Đồng bào dân tộc Xinh Mun chủ yếu sinh sống tập trung tại một số huyện biên giới của tỉnh Sơn La (Yên Châu, Sông Mã, Mộc Châu) và một số ít cư trú ở huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên. Giai đoạn 2021 – 2025, Xinh Mun là một trong 32 dân tộc còn nhiều khó khăn theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Một trong những tiêu chí để xác định dân tộc còn nhiều khó khăn giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 là tỷ lệ hộ nghèo từ 33,45% trở lên. Tại thời điểm năm 2019, theo kết quả điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc Xinh Mun là 65,3%.

Với các chính sách đầu tư, hỗ trợ cho các dân tộc còn nhiều khó khăn trong giai đoạn 2021 – 2025, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc Xinh Mun đã giảm mạnh. Số liệu trong hồ sơ “Tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026 – 2030” đang được Ủy ban Dân tộc tham vấn ý kiến các bộ, ngành, địa phương cho thấy, dự kiến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc Xinh Mun ở Sơn La, Điện Biên giảm 18,19% so với năm 2019.

Kết quả giảm nghèo trong đồng bào dân tộc Xinh Mun, là rất ấn tượng trong bối cảnh các chỉ số đo lường tình trạng nghèo đã được nâng lên. Điều này cho thấy, hiệu quả của các chính sách đầu tư, hỗ trợ giảm nghèo đa chiều từ năm 2021 đến nay.

Tại thời điểm năm 2019, việc rà soát hộ nghèo được xác định theo Quyết định số 59/2015/QĐ-TTg ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 – 2020. Theo đó, tiêu chí thu nhập chuẩn nghèo được quy định là 700 nghìn đồng/người/tháng ở khu vực nông thôn.

Từ năm 2022 đến nay, việc rà soát hộ nghèo thực hiện theo quy định tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 – 2025; thu nhập chuẩn nghèo ở khu vực nông thôn lên được điều chỉnh tăng lên 1,5 triệu đồng/người/tháng.

Cùng với giảm hộ nghèo thì tỷ lệ người Xinh Mun từ 15 tuổi trở lên không biết đọc, biết viết chữ phổ thông cũng giảm mạnh. Theo quy định tại Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020, các dân tộc có khó khăn đặc thù, các dân tộc còn nhiều khó khăn là những dân tộc có tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên không biết đọc, biết viết chữ phổ thông từ 28,65% trở lên.

Tại thời điểm năm 2019, kết quả điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của 53 DTTS cho thấy, tỷ lệ người Xinh Mun từ 15 tuổi trở lên không biết đọc, biết viết chữ phổ thông là 35,3%.

 Dự kiến đến hết năm 2024, theo kết quả rà soát trong hồ sơ “Tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2026 – 2030” của Ủy ban Dân tộc, tỷ lệ người Xinh Mun từ 15 tuổi trở lên không biết đọc, biết viết chữ phổ thông giảm xuống dưới 28,65%.