Nâng tầm tinh hoa dân tộc

Anh Hà Văn Trung, sinh ra và lớn lên tại Than Uyên, tỉnh Lai Châu, được biết tới là người nâng tầm tinh hoa văn hóa dân tộc Thái khi khai thác hiệu quả nghệ thuật ẩm thực và nghệ thuật trình diễn dân tộc. Nhận thấy tiềm năng ẩm thực độc đáo của dân tộc, năm 2019, anh Trung đã mở nhà hàng Thái Bông Ban Xanh tại phường Cam Đường, tỉnh Lào Cai (thành phố Lào Cai cũ).

Để tạo dấu ấn riêng với du khách, anh Trung đã kỳ công xây dựng một không gian văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, nơi du khách có thể hòa mình và trải nghiệm. Anh cho xây dựng hai tầng nhà sàn được thiết kế theo lối kiến trúc truyền thống; lựa chọn và chế biến các món ăn độc đáo, được trình bày công phu, tỉ mỉ. 

Đặc biệt, nhà hàng còn tổ chức biểu diễn miễn phí các tiết mục văn nghệ đặc sắc do chính nhân viên và các cộng tác viên là sinh viên người DTTS trên địa bàn tỉnh thể hiện. Nhờ những nỗ lực đó, nhà hàng Thái Bông Ban Xanh đã trở thành điểm đến hấp dẫn, quen thuộc với đông đảo du khách.

Anh Trung chia sẻ, thành công của Nhà hàng là đã khai thác tốt các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Thái. Nhà hàng đã tạo công ăn việc làm cho hơn 10 lao động cố định và gần 10 cộng tác viên là sinh viên DTTS trên địa bàn; tiêu thụ hàng tấn nông sản/tháng cho Nhân dân địa phương và cho doanh thu khoảng 4 tỷ/năm.

Tương tự như anh Trung, chàng trai Ba Na tên A Ngưi ở làng Kgiang, xã Tơ Tung, tỉnh Gia Lai đã mạnh dạn đi đầu làm homestay và “kéo” cả làng cùng làm du lịch cộng đồng. Với phương châm “muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì phải đi cùng nhau”, A Ngưi đã thành lập được các đội cồng chiêng, đội hòa tấu nhạc cụ, đội múa, đội ẩm thực và nhóm dẫn tour hơn 30 người cùng làm du lịch cộng đồng…

Anh Đinh Phai, nghệ nhân đánh cồng chiêng làng Kgiang cho biết, trước đây, mỗi năm mình chỉ đánh cồng chiêng cho làng vài lần, nhờ theo A Ngưi làm du lịch nên giờ cứ ngày làm rẫy, tối lại nhảy múa, đánh chiêng, vui mà có thêm thu nhập lo cho gia đình. Cụ Đinh Blích, già làng Kgiang vui vẻ nói: “A Ngưi cứ alô là cụ lại tham gia nhiệt tình”.

Cơ hội rộng mở

Nhận thấy ở quê hương Văn Bàn, tỉnh Lào Cai cũ có nhiều loại dược liệu, bài thuốc quý có thể chữa được nhiều bệnh khác nhau, cô gái trẻ dân tộc Tày - Nguyễn Thị Đoan (tên thường gọi là Đoan Nguyễn) đã nảy ra ý định tìm một con đường khởi nghiệp mới, vừa lan tỏa những bài thuốc cổ truyền vừa bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa quê hương.

Với tình yêu và sự say mê trong công việc, Đoan Nguyễn đã đi nhiều nơi, từ những vùng núi xa xôi nhất, cứ ở đâu có bài thuốc hay, dược liệu quý là cô lại tìm đến học hỏi, mày mò nghiên cứu. 

Qua bao sự cố gắng, tháng 6 năm 2020, Công ty Cổ phần Dược Mỹ phẩm Sơn Cước chuyên nghiên cứu, cung cấp các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp từ các loài thảo dược ở vùng DTTS được ra đời, do chính cô làm Giám đốc.

Các sản phẩm Đông y Sơn Cước đã nhanh chóng trở thành thương hiệu uy tín, địa chỉ tin cậy cung cấp các sản phẩm y học cổ truyền tới người tiêu dùng cả nước với gần 2.000 đại lý, nhà phân phối trên toàn quốc.

Ở vùng đồng bào DTTS có hàng trăm thanh niên đã tích cực bảo tồn và làm giàu từ chính các giá trị văn hóa truyền thống của quê hương. 

Điển hình như chị Y Hoa, tỉnh Quảng Ngãi, người có công lớn trong việc quảng bá thổ cẩm làng Teng ra nhiều nước trên thế giới; anh Hoàng Văn Luân, thôn Phiêng Bang, xã Văn Lang, tỉnh Bắc Kạn cũ (nay là tỉnh Thái Nguyên) đã thành lập HTX trồng và sản xuất dược liệu Bảo Châu (HTX Bảo Châu), xây dựng thành công chuỗi sản xuất khép kín từ cây dược liệu, tạo động lực phát triển HTX, góp phần giúp đồng bào thoát nghèo; anh A Tủa (Phìn Hồ, Lào Cai) khai thác tốt các giá trị văn hóa để phát triển du lịch cộng đồng…

Có thể thấy rằng, thế hệ trẻ người DTTS đang chứng minh một điều quan trọng: Văn hóa không chỉ để trưng bày, mà còn là tài sản kinh tế, nếu được nhìn nhận đúng và khai thác sáng tạo. 

Câu chuyện của họ không chỉ là câu chuyện làm kinh tế mà còn là câu chuyện của lòng tự hào dân tộc, mở ra những hướng đi mới cho cộng đồng DTTS, vừa bảo tồn được di sản quý báu, vừa tạo dựng một tương lai ấm no ngay trên quê hương mình.