Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Tất hoa đôi, linh hồn của trang phục mùa Đông Seria

Chu Mạnh Cường (T/h) - 18:27, 21/10/2021

Do thời tiết vào mùa Đông rất lạnh, nhiệt độ thường xuống dưới 0 độ C, cá biệt là âm 30 độ C, nên người dân ở Serbia, một đất nước xinh đẹp thuộc vùng Balkan luôn có trong nhà những bộ quần áo rất dày cùng những đôi tất len, tất bông, tất hoa đôi rực rỡ, ấm áp để giữ ấm, bảo vệ đôi chân, giúp đi lại dễ dàng, thoải mái giữa sương tuyết.

Người Serbia với trang phụ và đôi tất rực rỡ sắc màu
Người Serbia với trang phục rực rỡ sắc màu và không thể thiếu đôi tất len với nhiều họa tiết

Trong tiếng Serbia, tất được gọi là carapa. Đây là một tác phẩm thủ công tuyệt diệu vì không chỉ được đan bằng tay nhờ 5 kim đan mà còn có nhiều hoa văn, họa tiết với màu sắc sặc sỡ.

Để đan tất len, đầu tiên người thợ sẽ đan từ ngón chân lên gót, sau khi xong bàn chân thì mới tiến tới cổ chân, một điều hoàn toàn trái ngược với nơi khác. 5 cây kim có 5 chức năng, vừa nối kết, vừa tạo màu cho tất. Ngoài ra, người ta cũng thêu đính những vật trang trí lên tất, nhất là tất của cô dâu, chú rể. Carapa vì vậy đều là tất có họa tiết đôi, họa tiết kép mà hay gặp nhất với hình ảnh hoa lá như hoa chuông, hoa tuyết, hoa tu líp- một loài hoa đặc trưng của miền sơn cước; hình con vật như chú gà, chó mèo, chim câu; các hình học như ngôi sao, mặt trời, mặt trăng, sông núi, hiện tượng tự nhiên cùng những sinh hoạt hồn hậu của con người, như đi lại, cấy hái, chăn nuôi. Chúng luôn hiện lên với 3 màu tới 5 màu, chủ yếu là đỏ, đen/ da cam pha lẫn trắng, xanh dương, xanh lam, hồng hay tím… Các mô típ, màu sắc trên tất nói chung phụ thuộc vào cảm xúc và trí tưởng tượng của người đan với đa số là phụ nữ nông thôn, miền núi Serbia.

Những đôi tất len nhiều màu sắc của người Serbia
Những đôi tất len nhiều màu sắc của người Serbia

Sống giữa thiên nhiên, vào mùa Đông ban ngày là những đồng tuyết rơi trắng xóa, ban đêm là bầu trời sao lung linh huyền ảo, nên người Serbia gửi gắm vào đó rất nhiều tâm tư, tình cảm, hoài bão, nhất là mong ước về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, an nhàn.

Từ nhỏ, các bà mẹ Serbia đã dạy cho các em gái những kỹ thuật đan lát và cả những biểu tượng trên tất, để biết tất nào dành cho trẻ em, cho thiếu nữ, phụ nữ hay nam nhi. Điều thú vị là cả hai giới Serbia đều đi tất với màu sắc rực rỡ, chứa nhiều họa tiết đan xen kỳ ảo như một rừng hoa nở rộ. 

Đôi tất len làm nổi bật thêm cho bộ trang phục của người Serbia
Đôi tất len tạo điểm nhấn cho bộ trang phục của người Serbia

Đặc biệt là những đôi tất trẩy hội, tất trong các lễ thánh, cưới xin- hiếu hỷ, mang tới một cảm giác vui tươi, đầm ấm. Khi ấy dù trời giá buốt nhưng chỉ cần nhìn mọi người chạy nhảy, nô đùa tung tăng với tất đã thấy nồng nhiệt, ấm lòng. Mọi người đều đi những đôi tất rất dài, thường quá gối để lộ hoa văn hấp dẫn. Để tránh bị tuột, ở mép bên trái của mỗi chiếc tất luôn có một sợi dây dai cho buộc vào chân, ống quần cố định vững chắc, nên dù bước mạnh thế nào cũng không sao. Sở dĩ mọi người phải đi tất dày và dài như thế vì địa hình ở nhiều nơi, nhất là vùng núi của Serbia rất hay ngập tuyết hiểm trở, dễ ngã.

Cùng với tất, họ cũng luôn đi giày gỗ, giày có mũi nhọn nhô cao nhằm rẽ tuyết. Và một nơi có thể thấy vô vàn những kiểu cách của tất và từ tháng 12 tới hết tháng 3 (mùa Đông của Serbia) là khu vực Timok, Knjazevc, Zajecar, Svrljig, Sokobanja… thuộc miền Bắc nước này. Yêu quý tất, dân gian ở đây dệt lên cả một vũ trụ bao la, diễm lệ tất và biến chúng trở thành di sản độc đáo cũng như phong cảnh thu hút du lịch vào mùa Đông. Đến đó, bạn sẽ thấy nổi rõ trên nền tuyết trắng và những đàn cừu đông đúc hàng vạn con là hàng nghìn đôi tất đi lại, sánh bước rộn ràng như những cây kim thêu vào núi đồi.

Cả nam và nữ đều đi tất dài
Cả nam và nữ đều đi tất dài
Tin cùng chuyên mục
Ghi ở Sủa Cán Tỷ

Ghi ở Sủa Cán Tỷ

Theo chân Phó Chủ tịch xã Cán Tỷ - Sùng Mí De (huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang) chúng tôi tới thôn Sủa Cán Tỷ làm công tác chuẩn bị cho Ngày Hội Đại đoàn kết toàn dân. Trong lúc chuyện trò cùng trưởng thôn Vàng Chứ Lềnh về sự đổi thay của thôn bản, ông ngỏ lời mời tôi lên thăm nhà của Lù Mí Thánh – Một trong 3 hộ dân của thôn được Nhà nước hỗ trợ xây dựng nhà ở kiên cố trong năm 2023.