Phiên chợ Phong lưu Khâu Vai gắn liền với câu chuyện tình yêu đẹp mà buồn giữa chàng Ba, người dân tộc Nùng và nàng Út, người dân tộc Giáy. Dù rất yêu nhau, nhưng vì gia đình ngăn cấm và tục lệ của dân tộc, nên hai người đã gạt nước mắt chia tay với lời thề: Dù không lấy được nhau nhưng mỗi năm, cứ đến ngày 27/3 âm lịch họ lại lên Khâu Vai hát cho nhau nghe, kể với nhau những thầm kín ấp ủ trong lòng trong suốt một năm xa cách. Họ tâm tình, ca hát hết đêm rồi sáng hôm sau lại trở về với cuộc sống thường nhật.

Ngày cuối cùng của cuộc đời, họ lại đến với nhau và cùng ra đi đúng vào ngày 27/3 âm lịch. Dân làng thương tiếc về mối lương duyên trắc trở này, nên đã dựng lên miếu thờ Ông, thờ Bà và lấy ngày này làm ngày họp chợ cho các đôi trai gái lỡ duyên.