Xin ông cho biết tình hình triển khai thực hiện các chương trình chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh Lào Cai hiện nay như thế nào ?

Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai: Giai đoạn 2021-2025, nhiều chương trình chính sách dân tộc đã được tích hợp vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719). Đây là một chương trình lớn, với 10 dự án thành phần, 14 tiểu dự án và 36 nội dung bao trùm cơ bản các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, văn hóa, y tế, giáo dục...

Để triển khai thực hiện có hiệu quả các chính sách dân tộc, ngay từ khi Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành ban hành các Nghị quyết, quyết định, thông tư, tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo quyết liệt để các cấp, các ngành triển khai thực hiện, cụ thể: Tỉnh đã kiện toàn Ban chỉ đạo các cấp; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh phụ trách từng nội dung, tiểu dự án, dự án thành phần. 

Ngoài việc triển khai, thực hiện các chính sách dân tộc do Trung ương ban hành, từ năm 2021 đến nay, Tỉnh Lào Cai đã ban hành và triển khai nhiều chính sách đặc thù đối với đồng bào DTTS. Các chính sách ban hành vừa bám sát yêu cầu định hướng của các bộ, ngành, vừa mang tính toàn diện, vừa cụ thể, thiết thực, phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh Lào Cai. 

Song song với đó, tỉnh Lào Cai xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình từng giai đoạn và từng năm sát yêu cầu thực tế; thường xuyên chỉ đạo triển khai thực hiện; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời nắm bắt những khó khăn vướng mắc để có giải pháp giải quyết hiệu quả...

 Ông đánh giá thế nào về những tác động từ các chính sách dân tộc đối với sự phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS trên địa bàn tỉnh?

Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai: Trong thời gian qua, công tác dân tộc cũng như triển khai thực hiện chính sách dân tộc đã được các cấp, các ngành, các địa phương đặc biệt quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, cụ thể: Việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng thiết yếu vùng đồng bào DTTS được đẩy mạnh; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào từng bước được cải thiện; việc thực hiện an sinh, phúc lợi xã hội, y tế, giáo dục, giảm nghèo được chú trọng.

Những tác động lớn nhất từ các chính sách dân tộc đối với sự phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS trên địa bàn tỉnh, đó là, đến thời điểm hiện tại, vùng đồng bào DTTS ở Lào Cai có 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông; tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 96,8%; tỷ lệ hộ trong vùng đồng bào DTTS được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác phù hợp đạt 97,7%; tỷ lệ đồng bào DTTS được xem truyền hình đạt 98,3%, được nghe đài phát thanh đạt 99,6%; tỷ lệ thôn bản, tổ dân phố có nhà sinh hoạt cộng đồng đạt 98%; tỷ lệ thôn có đội văn hóa, văn nghệ (CLB) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng đạt 68%; tỷ lệ phòng học được xây dựng kiên cố đạt 81,7%; tỷ lệ học sinh học mẫu giáo 4 tuổi, 5 tuổi đến trường đạt 99,7%; tỷ lệ người từ 15 đến 60 tuổi đọc thông, viết thạo tiếng phổ thông đạt 94,7%; số trạm y tế được xây dựng kiên cố đạt 95,5%; tỷ lệ đồng bào DTTS tham gia bảo hiểm y tế đạt 97,1%. Tỷ lệ phụ nữ sinh con ở cơ sở y tế hoặc có sự giúp đỡ của cán bộ y tế đỡ đạt 91%. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thấp còi (chiều cao/tuổi) còn dưới 26%; Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể nhẹ cân (Cân nặng/tuổi) còn dưới 15%.

Song song là công tác xây dựng Đảng, củng cố hệ thống chính trị được quan tâm. Đội ngũ cán bộ DTTS không ngừng nâng lên cả về số lượng và chất lượng, từng bước đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc được bảo tồn và phát huy. Quốc phòng, an ninh được đảm bảo, chủ quyền biên giới quốc gia được giữ vững. Việc thực hiện tốt công tác dân tộc, chính sách dân tộc đã góp phần xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo lòng tin của đồng bào đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Nhà nước.

HIện nay, các bộ ngành, địa phương trên địa bàn cả nước đang tập trung triển khai Chương trình MTQG 1719, xin ông cho biết cụ thể hơn về kết quả triển khai Chương trình trên địa bàn tỉnh Lào Cai những năm vừa qua?

Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai: Hết năm 2023, triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719, trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã đầu tư thực hiện được 26 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung cho 3.560 hộ hưởng lợi; đầu tư 393 công trình các loại gồm đường đến trung tâm xã 18 công trình với 124km; đường giao thông nông thôn 307 công trình với 751km, 02 công trình chợ nông thôn, 03 công trình nhà văn hóa thôn, 52 công trình trường PTDT Nội trú, Bán trú với 300 phòng học, 253 phòng bộ môn, 219 phòng ở bán trú, 60 nhà công vụ giáo viên, 4 nhà kho, 32 nhà sinh hoạt văn hóa dân tộc, 25 nhà vệ sinh 17 bếp ăn, 27 nhà đa năng 30 hạng mục khác...

Cùng với đó, từ nguồn lực Chương trình MTQG 1719, tỉnh Lào Cai đã hỗ trợ nhà ở cho 119 hộ; 4.883 téc nước, bồn chứa nước và 4.825m ống dẫn nước với 4.883 hộ; sắp xếp được 148 hộ dân cư xen ghép. 

Tỉnh cũng đã thực hiện 18 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị với gần 5.000 hộ tham gia; 29 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng với hơn 1.500 hộ tham gia; mở trên 100 lớp đào tạo nghề nông nghiệp và phi nông nghiệp cho trên 5.000 lao động nông thôn; thực hiện tốt công tác Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; công tác Chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số được quan tâm triển khai thực hiện theo kế hoạch đề ra...

Qua đánh giá kết quả bước đầu cho thấy, hết năm 2023, có 6 chỉ tiêu, mục tiêu thực hiện chương trình đạt và vượt kế hoạch giai đoạn 2021-2025 đề ra, cụ thể: tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; tỷ lệ học đến trường (Mẫu giáo, tiểu học, THCS, THPT)…

Để đạt được những kết quả này, tỉnh Lào Cai đã có những giải pháp, cách làm như thế nào trong quá trình triển khai Chương trình, thưa ông?

Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai: Trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719, bên cạnh những thuận lợi, thì cũng còn gặp rất nhiều khó khăn. Song, với sự quyết tâm, lãnh đạo chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo, linh hoạt của Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự đồng thuận và tham gia tích cực của người dân trong thực hiện, giám sát việc thực hiện, là yếu tố quan trọng để Lào Cai đạt được kết quả nhất định.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện chương trình, hàng tuần Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức họp trực tuyến với Chủ tịch UBND cấp huyện, các Ban quản lý dự án của tỉnh, nghe tình hình giải ngân vốn đầu tư công và các Chương trình mục tiêu quốc gia, yêu cầu các huyện đăng ký và cam kết giải ngân vốn đầu tư hàng tuần. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện Chương trình tại cơ sở…

Thành lập Tổ công tác về giải ngân vốn sự nghiệp các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2021-2025, do đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh làm Tổ trưởng... Gần đây nhất (04/4/2024), để giải quyết những khó khăn trong triển khai thực hiện, đặc biệt là công tác sắp xếp dân cư, UBND tỉnh đã quyết định thành lập tổ công tác của tỉnh gồm các sở, ngành liên quan thực hiện Giám sát, đánh giá tình hình triển khai kế hoạch sắp xếp dân cư tại huyện Văn Bàn để làm điểm (từ việc đánh giá thuận lợi, khó khăn, quy hoạch điểm dân cư, quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất…). Từ việc triển khai dự án điểm, sẽ khẩn trương thực hiện toàn huyện Văn Bàn từ đó đề xuất thực hiện trên toàn tỉnh.

Tăng cường công tác tuyên truyền về CT MTQG đến mọi cấp, mọi ngành, các tầng lớp dân cư và người DTTS nhằm thay đổi và chuyển biến nhận thức trong công tác dân tộc, chính sách dân tộc, giảm nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi. Từ đó, khơi dậy ý chí chủ động, vươn lên của đồng bào, nhất là người DTTS nghèo. Tỉnh Lào Cai đã và đang quyết tâm phấn đấu hoàn thành tất cả các chỉ tiêu khi kết thúc Chương trình.

 Trân trọng cảm ơn ông đã dành thời gian trả lời phỏng vấn Báo Dân tộc và Phát triển!