Gác kèo ong lấy mật, dân gian còn gọi là nghề “ăn ong”, làm mắm nhộng (ong non)... là những lát cắt trải nghiệm, không nên bỏ lỡ khi đến du lịch ở hệ sinh thái rừng nước ngọt ở Cà Mau. Hàng chục năm trước, đây chỉ đơn thuần là một nghề của người dân, thì nay đã trở thành một sản phẩm du lịch, để du khách tham quan và trải nghiệm thực tế câu chuyện một ngày đi ăn ong; hay một ngày làm mắm nhộng ong cùng người dân địa phương.

 Khu du lịch sinh thái cộng đồng Mười Ngọt ở ấp 4, xã Khánh Bình Tây Bắc, huyện Trần Văn Thời, là một trong số ít cơ sở khai thác khá hiệu quả loại hình du lịch này. Điểm du lịch này hình thành năm 2015, quy mô hiện tại khoảng 60 héc ta.

Anh Phạm Duy Khanh, chủ khu du lịch cho hay: Vào trước mùa hoa tràm nở, người thợ gác kèo ong bằng kinh nghiệm sẽ làm kèo gác, đón đúng hướng thì ong cứ về làm tổ và cho những dòng mật ngọt ngào. Cứ như vậy, quanh năm, người U Minh cần mẫn vào rừng thu hoạch. Vì thế đến U Minh, lúc nào du khách cũng được mời ăn ong non chấm mật, thứ mật màu vàng cam, trong vắt, ngọt nhẹ, đặc biệt thơm ngát hương hoa tràm. 

"Tại đây, tôi còn tạo các tour khám phá rừng tràm, với hoạt động thú vị như: đặt lợp bắt cá, giăng lưới và đặc biệt là được theo chân các thợ vào rừng lấy mật". anh Khanh thông tin thêm.

Nghe lời giới thiệu đầy hấp dẫn của anh Khanh, chúng tôi quyết định vào rừng lấy mật, "ăn ong" cùng thợ gác kèo ong theo kiểu chuyên nghiệp và đầy gây cấn, vì người dân nói nếu không cẩn thận sẽ bị ong đốt…không thấy đường về.

Trước khi vào rừng, thợ bắt ong trang bị vài bó bùi nhùi làm bằng gốc lúa, hay lá dừ khô để xông khói, một con dao bén với chiếc thùng lớn, tấm lưới bảo vệ không cho ong bấm vào mặt, là có thể xuống những chiếc tắc ráng, ghe tam bản, len lỏi qua những con rạch trong rừng tràm nguyên sinh; qua những cánh đồng lau sậy, đầm nước để khám phá vẻ đẹp thanh bình, nguyên sơ..., khởi động cho hành trình tìm kiếm các loài động vật sinh sống dưới tán rừng và tìm kèo ong lấy mật.

 Đưa chúng tôi đi "ăn ong", anh Khanh kể chuyện, ngày xưa các cha các chú của anh làm nghề gác kèo ong, những câu chuyện đi rừng thú vị, làm nhiều người trẻ xuýt xoa ngưỡng mộ và trầm trồ ngợi khen sự dũng cảm của những người đi trước khẩn hoang mở cõi, những mẩu chuyện đan xen giữa hiện đại quá khứ làm chuyến thăm thú thêm phần hấp dẫn.

Đến địa điểm lấy mật, đoàn chúng tôi chia làm hai nhóm: nhóm dũng cảm trang bị lưới đội đầu đề phòng ong tất công lúc lấy mật; Nhóm còn lại, đầu cũng đội lưới nhưng ngồi yên trên ghe chờ đồng đội mang chiến lợi phẩm về. 

Những người vào nhóm kèo ong, sẽ tận mắt nhìn cách khai thác mật ong rừng thiên nhiên, được nếm những giọt mật thơm lừng do chính tay mình vắt từ tổ ong và khoe trước những đồng đội nhát gan. Mùi thơm đặc trưng của mật ong thiên nhiên và vị ngọt thanh trên đầu lưỡi, quả là có một sức hấp dẫn; Nhất là khi được thưởng thức ngay trong rừng. Thứ mật ngọt được kết tinh từ trăm nghìn bông hoa tràm, làm cả đoàn chúng tôi mê mệt không rời, chuyền tay nhau vừa thưởng thức vừa chụp ảnh, đây là một trải nghiệm tuyệt vời khi đến rừng tràm U Minh.

Chị Lê Thị Ngọc Diễm, du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh, cùng đoàn trải nghiệm với chúng tôi chia sẻ: “Lần đầu tôi tham gia chuyến đi gây cấn đến vậy, cũng lần đầu tôi tận mắt chứng kiến quy trình lấy mật ong, thưởng thức ngay tại chỗ giữa không gian mênh mông rừng tràm cảm giác rất khác lạ, rất đặc biệt. Tôi nghĩ những hoạt động này sẽ rất cuốn hút với những người đam mê khám phá tìm hiểu về vùng đất con người Cà Mau.”

Sau một ngày mệt nhoài khám phá rừng U Minh Hạ, thưởng thức món ngon miệt rừng, ngả lưng trong ngôi nhà giữa mênh mông rừng tràm, chúng tôi thiếp đi trong những âm thanh của rừng, gió khẽ đưa hương bông tràm tỏa khắp không gian, mùi hương thoang thoảng dễ chịu khiến lòng người lưu luyến khôn nguôi…

Hiện nay, nghề gác kèo ong đã trở thành một sản phẩm du lịch được các khu du lịch sinh thái ở Cà Mau, tổ chức thực hành để phục vụ khách du lịch trải nghiệm các công đoạn làm nghề, thưởng thức các sản phẩm từ ong...

Với giá trị tiêu biểu, nghề gác kèo ong được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 4613/QĐ-BVHTTDL ngày 20/12/2019.

Sau khi Nghề gác kèo ong được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia, Ủy ban Nhân dân hai huyện U Minh và Trần Văn Thời, đã tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân làm Nghề gác kèo ong ở U Minh Hạ bảo tồn, phát huy nét văn hóa đặc trưng của vùng đất rừng tràm Cà Mau; phát triển nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch nhằm tạo sinh kế bền vững cho cư dân vùng rừng U Minh Hạ.