Chung tay xây mái ấm

Hơn một năm sau trận lũ lịch sử tháng 10/2020, bản Sắt, xã Trường Sơn, (huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) đang khoác lên màu áo mới. Trước thời điểm năm 2021 khép lại, ngày 15/11, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Bình đã tổ chức khánh thành, bàn giao 34 ngôi nhà “Đại đoàn kết” kiên cố để 34 hộ đồng bào dân tộc Bru Vân Kiều ở bản Sắt định cư tại nơi ở mới.

Nhớ lại trận lụt hơn một năm trước, Trưởng bản Nguyễn Văn Muôn tâm sự, cả bản có 34 nóc nhà thì tất cả đều chìm trong nước. Lo hơn cả là sau khi nước rút, ngọn núi sau bản có nguy cơ sạt lở cao, buộc chính quyền xã phải cấp tốc di dời toàn bộ người dân ở bản Sắt. Bà con trong bản đã đón Tết Canh Tý 2021 trong những ngôi lán bạt đối diện bản cũ, do xã và Đồn Biên phòng dựng tạm. “Tết này thì ổn rồi. Bà con được ở trong nhà sàn vững chãi, vừa hợp với phong tục tập quán, vừa cao ráo, tránh được họa khi có lụt”, ông Muôn vui vẻ nói.

Ngoài 34 ngôi nhà do tỉnh Thái Bình hỗ trợ thì bản Sắt còn được đầu tư một công trình nhà cộng đồng tránh lũ kết hợp trường học, do TP. Hà Nội hỗ trợ.

Trong ngôi trường đặc biệt đó đang vang lên tiếng trẻ ê a đọc bài từ lớp tiểu học. 15 em học sinh của bản, nhỏ thì lớp 1, lớn thì lớp 3 đang học chung một phòng, do thầy Nguyễn Xuân Thành dạy “ghép”. Thầy Thành là giáo viên cắm bản, thuộc biên chế Trường Tiểu học Trường Sơn.

Những lớp học tràn ngập yêu thương, những ngôi nhà “Đại đoàn kết” vững chãi như ở bản Sắt đã và đang được dựng lên ở những vùng chịu nhiều thiệt hại do thiên tai, từ sự sẻ chia, đùm bọc của toàn xã hội. Đó là trách nhiệm cộng đồng, gánh đỡ cùng Nhà nước để chăm lo cho đời sống của người dân sau bão lũ, nhất là trong bối cảnh thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp.

Tại buổi gặp mặt các đối tác giảm nhẹ rủi ro thiên tai với chủ đề “Nhà ở an toàn đón Tết 2022” được tổ chức ngày 15/12 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Trưởng Ban Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai (PCTT) cho rằng, năm 2021, Việt Nam chưa xuất hiện trận thiên tai khốc liệt nào như năm 2020. Nhưng năm 2022 được dự báo chúng ta sẽ phải đón nhận những đợt thiên tai rất khốc liệt.

“Do đó, để phòng, chống và tái thiết sau thiên tai, ngoài sự vào cuộc chủ động, tích cực của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương thì rất cần sự tham gia trách nhiệm, hiệu quả của các tổ chức, cá nhân và chính người dân”, ông Hiệp nhắn nhủ.

Kiên trì mục tiêu an toàn

Nỗ lực của đội ngũ làm công tác PCTT các cấp và sự quan tâm của các tổ chức, cá nhân đã khắc chạm niềm tri ân trong tâm thức của chính quyền địa phương và của người dân. Chia sẻ tại buổi gặp mặt “Nhà ở an toàn đón Tết 2022” hôm 15/12/2021, ông Trương Văn Minh, Chủ tịch UBND xã Minh Hóa, huyện Minh Hóa (Quảng Bình) đã không khỏi xúc động khi nhớ lại đợt thiên tai kinh hoàng trong năm 2020; toàn xã có 733 hộ bị ngập lụt, trong đó có 542 hộ bị ngập sâu từ 1 - 9m.

“Trong hoàn cảnh khốn khổ vì thiên tai, nhờ có sự hỗ trợ, giúp đỡ của các đơn vị, tổ chức, những người dân địa phương đã có những ngôi nhà vừa chống được bão, vừa chống được lũ, qua đó sớm ổn định cuộc sống”, ông Minh bày tỏ.

Sự chung tay của toàn xã hội để giúp người dân tái thiết sau thiên tai là rất cần thiết; bởi thiên tai ngày càng phức tạp. Phó Trưởng Ban Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, Tổng cục trưởng Tổng cục PCTT Trần Quang Hoài đã chia sẻ rất thật rằng: “Thiên tai Việt Nam ngày càng dữ dội, nhiệm vụ của chúng tôi ngày càng nặng nề hơn”.

“Thời gian qua, chúng ta đã huy động tốt cả hệ thống chính trị trong việc ứng phó một số tình huống thiên tai, nhưng như thế chưa đủ. Cả hệ thống chính trị phải vào cuộc ngay từ giai đoạn chuẩn bị, phòng ngừa cũng như giai đoạn phục hồi, tái thiết lại an toàn hơn chứ không chỉ tập trung, làm tốt trong giai đoạn ứng phó như trước đây. Phải quan tâm xem xét kế hoạch phòng ngừa, phương án sẵn sàng ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai ngay từ quy hoạch, thiết kế hạ tầng kỹ thuật, xã hội, sử dụng đất, khai thác tài nguyên, lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh và chỉ đạo điều hành, kiểm tra, giám sát một cách bài bản...”, ông Hoài chia sẻ.

Có thể hiểu được nỗi niềm của người đứng đầu một Tổng cục chuyên trách PCTT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, kiêm Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT. Bởi, ngoài nhiệm vụ phòng, chống hiệu quả thì công tác tái thiết sau thiên tai để giúp người dân ổn định cuộc sống là mối quan tâm hàng đầu.

Nhưng tái thiết sau thiên tai đâu phải dễ, nhất là ở những vùng thường xuyên xảy ra tai biến. Tái thiết một lần, rồi lại phải tái thiết; nhưng vì an toàn cho người dân thì phải kiên trì mục tiêu này.

Đón Tết Nhâm Dần 2022, 139 hộ dân ở thôn Tu Thó, xã Tê Xăng, huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum) đã có thể an tâm ở nơi định cư mới, sau 3 lần di dời vì thiên tai. Lần đầu là năm 2004, người dân ở thôn được chính quyền di dời, tái định cư cách làng cũ gần 1km để tránh sạt lở. Đến năm 2009, bão lũ tiếp tục đưa thôn Tú Thó vào thế nguy hiểm khi trên đầu là những quả “bom đất” có thể sạt lở bất cứ lúc nào. Chính quyền địa phương lại tiếp tục bố trí ngân sách, tìm vị trí khác để tái định cư cho người dân.

Cuối năm 2019, đề án tái định cư mới cho 139 hộ dân, với tổng mức đồng tư 29 tỷ đồng lại được tỉnh Kon Tum thông qua. Sau gần 2 năm, khu tái định cư mới cho người dân Tu Thó đã hoàn thành, về lâu dài là để người dân an cư, lập nghiệp, còn trước mắt là bảo đảm nhà ở an toàn cho người dân Tu Thó đón Tết 2022 này.