Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Sắc màu 54

Nhà trình tường cổ ở Bắc Hoa

Thúy Hồng - 16:01, 07/02/2020

Nhà trình tường là kiến trúc phổ biến ở miền núi phía Bắc nước ta, nhưng người Nùng ở thôn Bắc Hoa, xã Tân Sơn, huyện Lục Ngạn (Bắc Giang) cũng có những ngôi nhà trình tường được xây dựng với nét độc đáo riêng biệt hàng trăm năm tuổi. Trải qua thời gian, những ngôi nhà trình tường cổ của người dân nơi đây vẫn còn vẹn nguyên, vững chãi giữa thiên nhiên, núi rừng.

Nhà trình tường cổ ở Bắc Hoa
Bản Bắc Hoa vẫn còn nhiều nếp nhà trình tường
Bản Bắc Hoa vẫn còn nhiều nếp nhà trình tường

Chúng tôi đến thăm ngôi nhà đất 3 gian lợp ngói âm dương đã óng màu thời gian của gia đình ông Lăng Quốc Kỳ. Ngôi nhà có tuổi thọ hơn 50 năm, những bức tường đất của ngôi nhà phủ đầy rong rêu vẫn vững chắc.

Ông Lăng Quốc Kỳ cho biết: Cách đây hơn 200 năm, ông cha những người dân tộc Nùng đầu tiên từ các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn về đây lập làng đã chọn nơi có địa thế đẹp, lưng tựa vào núi, trước mặt có đồi thấp, dưới chân đồi có thể vỡ ruộng bậc thang để sinh cơ lập nghiệp. 

Đất lành chim đậu, ngày nay thôn Bắc Hoa đã có gần 160 hộ với hơn 700 nhân khẩu cùng sinh sống trong những ngôi nhà trình tường cổ. Những ngôi nhà tường đất đơn sơ mà cả trăm năm vẫn vẹn nguyên, bền bỉ. Kiến trúc trình tường ở Bắc Hoa được thiết kế đơn giản, không quá cầu kỳ, thường được thiết kế 3 gian và 2 cửa sổ, khung gỗ thường được làm bằng gỗ lim, gỗ táu. 

Vật liệu làm nhà có tại chỗ, chỉ cần đào những chỗ đất thịt có pha chút sỏi cơm cho thêm ít nước để tạo độ kết dính cao. Đồng bào đổ đất vào khuôn gỗ rồi sử dụng chày gỗ lèn thật chặt sao cho đất kết chặt vào nhau, tháo khuôn ra sẽ tạo thành bức tường khỏe và chắc chắn. Thường thì tường nhà dày khoảng 40cm, cũng có nhà dày 50cm, cao 2 - 3m. Mỗi ngôi nhà có 2 - 4 ô cửa nhỏ để thông gió và lấy ánh sáng. 

Nói về độ bền của những ngôi nhà trình tường đơn sơ mà vẫn bền bỉ với thời gian, ông Kỳ cho biết, trước hết, do chất đất ở đây có độ kết dính tốt, vì thế người Nùng chọn nơi làm nhà. Bí quyết của người Nùng là phải chọn được loại gỗ làm khuôn trình tường mà phơi mưa, phơi nắng cũng không bị cong vênh. Như thế tường mới phẳng, bền đẹp.

Để bảo tồn và lưu giữ nhà trình tường của đồng bào Nùng, ông Vi Văn Trên, cán bộ văn hóa xã Tân Sơn cho biết: Hiện nay, chính quyền địa phương đang xây dựng Đề án hỗ trợ bảo tồn những ngôi nhà cổ, hỗ trợ kinh phí để bà con sửa chữa lại những ngôi nhà đã xuống cấp và đang có hướng để phát triển du lịch. 

Cũng theo ông Trên, nhận thấy tiềm năng phát triển du lịch của thôn Bắc Hoa, chính quyền xã đã hỗ trợ Bắc Hoa giống cải cúc lấy hạt trồng thí điểm 2ha để đẩy mạnh phát triển du lịch vào dịp lễ hội Xuân Tân Sơn 2020. Những cánh đồng hoa cải được trồng bao quanh ngôi làng cổ, sẽ là điểm nhấn thu hút khách du lịch về với Bắc Hoa để thúc đẩy phát triển kinh tế cho người dân nơi đây.