mà còn là không gian học tập, sẻ chia. Mùa hè 2025, lớp Tiếng Anh do Đại đức Thích Khai Từ tổ chức thu hút khoảng 60 học viên, góp phần trang bị kỹ năng cần thiết cho một vùng đảo du lịch đang hướng ra biển lớn. Với người dân nơi đây, đạo Phật hiện hữu không ở lời giảng cao xa mà trong sự gần gũi, ân cần của một người tu hành sống trọn giữa đời thường.

Lan tỏa tinh thần từ bi trong cộng đồng

Không chỉ ở vùng đảo xa, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện có hàng chục nhóm thiện nguyện do phật tử tham gia và duy trì nhiều năm qua. Từ nấu cơm miễn phí tại bệnh viện, hỗ trợ người nghèo, xây nhà tình nghĩa, trao quần áo cho đồng bào vùng cao đến cứu trợ khẩn cấp mỗi khi bão lũ xảy ra, những chuyến xe nghĩa tình lại lên đường, mang theo nhu yếu phẩm và sự ấm áp của tình người.

Như chia sẻ của chị Lê Thị Ninh (pháp danh Huệ Thảo) - một trong những phật tử tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện: “Phật dạy rằng cho đi là còn mãi. Mỗi lần tham gia giúp đỡ người khác, tôi thấy đời sống của mình có ý nghĩa hơn, lòng cũng bình an hơn”.

Một điểm dễ nhận thấy trong những năm gần đây, là ngày càng nhiều người trẻ tìm đến Phật giáo không phải vì hình thức lễ nghi, mà vì nhu cầu chữa lành và tìm điểm tựa tinh thần. Họ tìm thấy trong giáo lý Phật giáo sự tử tế, lòng biết ơn và cách đối diện với áp lực của đời sống hiện đại.

Tại các khóa tu mùa hè tổ chức ở chùa Yên Tử, Thiền Viện Trúc Lâm Giác Tâm (chùa Cái Bầu)... mỗi năm thu hút hàng nghìn học sinh, sinh viên tham gia. Nội dung giảng dạy không nặng về giáo điều mà tập trung vào kỹ năng sống. Người trẻ được học cách nói lời xin lỗi, biết cảm ơn, biết sẻ chia là những điều tưởng chừng giản dị nhưng không dễ thực hành giữa xã hội số hóa đầy cạnh tranh.

Em Bùi Thị My, sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh cho biết: “Gia đình em từng trải qua biến cố lớn, có lúc em rơi vào trạng thái buồn chán, mất phương hướng. Nhờ tham gia tu học, em học được cách đối diện với cảm xúc của mình, không còn sợ thất bại như trước”.

Đồng hành cùng xã hội, gắn với kỷ cương pháp luật

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 152 chùa, với khoảng 620 tăng ni. Năm 2025, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều hoạt động từ thiện, an sinh xã hội với tổng kinh phí hơn 11 tỷ đồng.

Theo Thượng tọa Thích Thanh Lịch, Phó Trưởng Ban Trị sự, Trưởng Ban Từ thiện - Xã hội Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh, mỗi tăng ni luôn ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với xã hội, lấy tinh thần từ bi cứu khổ làm gốc để đồng hành cùng Nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS, biên giới và hải đảo.

Từ những bếp ăn thiện nguyện, lớp học trên đảo xa, những chuyến xe nghĩa tình đến từng bài giảng gần gũi, Phật giáo Quảng Ninh hôm nay hiện hữu không chỉ trên non thiêng Yên Tử, mà trong từng nghĩa cử thầm lặng của con người mỗi ngày.

Chính những “ngọn lửa từ bi” ấy đang âm thầm bồi đắp nền tảng nhân văn cho một xã hội phát triển bền vững, để đạo Phật lan tỏa bằng sự tử tế và lặng thầm giữa đời sống hiện đại.

Tuy nhiên, để những giá trị nhân văn ấy lan tỏa bền vững trong đời sống xã hội, cần có sự đồng hành bằng những khuôn khổ phù hợp. Phật giáo ngày càng hiện diện sâu trong đời sống hiện đại, đặt ra yêu cầu ngăn ngừa lệch chuẩn tâm linh và tuân thủ đầy đủ Hiến pháp, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 cùng các nghị định, quy chế liên quan.

“Cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ các tôn giáo, nhất là ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa và biên giới. Việc chủ động gặp gỡ, thăm hỏi, động viên các chức sắc, chức việc, tín đồ tôn giáo, lực lượng cốt cán tôn giáo đã giúp xử lý hiệu quả các vụ việc phức tạp, góp phần giữ vững an ninh trật tự ở cơ sở”, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Ninh Lục Thành Chung nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, trước những biến đổi của đời sống xã hội và những thách thức mới nảy sinh, việc sửa đổi, bổ sung các luật và nghị định liên quan là cần thiết để phù hợp với xu hướng phát triển, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng sâu rộng, nhằm bảo đảm đời sống tôn giáo phát triển lành mạnh, đúng pháp luật và gắn với giá trị nhân văn của đạo Phật.