Chuyển hóa điểm nóng về tình trạng tảo hôn

Các thôn 13, 14, 15, 16 Cư Kbang, xã Ea Rốk, từng là điểm nóng về tình trạng tảo hôn. Những năm trước, tình trạng tảo hôn, sinh đông con diễn ra phổ biến ở đây. Việc các em gái ở tuổi 13 - 14 đi lấy chồng từng được xem như chuyện “bình thường”.

Ông Lý Ngọc Kim, Trưởng thôn 15 Cư Kbang cho biết: Thôn hiện có 276 hộ, tất cả đều là đồng bào DTTS, chủ yếu dân tộc Mông và hơn 10 hộ đồng bào Dao. Khoảng hơn chục năm trước, không khó để thấy những bé gái tuổi còn nhỏ đã lập gia đình, sinh con sớm. Có không ít trường hợp kết hôn cận huyết thống. Nguyên nhân chủ yếu do hạn chế về nhận thức pháp luật và tập tục lạc hậu còn tồn tại.

Trước thực trạng đó, chính quyền địa phương, cùng các đoàn thể, Ban Tự quản, Mặt trận thôn đã kiên trì “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, vận động bà con tham gia các buổi tuyên truyền. Nội dung tuyên truyền được truyền tải bằng cách nói gần gũi, dễ hiểu, kết hợp với những câu chuyện thực tế để người dân nhận thức rõ những hệ lụy của tảo hôn, như: Ảnh hưởng đến sức khỏe, kinh tế khó khăn, con cái sinh ra không được chăm sóc tốt…

Mưa dầm thấm lâu, bà con được nâng cao kiến thức, không để con cháu kết hôn sớm, không lấy người trong dòng họ và coi trọng việc cho trẻ đến trường. Tình trạng bỏ học để lập gia đình giảm đáng kể, số vụ tảo hôn đã giảm rất nhiều so với trước đây.

Đặc biệt, với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, đến nay, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn xã Ea Rốk không chỉ chuyển biến mạnh mẽ, mà có những buôn không còn nạn tảo hôn.

Điển hình như buôn Ba Na - nơi từng được xem là "điểm nóng” về tảo hôn, nay trở thành điểm sáng trong công tác phòng chống tảo hôn.

Buôn Ba Na được thành lập năm 2002 với 54 hộ, hiện nay thôn có 126 hộ với 9 thành phần dân tộc. Ngày mới lập buôn, cả buôn 100% đều là hộ nghèo. Nhà nước hỗ trợ đất ở, nhà ở và đất sản xuất để người dân yên tâm bám buôn, lập nghiệp. Tuy nhiên, nhiều tập quán lạc hậu tồn tại đã tác động mạnh đến đời sống của người dân, đặc biệt nạn  tảo hôn, sinh đông con diễn ra khá phổ biến.

Trưởng buôn Ba Na Hoàng Đế Viện chia sẻ: Khó khăn về kinh tế đã khiến nhiều gia đình để con cái kết hôn sớm. Các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, hệ thống chính trị thôn thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bằng nhiều cách để người dân nâng cao nhận thức pháp luật.

Cùng với sự hỗ trợ kịp thời của Đảng và Nhà nước thông qua các chương trình, dự án, chính sách, như: Hỗ trợ cây, con giống phù hợp điều kiện sản xuất, đời sống người dân từng bước cải thiện, nhận thức của người dân cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đến năm 2025, buôn Ba Na không còn trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nào. Đó là một bước tiến lớn, minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của công tác tuyên truyền và sự đồng thuận của cộng đồng.

Chủ động nói không với tảo hôn

Theo báo cáo, năm 2024, toàn xã Ea Rốk ghi nhận 24 trường hợp tảo hôn. Đến năm 2025, con số này giảm xuống chỉ còn 7 trường hợp, giảm hơn 70% so với năm trước. Đặc biệt, toàn xã không còn bất kỳ trường hợp hôn nhân cận huyết thống nào.

Ông Trịnh Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Rốk cho biết: Kết quả này cho thấy hiệu quả rõ rệt từ việc phối hợp chặt chẽ giữa cấp ủy Đảng, chính quyền, Ban Tự quản các thôn, buôn và các đoàn thể trong công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức trong Nhân dân về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Ngoài tuyên truyền trực tiếp, xã Ea Rốk còn tăng cường phát huy vai trò của đội ngũ Người có uy tín trong cộng đồng, lồng ghép nội dung phòng, chống tảo hôn vào sinh hoạt cộng đồng, tổ chức đối thoại, tư vấn pháp luật. Nhiều thôn, buôn đã trở thành điểm sáng, góp phần lan tỏa những chuyển biến tích cực trong toàn xã.

Có thể nói, những kết quả đạt được không chỉ thể hiện sự nỗ lực của chính quyền và các ngành, đoàn thể mà còn là sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức của chính người dân Ea Rốk. Khi bà con hiểu được việc cho con cái học hành đến nơi đến chốn là con đường bền vững để thoát nghèo, họ đã chủ động nói không với tảo hôn.