Có dịp trò chuyện với chị Nguyệt, chúng tôi không khỏi khâm phục tinh thần vượt khó của đồng bào Đan Lai. Chị kể: Năm 1999, Nhà nước thực hiện di dời người Đan Lai sống biệt lập trong vùng lõi của rừng quốc gia Pù Mát về khu tái định cư (TĐC) Cửa Rào và Tân Sơn theo Đề án “Bảo tồn và phát triển bền vững tộc người thiểu số Đan Lai”.

“Lúc này bản thân gia đình mình và các hộ dân ở bản Khe Còn vẫn băn khoăn lắm. Sống với rừng núi, sông suối quen rồi nên khi chuyển đến chỗ ở mới ai cũng thấy dè dặt”, chị Nguyệt tâm sự.

Chị Nguyệt cho biết, lúc đó chị là Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ của bản Khe Còn nên gia đình phải gương mẫu. Gia đình chị là hộ đầu tiên ký vào danh sách di dời đến chỗ ở mới. Sau hơn 2 năm tuyên truyền vận động, các hộ dân còn lại ở Khe Còn cũng đã về khu TĐC.

Theo chị Nguyệt, về khu TĐC, Nhà nước đã làm sẵn nhà và chuồng trại cho các hộ dân chăn nuôi nên bước đầu cuộc sống khá thuận lợi. Người dân không phải vào rừng làm nương, làm rẫy mà Bộ đội và cán bộ hướng dẫn cách trồng và chăm sóc cây lúa nước ngay gần nhà; cách chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà, trồng các loại rau phục vụ gia đình và đem ra chợ bán lấy tiền mua thêm các vật dụng khác cho gia đình. Bên cạnh đó, chính quyền cũng tổ chức nhiều sự kiện để đồng bào giao lưu văn hóa với người Kinh và người Thái ở đây nên tinh thần người dân rất phấn chấn.

Gia đình chị Nguyệt có nhà kiên cố, có 4 sào đất để trồng lúa nước cùng với 8.000m2 đất lâm nghiệp để trồng cây. Có chỗ để chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà, có vườn trồng các loại rau nên gia đình chị đã nỗ lực lao động sản xuất để sớm thoát nghèo. Nhờ được hướng dẫn kỹ thuật nên 4 sào trồng lúa nước của gia đình luôn cho năng suất cao (hơn 3 tạ/sào/vụ) đáp ứng đủ về nhu cầu lương thực của gia đình. Chị còn chăn nuôi bò sinh sản và nuôi thêm lợn, gà.

Khi thu nhập từ chăn nuôi đã ổn định, gia đình chị mua thêm máy xay xát phục vụ bà con trong bản; mở cửa hàng tạp hóa bán các mặt hàng thiết yếu để tăng thu nhập cho gia đình. Hiện nay, trung bình thu nhập mỗi năm của gia đình chị cũng được gần 100 triệu đồng.

Ông Lương Viết Tùng, Phó Chủ tịch UBND xã Môn Sơn khẳng định: Gia đình chị Nguyệt là hộ đầu tiên và đến nay là hộ duy nhất người Đan Lai viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Sự đổi mới về tư duy không trông chờ ỷ lại sự hỗ trợ của Nhà nước của chị Nguyệt đã tạo sự lan tỏa, thay đổi nhận thức trong cộng đồng người Đan Lai về tinh thần chủ động, chịu khó lao động sản xuất để vươn lên thoát nghèo.