Từ khi CVĐCTC CNĐ Đồng Văn được UNESCO công nhận và hòa nhập vào Mạng lưới CVĐCTC, hằng năm có hàng trăm nghìn lượt khách du lịch đến đây thăm quan. Nhờ có du lịch, đời sống của người dân trong vùng đã có nhiều đổi thay, thu nhập tăng cao hơn trước.

Phó Trưởng Ban Quản lý CVĐCTC CNĐ Đồng Văn- Hoàng Xuân Đôn chia sẻ: Mấy năm nay, du lịch của tỉnh đang phát triển rất tốt, nhất là ở vùng CVĐCTC. Tuy nhiên, việc phát triển quá nhanh đã dẫn đến việc người dân địa phương ồ ạt kéo nhau đi làm du lịch, trong khi chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về phát triển du lịch bền vững. Từ đó, tạo ra nhiều vấn đề như vi phạm xây dựng ở vùng CVĐCTC, một số giá trị văn hóa truyền thống dần bị thương mại hóa, lai tạp dẫn đến mai một… Do đó, bên cạnh việc bảo tồn, các ngành chức năng cần phối hợp để tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về phát triển du lịch bền vững trên nền tảng di sản. Làm thế nào để người dân vẫn giữ nguyên được các kiến trúc nhà truyền thống, văn hóa, trang phục dân tộc… tạo nên sự thu hút đối với du khách thăm quan.

Trong những năm qua, Sở VHTT&DL, Ban Quản lý CVĐCTC cùng chính quyền địa phương đã phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn người dân duy trì sinh kế bằng cách phát triển du lịch, bảo tồn di sản, bảo đảm an toàn giao thông và các mặt giá trị khác. Hiện tại, có một số mô hình đã thành công trong công tác bảo tồn giá trị văn hóa và phát triển kinh tế như: Hợp tác xã Dệt lanh ở xã Cán Tỷ (Quản Bạ), Hợp tác xã rượu ngô Thanh Vân… Theo đánh giá của các chuyên gia, hiện nay người dân đang sống ở trên vùng di sản, tài nguyên về du lịch rất phong phú nhưng lại chưa biết cách khai thác sao cho hiệu quả. Nếu các ngành chức năng hướng dẫn người dân phát triển được kinh tế thông qua việc bảo tồn thì bà con sẽ tự ý thức về vấn đề bảo tồn.

Bên cạnh đó, công tác giáo dục cộng đồng còn được thực hiện thông qua Chương trình đối tác của CVĐCTC. Những đơn vị kinh doanh lữ hành, nhà hàng, khách sạn… trở thành đối tác của chương trình sẽ được hướng dẫn làm theo các tiêu chuẩn về phát triển du lịch do các chuyên gia xây dựng. Được Ban Quản lý CVĐCTC giới thiệu, quảng bá hình ảnh tại các hội chợ, hội nghị, trên các phương tiện truyền thông đại chúng để thu hút khách hàng. Từ đó, nâng cao nhận thức của các chủ cơ sở kinh doanh về việc phát triển du lịch bền vững và làm tiêu chuẩn cho các cơ sở khác học hỏi làm theo.

Đồng thời, tỉnh đang thực hiện việc nâng cao nhận thức của cộng đồng thông qua chương trình giáo dục cho học sinh phổ thông ở vùng CVĐCTC với chủ đề “Đưa di sản vào trường học - Đưa học sinh tiếp cận thực tế di sản”. Để các em học sinh, chủ nhân tương lai có nhận thức đầy đủ hơn, từ đó khai thác hiệu quả các giá trị của vùng CVĐCTC.

Bằng nhiều biện pháp tích cực, chúng ta cần có sự chung tay để bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản CVĐCTC CNĐ Đồng Văn một cách bền vững cho các thế hệ mai sau.