An cư vùng cao, giảm lo thiên tai

Suối Thịnh là bản vùng cao, đặc biệt khó khăn của xã Gia Phù (trước thuộc xã Suối Bau, huyện Phù Yên cũ). Trên địa bàn bản Suối Thịnh có 20 hộ dân sinh sống tại các vị trí có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét và sạt lở đất.

Cuối năm 2022, Dự án tái định cư (TĐC) cho 20 hộ dân ở bản Suối Thịnh được khởi công, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: 2021 - 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg (Chương trình MTQG 1719), với tổng mức đầu tư 7 tỷ đồng. Đến nay, điểm TĐC đã hoàn thiện để đón 20 hộ dân ở bản Suối Thịnh.

Gia đình ông Mùa A Khư là một trong những hộ thuộc diện TĐC của bản Suối Thịnh. Ông cho biết, xã đã tổ chức bốc thăm nền nhà; khi về TĐC, mỗi hộ được nhận 1 nền đất diện tích khoảng 260 m2.

“Được bố trí nơi ở mới, rời khỏi vùng nguy hiểm như vừa trút bỏ được gánh nặng lo âu mỗi mùa mưa lũ. Chỉ khi không còn lo sạt lở, lũ quét, chúng tôi mới dám nghĩ đến chuyện làm ăn lâu dài”, ông Khư chia sẻ.

Tương tự như 20 hộ ở bản Suối Thịnh, xã Gia Phù, hàng nghìn hộ dân sinh sống ở vùng có nguy cơ xảy ra thiên tai trên địa bàn tỉnh Sơn La đã và đang được sắp xếp, bố trí di dời đến các điểm TĐC an toàn. Về nơi ở mới, bà con yên tâm lao động sản xuất, đồng thời cũng được tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản đầy đủ hơn so với nơi ở cũ.

Cuối tháng 6/2024, điểm TĐC bản Pu Hao, xã Mường Lạn được đầu tư từ Chương trình MTQG 1719 chính thức đón dân về sinh sống. Dự án có quy mô hơn 4,6 ha, tổng mức đầu tư trên 16 tỷ đồng, đảm bảo cuộc sống an toàn trước thiên tai cho 60 hộ.

Ông Giàng A Tủa, người dân bản Pu Hao cho biết: “Đầu tháng 7/2024, gia đình rất vui khi được chuyển đến nơi ở mới. Ở đây điện, nước, đường, nhà văn hóa được đầu tư khang trang. Về nơi ở mới, đến nay đã đón mấy đợt mưa bão lớn nhưng các gia đình đều an toàn, nỗi lo sạt lở không còn ám ảnh nữa”.

Chủ động di dời để giảm thiểu thiệt hại

Chương trình MTQG 1719 là trợ lực quan trọng để tỉnh Sơn La quy hoạch, sắp xếp, bố trí dân cư ở những nơi cần thiết, nhất là địa bàn có nguy cơ xảy ra thiên tai cao. Hiện tỉnh cũng đã hoàn thành vượt chỉ tiêu Dự án 2 của Chương trình MTQG 1719.

Theo ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, thực hiện Dự án 2, tỉnh đặt mục tiêu đến hết năm 2025 sẽ có 60% hộ DTTS đang cư trú tại các khu vực xa xôi, hẻo lánh, nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở được quy hoạch, sắp xếp, di dời, bố trí. Tính đến tháng 8/2025, tỉnh đã thực hiện đạt 80%.

Cùng với đầu tư hạ tầng (điện lưới, đường giao thông, nước sinh hoạt,…) thì về các điểm TĐC, bà con còn được hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo lập sinh kế để ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế còn khó khăn, nhiều hộ chưa thể di dời, thậm chí không thể đến nơi ở mới nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước.

Ông Mùa A Khư ở bản Suối Thịnh, xã Gia Phù chia sẻ: Để di dời về nơi ở mới thì mỗi hộ cũng cần khoảng 40 - 50 triệu đồng để tháo dỡ, vận chuyển nhà cửa, đồ đạc và dựng lại nhà. Đây là khoản lớn, bà con không có tiền tích lũy nên dù điểm TĐC đã xong, nhưng nhiều hộ trong bản chưa thể di dời được. Thực tế này cho thấy, bên cạnh việc đầu tư cơ sở hạ tầng, rất cần có sự quan tâm hỗ trợ về chính sách, hỗ trợ chi phí di chuyển để bà con sớm ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.

Theo Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La Nguyễn Viết Hưng, công tác quy hoạch, sắp xếp, bố trí dân cư ở những nơi cần thiết là nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng để ổn định đời sống, phát triển sản xuất và giảm nghèo bền vững vùng đồng bào DTTS của tỉnh. Thời gian tới, Sở Dân tộc và Tôn giáo tiếp tục tham mưu UBND tỉnh đề xuất kiến nghị với Trung ương tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, đồng thời tổ chức thực hiện hiệu quả công tác này, phát huy tối đa phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm” trong sắp xếp, bố trí ổn định dân cư ở những nơi cần thiết.