Ngày 09/6/2021, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai đã ban hành Chỉ thị số 13-CT/TU về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2021 - 2025. Sau 3 năm thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TU, phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới được đẩy mạnh tại các địa phương. 

Giai đoạn 2021 - 2023, toàn tỉnh Lào Cai đã huy động được hơn 5.000 tỷ đồng thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới. Từ nguồn vốn này đã đầu tư cứng hóa, nâng cấp được gần 2.000km đường giao thông nông thôn; người dân tự thực hiện cứng hóa gần 1.600km đường ngõ xóm, liên gia. Đến nay, 100% xã có đường giao thông được rải nhựa hoặc đổ bê tông đến trung tâm xã; 100% thôn, bản có đường tới trung tâm thôn với khoảng 98% số thôn, bản có đường đi lại thuận tiện bốn mùa. Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng 3.891 nhà ở (xây mới 2.370 nhà, sửa chữa 1.237 nhà)…

Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh có 2 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện nông thôn mới và hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới, đạt 66,67% kế hoạch giai đoạn; có 63/127 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 6 xã so với đầu năm 2021, đạt 74,12% kế hoạch giai đoạn; có 5 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, tăng 5 xã so với đầu năm 2021.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Lào Cai thời gian qua, vẫn còn những hạn chế nhất định, tiến độ hoàn thành các chỉ tiêu, tiêu chí nông thôn mới còn chậm. Việc duy trì mức độ đạt chuẩn tại các xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao còn nhiều khó khăn và có nguy cơ bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn; chưa khai thác hiệu quả các nguồn lực cho chương trình xây dựng nông thôn mới.

Xã Tân Thượng, huyện Văn Bàn là 1 trong 16 xã của tỉnh Lào Cai có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận xã nông thôn mới. Hiện, Tân Thượng còn 8 tiêu chí chưa đạt, gồm: Trường học, nhà ở, tỷ lệ nghèo đa chiều, lao động, giáo dục, môi trường và an toàn thực phẩm, hệ thống tổ chức chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng và an ninh.

“Sở dĩ xã có nhiều tiêu chí không đạt là do trước đây, các tiêu chí khi được công nhận chỉ đạt ở mức tối thiểu, thiếu bền vững nên khi Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025 được ban hành, yêu cầu đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu cao hơn giai đoạn trước dẫn đến nhiều tiêu chí bị trượt”, ông Vũ Xuân Thủy, Bí thư Đảng ủy xã Tân Thượng cho biết.

Tại cuộc họp đánh giá tiến độ các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 và duy trì các xã đạt chuẩn nông thôn mới do UBND tỉnh Lào Cai tổ chức mới đây, 16 xã có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 6 xã chưa đạt từ 9 - 10 tiêu chí. Theo Quyết định 18/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, để không bị thu hồi quyết định công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới, thì các xã phải duy trì đạt chuẩn từ 14 tiêu chí trở lên...

“Nguyên nhân của hạn chế trên, là do việc triển khai xây dựng nông thôn mới có lúc, có nơi chưa tạo thành phong trào thi đua mạnh mẽ, chưa mang được nét đặc trưng riêng của địa phương. Các cấp, các ngành chưa thực sự chủ động, phối hợp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Một bộ phận cộng đồng, Nhân dân còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa tích cực tham gia đóng góp, ủng hộ trong xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là những nội dung người dân tự thực hiện. Để khắc phục những tồn tại này, cần quyết liệt hơn nữa trong chỉ đạo thực hiện, cần thay đổi nhận thức "sợ về đích nông thôn mới", khơi dậy tinh thần đổi mới, sáng tạo, sự quyết tâm của Nhân dân”, ông Đặng Xuân Phòng, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai nhấn mạnh.

Có thể nói, phong trào xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân; nông thôn phát triển theo quy hoạch, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn…; Xây dựng nông thôn mới là một quá trình lâu dài, có điểm bắt đầu nhưng không có điểm kết thúc; chính vì vậy, những tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai đang được các địa phương của Lào Cai từng bước tháo gỡ để Chương trình phát huy tối đa hiệu quả và mang tính bền vững.