Tại Hội nghị, các địa phương đã phát biểu nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn 1: 2021- 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719). 

Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai nêu rõ: Đối với Dự án 2 thì Quyết định 1719 không quy định hỗ trợ trực tiếp đất ở cho các hộ gia đình. Tuy nhiên, thực tế triển khai nhiều hộ đã tự bố trí được đất ở, nhiều thôn muốn bố trí xen ghép nhưng cũng phải lập dự án như bố trí dân cư tập trung, gây khó khăn cho cơ sở thực hiện. Đề nghị Thủ tướng Chính phủ sửa đổi Quyết định 1719 theo hướng bổ sung thêm “Hỗ trợ trực tiếp đất ở” vào điểm c của Dự án 2.

Đối với Dự án 9 về đầu tư phát triển nhóm DTTS rất ít người (tỉnh Lào Cai có dân tộc Bố Y), Trung ương chưa phê duyệt danh sách thôn được thụ hưởng chính sách. Đối với nhóm dân tộc còn khó khăn (Mông, Hà Nhì, Phù Lá, La Chí…) hiện nay Ủy ban Dân tộc (UBDT) có Văn bản số 1017/UBDT-DTTS ngày 21/6/2023 tạm dừng triển khai nội dung này.

Về triển khai Tiểu dự án 1 trong Dự án 3 ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Yên Bái đề nghị Trung ương nâng mức hỗ trợ khoán bảo vệ rừng từ 400.000 đồng/ha/năm theo Nghị định 75/2015/NĐ-CP lên mức 1 triệu đồng/ha/năm. Thực tế cho thấy, mức hỗ trợ này ban hành từ năm 2015, đến nay không còn phù hợp, không khuyến khích được người dân tham gia bảo vệ rừng; nhất là người dân ở các xã khu vực II, III chủ yếu là đồng bào DTTS, hộ nghèo sinh kế chủ yếu phụ thuộc vào rừng...

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh cho rằng những ý kiến của các địa phương liên quan đến khó khăn, vướng mắc trong triển khai Chương trình MTQG 1719 là rất xác đáng. Thời gian qua, UBDT cũng đã nhận được nhiều ý kiến từ các địa phương gửi về liên quan đến vấn đề này. Đối với nhóm vấn đề kiến nghị của các địa phương thuộc trách nhiệm của UBDT, thì UBDTđã chỉ đạo Tổ soạn thảo chỉnh sửa Quyết định 1719 trong tháng 8,sang đầu tháng 9 sẽ hoàn thiện và trình các cấp, các cơ quan có thẩm quyền để thẩm định. 

Cùng với đó, sẽ khẩn trương chỉnh sửa đối với Thông tư 02 của UBDT về “Hướng dẫn thực hiện một số dự án thuộc Chương trình MTQG 1719. Tuy nhiên, đối với Thông tư 02 các vấn đề có liên quan đến địa phương, các bộ ngành thì cũng rất mong muốn các địa phương, bộ ngành khẩn trương tổng hợp gửi về UBDT để tổng hợp. Vì thực tế hiện nay, bản dự thảo chỉnh sửa của Thông tư đã gửi đến các địa phương và hạn đến ngày 10/8 nếu các địa phương có ý kiến thì chuyển về UBDT, nhưng đến nay mới chỉ có 14/51 tỉnh và 2/23 Bộ gửi ý kiến đóng góp về. Riêng với vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ thì mới chỉ có 6/14 tỉnh gửi ý kiến về.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 100/2023/QH15 của Quốc hội yêu cầu trong năm 2023, nghiên cứu, đề xuất, trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh một số mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung của các Chương trình MTQG để triển khai thực hiện, bảo đảm hiệu quả, khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn, tránh lãng phí, tiêu cực; nghiên cứu, đề xuất thực hiện thí điểm việc phân cấp cho cấp huyện chủ động quyết định, điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn, danh mục dự án đầu tư thực hiện các Chương trình MTQG trên địa bàn, báo cáo Quốc hội khi tiến hành giám sát tối cao chuyên đề về 3 Chương trình MTQG tại Kỳ họp thứ 6. Đây là cơ hội lớn để rà soát tổng thể toàn diện những nội dung nêu trên, nhưng đến nay mới chỉ có 16 địa phương có văn bản kiến nghị điều chỉnh theo các nội dung theo yêu cầu của Nghị quyết 100/2023/QH15…

“Đối với Dự án 9 thì có hai nội dung, đó là: Hỗ trợ nhóm dân tộc đặc thù, đồng chí Phó Thủ tướng, Trưởng Ban Chỉ đạo đã cho ý kiến và sẽ sớm ban hành cũng như hướng dẫn thực hiện. Đối với nội dung hỗ trợ cho nhóm dân tộc đặc biệt khó khăn, thì cơ chế là hỗ trợ có thu hồi vốn thông qua tín dụng chính sách. Đây là vấn đề rất khó khăn, UBDT đang đề nghị Thủ tướng Chính phủ trong quá trình chỉnh sửa Quyết định 1719 sẽ sửa cơ chế không áp dụng hỗ trợ thu hồi vốn nữa, vì thực tế nhóm dân tộc này đã rất khó khăn rồi”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, một số kiến nghị điều chỉnh, bổ sung liên quan đến Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 612/QĐ-UBDT của UBDT; điều chỉnh một số chỉ tiêu trong Quyết định 652/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ… thì cơ bản UBDT đồng ý và đang khẩn trương soạn thảo để trình Thủ tướng ban hành.