Già làng làm nghi thức cúng lễ tại bếp của nhà rông.

Già làng A Tủi, thị trấn Đăk Tô, huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum cho biết, nghi lễ Mừng Lúa mới của người Xơ-đăng thường được tổ chức vào khoảng tháng 10 (âm lịch) khi lúa đã chín rộ. Tùy theo phong tục của từng làng mà lễ hội được tổ chức theo quy mô và hình thức khác nhau. Khi lúa bắt đầu chín, già làng sẽ thống nhất ngày tốt để chuẩn bị tổ chức nghi Lễ Mừng lúa mới. Các gia đình chủ động sửa sang nhà cửa, vật dụng trong nhà. Người Xơ-đăng cho rằng, làm như vậy để thần lúa khi từ rẫy về nhà sẽ không thấy không gian trở nên xa lạ.

Bà con trong làng mang lễ vật đến bến nước để lấy nước về buôn làng.

Lễ Mừng lúa mới bắt đầu với nghi thức bà con mang lễ vật gồm ghè rượu, cơm, thịt, ống nứa đến bến nước lấy nước về buôn làng mình để cùng nhau ăn mừng lúa mới. Khi những bông lúa đã chín rộ, chủ hộ đưa các thành viên trong gia đình đến rẫy lúa của mình dọn cỏ, phát đường chuẩn bị thu hoạch lúa. Khi đến rẫy lúa, chủ hộ đến chỗ lúa chín đều nhất đọc lời khấn với ông Trời (Giàng), xin Thần Lúa (Na Soai) cho họ rước hồn lúa về với dân làng, với nhà của mình.

Già làng A Tủi làm lễ tại bến nước.

Nghi lễ cầu khấn thần linh với bữa cơm đầu mùa.

Bữa cơm đầu mùa dâng cho thần linh với mong muốn kính báo với các thần về Lễ Mừng lúa mới, xin cho thóc đầy kho, xin cho thú rừng không phá mùa màng... Thức ăn chuẩn bị trước của mỗi gia đình dâng cúng gồm: thịt rừng, cá suối, rượu ghè. Sau lời khấn của chủ hộ, chủ hộ sẽ nắm cơm đầu tiên để ăn, uống rượu. Tiếp đó, mọi người trong gia đình cùng ăn, uống rượu, múa hát, đánh chiêng vui vẻ.

Sau nghi thức tại gia đình là nghi thức của cộng đồng. Già làng thông báo cho tất cả các thành viên trong làng tập trung về nhà rông để mở hội “Ăn mừng lúa mới”. Rượu ghè và thức ăn từ mỗi gia đình được lần lượt mang tới nhà rông, cả cộng đồng cùng uống rượu, múa hát, đánh cồng chiêng vui vẻ thâu đêm suốt sáng thì kết thúc.

HỒNG MINH