Nhận diện “điểm nóng” tảo hôn để tập trung tuyên truyền

Những năm trước đây, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều thôn, buôn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Đặc biệt, các xã vùng III, thôn, buôn đặc biệt khó khăn là nơi tập trung tỷ lệ tảo hôn và số trường hợp hôn nhân cận huyết thống cao. 

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều, rào cản ngôn ngữ và sự chi phối của tập tục, quan niệm truyền thống lâu đời trong một số DTTS.

Nhận diện rõ những hệ lụy của nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, nhiều năm qua Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk đã chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành, các hội, đoàn thể triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền, vận động với mục tiêu chuyển đổi nhận thức, thay đổi hành vi trong hôn nhân của đồng bào DTTS, từng bước ngăn chặn và tiến tới đẩy lùi tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Theo mục tiêu đề ra, đến năm 2025, trên 90% cán bộ làm công tác dân tộc các cấp, cán bộ văn hóa - xã hội cấp xã sẽ được tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng vận động, tư vấn, truyền thông thay đổi hành vi về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Phấn đấu giảm bình quân từ 2 - 3%/năm số cặp tảo hôn và từ 3 - 5%/năm số cặp hôn nhân cận huyết thống tại các địa bàn có tỷ lệ cao.

Nhiều cách làm linh hoạt, sát thực tiễn

Nhằm hiện thực hóa các mục tiêu trên, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk đã triển khai hiệu quả Tiểu dự án 2, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719) về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Một trong những điểm nhấn là công tác biên soạn, phát hành tài liệu tuyên truyền. Cụ thể, ngành chức năng đã biên soạn 25 tài liệu tập huấn; biên soạn và cấp phát hơn 40.852 ấn phẩm tuyên truyền như tài liệu hỏi - đáp, tờ rơi, tờ gấp, pano, áp phích, băng rôn… về pháp luật hôn nhân và gia đình, sức khỏe sinh sản cho 5.910 đối tượng trong vùng đồng bào DTTS.

Cùng với đó, tỉnh đã tổ chức 83 hội nghị tuyên truyền chuyên đề về hạn chế tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, thu hút hơn 12.000 lượt người tham gia. Nhiều hội nghị được tổ chức ngay tại thôn, buôn, kết hợp truyền đạt song ngữ, giúp đồng bào dễ nghe, dễ hiểu, dễ nhớ.

Để tạo sân chơi bổ ích, tăng tính tương tác, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tổ chức 17 hội thi tìm hiểu pháp luật, hôn nhân gia đình, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với sự tham gia của 1.356 người. 

Bên cạnh đó, 89 buổi truyền thanh tại thôn, buôn, tổ dân phố vùng DTTS và miền núi đã góp phần đưa thông tin pháp luật đến gần hơn với người dân, nhất là những hộ ít có điều kiện tiếp cận các phương tiện truyền thông hiện đại.

Công tác nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác tuyên truyền cũng được đặc biệt chú trọng. Toàn tỉnh đã tổ chức 120 hội nghị tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động, tư vấn về hôn nhân, dân số và gia đình cho 13.523 lượt cán bộ, báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tại cơ sở. 

Tỉnh đã tổ chức 2 đoàn với 51 cán bộ cơ sở đi tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm tại các địa phương; duy trì 24 mô hình thay đổi hành vi, tăng khả năng tiếp cận thông tin và huy động sự tham gia của cộng đồng trong phòng ngừa, giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các xã có tỷ lệ cao. Các mô hình này đã và đang phát huy hiệu quả, từng bước tạo chuyển biến rõ nét trong nhận thức của người dân.

Với cách làm bài bản, linh hoạt và sát thực tiễn buôn làng, công tác tuyên truyền phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở Đắk Lắk đang đi vào chiều sâu, đặt nền tảng quan trọng để xóa bỏ những phong tục không còn phù hợp. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng dân số và thúc đẩy sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời gian tới.