Bản chưa có đường, chưa có điện

Theo chân cán bộ Đồn Biên phòng Trung Lý, chúng tôi đến bản Tung vào một buổi chiều nắng gắt. Con đường dẫn vào bản chỉ rộng chừng một sải tay, lổn nhổn đá, dốc dựng đứng. Ấy vậy mà bao năm qua, người dân nơi đây vẫn gùi ngô, sắn, cõng lợn, gà hay bế con vượt quãng đường cheo leo để ra trung tâm xã, ra chợ hay đến trường. Mỗi bước chân là một lần thử thách, nhưng bà con vẫn kiên cường bám đất, bám làng.

Dọc triền đồi, những nương sắn phủ một màu xanh mướt. Anh Tráng A Páo, Bí thư Chi bộ bản chia sẻ: “Bản có 61 hộ với 340 nhân khẩu, 100% là đồng bào Mông theo đạo Tin lành. Cả bản có hơn 61 ha sắn, nhưng mấy năm nay giá sắn giảm mạnh, chỉ còn hơn 1.000 đồng/kg. Đường sá khó khăn, chở sắn ra Quốc lộ 16 bán cho thương lái cũng vất vả lắm".

Trong căn nhà gỗ đơn sơ, chiếc quạt điện chạy bằng tua-bin nước quay ì ạch. Bản chưa có điện lưới quốc gia, chỉ vài hộ có điều kiện mới lắp được tua-bin nhỏ để thắp sáng và chạy quạt. Chiếc máy tính của Ban Quản lý bản được Nhà nước cấp nằm im lìm dưới lớp khăn phủ bụi, chờ ngày có điện để phục vụ công việc.

Mùa khô, suối Tung cạn trơ đáy, việc sinh hoạt và canh tác lúa nước của bà con càng thêm chật vật. Một số hộ được Nhà nước hỗ trợ téc chứa nước theo Chương trình MTQG giai đoạn 2021- 2025, nhưng số lượng chưa đủ. “Có téc, ít nhất gia đình tôi yên tâm hơn khi mùa khô đến”, ông Tráng Khái Dùng, hộ nghèo trong bản chia sẻ.

Chăn nuôi trong bản cũng chỉ dừng ở mức tự cung tự cấp. “Gà nuôi nhiều thì hay mắc bệnh, trâu bò muốn bán phải dắt bộ đường dài mới ra đến chợ. Khó lắm!”, Bí thư Páo thở dài.

Mong mỏi một nơi an cư

Điểm sáng ở bản là trẻ em trong độ tuổi đều đến trường đầy đủ, hủ tục ma chay, cưới hỏi đã được xóa bỏ, bà con dần thực hiện nếp sống văn minh. Mùa Hè 2025, một đoàn thiện nguyện phối hợp với xã Trung Lý và Đồn Biên phòng Trung Lý tặng 10 đèn năng lượng Mặt trời, đổ bê tông sân điểm trường mầm non, sửa đường, trồng cây xanh, tặng quà cho hộ nghèo và học sinh vượt khó. Những việc làm này như tiếp thêm niềm tin để bà con vững bước.

Thế nhưng, nỗi lo lớn nhất của bản Tung là nơi ở. Hiện bản có 19 hộ nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao. Từ năm 2018 - 2019, bản đã nằm trong diện di dời. Mỗi mùa mưa bão, chính quyền và Bộ đội Biên phòng phải nhắc nhở, vận động bà con tạm lánh sang nhà văn hóa, điểm trường hoặc các hộ kiên cố trong bản. Nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời, chưa thể giúp người dân yên tâm gắn bó lâu dài.

Ông Trần Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Trung Lý cho biết: “Bản Tung đã được đưa vào quy hoạch tái định cư giai đoạn 2021 – 2025. Tuy nhiên, còn nhiều vướng mắc về đất đai nên việc bố trí khu tái định cư vẫn chưa triển khai được. Xã đang phối hợp với các ngành chức năng hoàn thiện hồ sơ, bổ sung quy hoạch sử dụng đất, kiến nghị tỉnh sớm thực hiện dự án tái định cư giai đoạn 2026 - 2030 để bà con có nơi ở an toàn".

Người dân bản Tung vẫn từng ngày chờ đợi. Họ tin rằng một khi có đường, có điện, có nước, khi những ngôi nhà mới được dựng lên trên mảnh đất an toàn, cuộc sống sẽ bớt gập ghềnh. Trẻ em sẽ được đến trường thuận lợi, người già được an cư, bản làng sẽ sáng đèn mỗi đêm, thắp sáng niềm tin về một tương lai tươi mới nơi rẻo cao biên cương.

Để ước mơ không chỉ là ước mơ

Bản Tung vẫn đang chờ bàn tay của những người làm quy hoạch, sự quan tâm sát sao của chính quyền các cấp và sự chung tay của cộng đồng. Mỗi con đường được mở, mỗi đường dây điện được kéo tới bản, mỗi téc nước được lắp đặt đều là một bước tiến xóa bỏ đói nghèo, lạc hậu. Chỉ khi được an cư trên vùng đất mới, bà con mới yên tâm bám bản, chăm lo sản xuất, xây dựng cuộc sống ấm no.

Ước mơ thắp sáng bản Tung sẽ không còn xa vời nếu những quyết sách đúng đắn và kịp thời được triển khai, để một ngày không xa, đêm ở bản Tung không còn tối, trẻ em không còn phải học dưới ánh đèn dầu leo lét, và tiếng cười sẽ vang vọng trên những nếp nhà mới kiên cố, vững chãi giữa đại ngàn.