Tại một số phiên chợ vùng cao của tỉnh Lào Cai, thuốc BVTV kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn được buôn bán một cách công khai. Tình trạng này đã diễn ra nhiều năm, tuy nhiên vẫn chưa được xử lý triệt để. Với hình thức bắt mắt, giá rẻ, các loại thuốc BVTV không rõ nguồn gốc, được bày bán ở các chợ phiên được nhiều dân lựa chọn mua về sử dụng, chứ không vào các cửa hàng vật tư nông nghiệp được cơ quan chức năng cấp phép kinh doanh.

“Từ trước đến giờ, khi nào cần dùng ,mình chờ đến phiên chợ ra mua về phun chứ không quen vào cửa hàng vì nó xa quá. Ở đây thì cũng đều bà con mình bán nên mua quen rồi”, anh Hoàng Seo Chính, xã Quan Hồ Thẩn, huyện Si Ma Cai cho biết.

Thực tế thì các loại thuốc BVTV (chủ yếu là thuốc Trung Quốc) được bày bán ở chợ giá rẻ hơn so với các lợi thuốc được bán ở các cửa hàng vật tư nông nghiệp. Tuy nhiên, hầu hết không rõ nguồn gốc xuất xứ, trên các bao bì chỉ có chữ Trung Quốc chứ không có hướng dẫn sử dụng hay nơi sản xuất…bằng tiếng Việt. Nguy hiểm hơn, chính người bán hàng cũng không hiểu rõ từng loại thuốc được bày bán.

“Bà con bảo trong cửa hàng thuốc bán đắt chứ không rẻ như bán ở chợ phiên. Vì vậy mà hầu hết người dân khi cần sử dụng đều mua ở chợ, chứ không thấy vào cửa hàng của Nhà nước mua”, chị Vàng Thị Bông, người bán thuốc BVTV ở chợ Sín Chéng, huyện Si Ma Cai cho biết thêm.

“Mình nhờ anh em mua hộ về để bán ở chợ phiên, mỗi lần mấy hộp. Khi nào bán hết thì lại bảo gửi về thêm”, chị Sùng Hồng Mai, tiểu thương chợ Sín Chéng chia sẻ.

Theo thống kê của ngành Nông nghiệp tỉnh Lào Cai, mỗi năm, số lượng thuốc BVTV lưu thông trên thị trường khoảng 200 tấn. Toàn tỉnh cũng có hơn 300 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán thuốc BVTV. Tuy nhiên, đa số các cơ sở này đều nằm ở vùng thấp hoặc nằm rải rác ở các điểm trung tâm cụm xã. Do vậy, người dân ở những vùng sâu, vùng xa gặp khá nhiều khó khăn khi đến những cơ sở này để mua thuốc BVTV. Chính điều này, đã tạo ra nhiều lỗ hổng cũng như cơ hội để các tiểu thương đưa những mặt hàng không rõ nguồn gốc bán ở các chợ phiên. Mặc dù cơ quan chức năng đã tăng cường thanh, kiểm tra nhưng công tác quản lý cũng còn nhiều khó khăn.

Từ đầu năm 2020 đến nay, Đội quản lý thị trường số 3 tỉnh Lào Cai đã phát hiện và bắt bốn 04 vụ, thu giữ 850 kg thuốc BVTV không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Gần đây nhất, vào tháng 8/2022, Công an thành phố Lào Cai cũng đã phát hiện, thu giữ hơn 01 tấn thuốc diệt cỏ không rõ nguồn gốc đang trên đường đi tiêu thụ.

“Mặc dù người dân đã được tuyên truyền rất nhiều, thậm chí đã kí cam kết nhưng cứ vắng mặt lực lượng chức năng, là bà con lại bày bán. Có những trường hợp khi chúng tôi phát hiện thu giữ thì chủ hàng còn chống đối giằng co, cướp lại hàng hóa…”, ông Đinh Đức Trung, Phó Đội trưởng đội quản lý thị trường số 3 thông tin thêm.

Thuốc BVTV có vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp; tuy nhiên, nó cũng rất độc hại nếu người dân không sử dụng đúng cách, lạm dụng thuốc, sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Tuy vậy, mặt hàng này vẫn được bày bán trái phép, tràn lan tại các chợ vùng cao và có xu hướng gia tăng do nhu cầu sản xuất nông nghiệp lớn. 

Tình trạng thuốc bảo vệ thực vật trôi nổi ở chợ vùng cao không phải là mới, nhưng bao năm vẫn chưa dứt, đòi hỏi các ngành chức năng tăng cường hơn nữa việc kiểm soát, ngăn chặn, đặc biệt là xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc cấm sử dụng…; Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến cáo tác hại của việc lạm dụng, sử dụng không đúng thuốc BVTV đối với sức khỏe, cũng như sản xuất của chính người dân.