Người tiên phong nông nghiệp sạch Hoàng Su Phì

Tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam năm 2014, Nguyễn Văn Chuẩn trở về Hoàng Su Phì sau vài năm làm việc tích lũy kinh nghiệm. Anh nhận ra tiềm năng lớn của chăn nuôi gia súc bản địa, nhưng sản xuất còn manh mún, đầu ra bấp bênh. Từ đó, anh quyết tâm theo đuổi hướng nông nghiệp sạch, bền vững, gắn sản xuất với chế biến để nâng giá trị nông sản quê hương.

Những triền đồi xanh, những bãi cỏ tốt nuôi đàn gia súc khỏe mạnh, đó là nguồn tài nguyên quý của Hoàng Su Phì. Nhưng tài nguyên chỉ thực sự trở thành tài sản khi được tổ chức sản xuất và kết nối với thị trường. 

Với tư duy đó, anh Chuẩn đã tiến hành khảo sát vùng nguyên liệu, thuyết phục bà con chăn nuôi theo tiêu chuẩn, tìm kiếm giải pháp chế biến để giữ được hồn vị truyền thống đồng thời nâng cao độ an toàn và thời hạn sử dụng. 

Ý tưởng tưởng chừng đơn giản nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn: Biến sản phẩm “thô” thành sản phẩm có thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và giá trị gia tăng.

Từ những bước chuẩn bị ấy, đến tháng 10/2022, lò mổ tập trung đầu tiên của Hoàng Su Phì đi vào hoạt động, đánh dấu bước chuyển từ giết mổ nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, kiểm soát chất lượng. 

Đến tháng 3/2023, HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì ra đời, liên kết người chăn nuôi, hình thành vùng nguyên liệu ổn định - nền tảng cho mô hình nông nghiệp sạch và bền vững.

Khi sản vật quê hương mang chuẩn OCOP

Mỗi sản phẩm được sản xuất tại HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì luôn có sự dung hòa giữa bí quyết bản địa và quy trình hiện đại. Thịt trâu, bò, lợn được chọn từ đàn nuôi theo chuẩn; gia vị như mắc khén, hạt dổi, gừng rừng được tẩm ướp theo cách truyền thống, rồi sấy khô bằng công nghệ kiểm soát nhiệt và vệ sinh nghiêm ngặt. Nhờ đó, sản phẩm vừa giữ được “hương núi rừng”, vừa đáp ứng yêu cầu thị trường về an toàn và thẩm mỹ.

Chỉ sau thời gian ngắn hoàn thiện cơ sở và quy trình, HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì đã giới thiệu 6 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao: Trâu sấy, bò sấy, lợn sấy, xúc xích, lạp xưởng và giò lợn. Mỗi gói sản phẩm mang hương vị vùng cao không chỉ hấp dẫn bởi vị ngon, mà còn là thông điệp về nguồn gốc, phương thức chăn nuôi và chế biến.

Theo Giám đốc HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì Nguyễn Văn Chuẩn: Nâng tầm OCOP ở Hoàng Su Phì không chỉ là chuyện làm đẹp bao bì, hay xin xếp hạng sao. Điều mà HTX hướng tới, là xây dựng một chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ vùng nguyên liệu tập trung ở Tụ Nhân, Tân Tiến, thị trấn Vinh Quang, đến cơ sở chế biến đạt chuẩn, hệ thống đóng gói và mạng lưới phân phối trong, ngoài tỉnh. 

"Quan trọng nhất là tạo được lợi ích lan tỏa: Nông dân có đầu ra ổn định, lao động địa phương có việc làm, thương hiệu quê hương được khẳng định tất cả trên nền tảng sản xuất sạch và minh bạch”, chàng trai người Tày chia sẻ.

Hiện nay, HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì không chỉ chú trọng vào quy trình sản xuất mà còn biết cách “kể chuyện” cho sản phẩm của mình. Mỗi sản phẩm đều đi kèm thông tin truy xuất nguồn gốc, mô tả quy trình chế biến và lời mời trải nghiệm văn hóa ẩm thực vùng cao. Người mua vì thế không chỉ mang về một món ăn, mà còn là một phần ký ức và giá trị văn hóa - yếu tố làm tăng giá trị cảm nhận và mức sẵn sàng chi trả.

Từ sản phẩm OCOP đến du lịch trải nghiệm vùng cao

Anh Chuẩn không chỉ nghĩ đến chuyện sản xuất, mà còn nhìn thấy sự gắn kết giữa nông nghiệp sạch, sản phẩm OCOP và du lịch trải nghiệm. Khi đến Hoàng Su Phì, du khách muốn được cảm nhận trọn vẹn bản sắc vùng cao từ ruộng bậc thang, bản làng đến hương vị đặc trưng của vùng cao. 

Nắm bắt điều đó, HTX xây dựng điểm trải nghiệm ngay tại khu chế biến, nơi khách có thể xem quy trình sấy, rửa, ướp thịt, thử làm lạp xưởng và thưởng thức sản phẩm tại chỗ, cùng nghe câu chuyện của người làm ra nó.

Khi sản phẩm OCOP được gắn với du lịch, giá trị của nó cũng được nâng lên. Du khách đến trải nghiệm sẽ tạo ra nhu cầu mới, ổn định từ đó giúp người dân an tâm sản xuất làm ra những sản phẩm đạt chuẩn, góp phần tăng thu nhập, khẳng định thương hiệu địa phương. Đó là vòng phát triển bền vững mà HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp và Chăn nuôi Hoàng Su Phì đang từng bước xây dựng.

Anh Chuẩn còn ấp ủ mong muốn phát triển nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường và lợi ích cộng đồng. Những năm qua, HTX xây dựng vùng nguyên liệu theo hướng thân thiện với môi trường, giảm sử dụng chất kích thích, quản lý tốt chất thải và hướng tới chăn nuôi hữu cơ. 

Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn bà con thực hiện quy trình an toàn thực phẩm, giúp họ hiểu thị trường và nâng cao thu nhập. Từ đó, hình thành một cộng đồng sản xuất có trách nhiệm và cùng nhau phát triển bền vững.

Những nỗ lực ấy của HTX đã được ghi nhận bằng nhiều Giấy khen, Bằng khen cấp tỉnh, trong đó có Bằng khen cá nhân tiêu biểu năm 2025 của anh Chuẩn. Nhưng với anh Chuẩn, phần thưởng lớn nhất là khi những gói trâu sấy, lạp xưởng mang thương hiệu Hoàng Su Phì được người tiêu dùng tin tưởng, minh chứng rằng nông nghiệp sạch vùng cao hoàn toàn có thể vươn xa và tạo sinh kế cho cộng đồng.

Hành trình của Nguyễn Văn Chuẩn là lời nhắc rằng, khát vọng nông nghiệp sạch bắt nguồn từ tri thức, được nuôi dưỡng bằng lòng yêu quê hương và được hiện thực hóa bằng tổ chức, kỹ thuật và câu chuyện sản phẩm. Ở đó, OCOP không chỉ là nhãn hiệu mà là định danh cho chất lượng, là cầu nối giữa núi rừng và thị trường, là con đường để người dân vùng cao làm giàu bền vững.