Làm giàu từ cây “rau vua” 

Sáng sớm ngày 8/10/2023, đến với HTX Tuấn Tú thuộc xã An Hải (huyện Ninh Phước), chúng tôi ghi nhận hoạt động sản xuất - kinh doanh của đơn vị diễn ra nhộn nhịp. Các hộ thành viên thu hoạch măng tây xanh chở đến cho cán bộ HTX tiếp nhận, sơ chế rồi chuyển giao cho doanh nghiệp thu mua.

Sau khi cân măng tây xanh, các nông hộ thành viên uống cà phê, ăn sáng tại HTX và trao đổi thông tin về tình hình sản xuất loài cây được mệnh danh rau vua ở địa phương. Chị Thị Kỳ chia sẻ niềm vui: “Sáng nay, em trồng 2 sào cây mănh tây xanh sáng nay thu hoạch 22 kg chở tới cân bán cho HTX thu mua với giá 45.000 đồng/kg. Nhờ nguồn thu nhập từ măng tây xanh đem lại bảo đảm cuộc sống gia đình no ấm”.

Ông Kiều Minh Tiến, thành viên cao tuổi của HTX cho biết, Tuấn Tú tên tiếng Chăm là Palei Katuh, nghĩa làng Bến Đỗ, trước đây thuộc diện làng nghèo của xã An Hải. Người dân Tuấn Tú làm rẫy trồng dưa hấu, trồng đậu xanh ăn nước trời nên đời sống rất khó khăn. Bà con phải đi bộ vào rừng cách làng 15 cây số hái trái mai dương, cam đường, xay… đưa về chợ Phan Rang bán để mua cá mắm. Toàn làng chỉ có 65 ha ruộng ở cuối nguồn kênh Nam, canh tác mỗi năm hai vụ lúa.

Được sự hỗ trợ của Hội Nông dân tỉnh Ninh Thuận, cây măng tây xanh “bén duyên” trên đồng đất cát ven viển Tuấn Tú từ cuối năm 2009 tới nay. Hội Nông dân hỗ trợ hạt giống, vật tư và hướng dẫn kỹ thuật trồng cây măng tây xanh cho ba nông hộ đầu tiên là Hùng Ky, Hứa Văn Sắn, Ngụy Nguyên Hưng. Mỗi hộ được hỗ trợ trồng thí điểm 1.000 m². Bà con khai thác mạch nước ngầm bơm tưới, sau 8 tháng chăm sóc chu đáo, cây măng tây xanh cho thu hoạch 10 kg/ngày, thương lái thu mua tại vườn 60.000- 70.000 đồng/kg.

Cây măng tây xanh thích nghi vùng đất cát ven biển cho thu nhập cao, bảo đảm cuộc sống no ấm. Nông dân thôn Tuấn Tú học tập kinh nghiệm chuyển đổi các loài cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây “rau vua” vươn lên làm giàu bền vững. Các nông hộ gắn bó với HTX vươn lên làm giàu từ cây măng tây xanh, nuôi con học hành thành đạt như Kiều Minh Tiến, Từ Thị Công Nguyện, Kiều Thị Lo…

Nhờ hiệu quả của cây măng tây xanh, đồng bào Chăm thôn Tuấn Tú có thu nhập bình quân trên 52 triệu đồng/người/năm. Toàn thôn có 539 hộ với 2.445 nhân khẩu, hiện nay chỉ còn 6 hộ nghèo, chiếm 1,1%, do già yếu neo đơn, thiếu sức lao động. Bà con đóng góp trên 1,3 tỷ đồng chung tay cùng chính quyền địa phương xây dựng An Hải đạt tiêu chuẩn xã nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2022.

HTX nâng cao chuỗi giá trị

Ban Giám đốc HTX Tuấn Tú tích cực huy động mọi nguồn lực đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực sản xuất - kinh doanh của các hộ thành viên và xây dựng cơ sở kinh doanh khang trang vào diện “bậc nhất” tỉnh Ninh Thuận. Cơ sở kinh doanh và sơ chế sản phẩm măng tây xanh của HTX Tuấn Tú tọa lạc trên khu đất rộng 2.400 m^2, cách trung tâm TP. Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 7 km về hướng Nam, giao thông thuận lợi. Đơn vị vừa tiếp nhận đưa vào hoạt động nhà làm việc, nhà kho, xưởng sơ chế có diện tích sử dụng 300 m² và mái vòm che mát khoảng sân rộng 300 m2, do Bộ NN&PTNT hỗ trợ kinh phí xây dựng.

Ông Hùng Ky, Giám đốc HTX Tuấn Tú cho biết, HTX thành lập đi vào hoạt động từ tháng 6/2016 đến nay. Tập thể cán bộ quản lý và các hộ thành viên xác định nhiệm vụ hàng đầu là tập trung đầu tư sản xuất và liên kết tiêu thụ sản phẩm, đưa cây măng tây xanh phát triển nhanh, bền vững. Trong hơn 7 năm qua, HTX phát triển mở rộng diện tích canh tác từ 5 ha của 25 hộ thành viên từ ban đầu nâng lên 36,6 ha với 85 hộ thành viên đồng bào Chăm. Các nông hộ canh tác măng tây xanh bằng các biện pháp hữu cơ, từ bón phân đến phòng trừ nấm bệnh theo tiêu chuẩn VietGAP và áp dụng mô hình tưới phun tiết kiệm nước. Sản phẩm măng tây xanh của HTX Tuấn Tú đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Tính riêng trong năm 2022, các hộ thành viên đã thu hoạch cung cấp cho HTX trên 51 tấn măng tây xanh, tăng 5 tấn so với năm 2021. Doanh thu cả năm đạt 3,107 tỷ đồng; chi trả cho các hộ thành viên 3,094 tỷ đồng, HTX có lãi ròng 131,7 triệu đồng. Từ đầu năm 2023 đến nay, HTX thu mua của các hộ thành viên 81.000 kg sản phẩm, trị giá trên 3 tỷ đồng.

HTX Tuấn Tú được ngân sách tỉnh hỗ trợ trên 700 triệu đồng xây dựng dây chuyền hiện đại chế biến sản phẩm trà măng tây VietGAP thương hiệu Tuấn Tú cung cấp thị trường tiêu dùng. Sản phẩm trà măng tây xanh của HTX Tuấn Tú qua kiểm tra chất lượng sinh hóa bảo đảm chất lượng theo tieu chuẩn Việt Nam. Ngày 25/9/2023, Hội đồng đánh giá phân hạng sản phẩm thuộc chương trình mỗi xã một sản phẩm của huyện Ninh Phước thống nhất xếp hạng sản phẩm trà măng tây xanh của HTX đạt tiêu chuẩn 3 sao cấp huyện. Nhờ đầu tư công nghệ chế biến trà măng tây xanh đóng gói 200 gram/gói, giá bán 70.000 đồng/gói, bước đầu tạo việc làm cho 12 lao động thành viên HTX có thu nhập tăng thêm trên 5 triệu đồng/tháng.

Ông Hùng Ky, Giám đốc HTX Tuấn Tú cho biết thêm, trong thời gian tới HTX đưa sản phẩm trà măng tây xanh lên sàn giao dịch điện tử của Sở Công Thương Ninh Thuận. Đồng thời tiếp tục mở rộng thêm 20 ha đất trồng cây măng tây của các hộ thành viên. Huy động các nguồn vốn đầu tư xây dựng phương án đầu tư chế trà túi lọc và tiến tới chế biến bột măng tây xanh nhằm nâng cao chuỗi giá trị sản phầm, tăng thu nhập cho các nông hộ thành viên gắn bó lâu bền với hoạt động sản xuất- kinh doanh của HTX.