Từ tỉnh thức cá nhân đến phụng sự cộng đồng

Trước nhịp đô thị hóa nhanh, du lịch sôi động, áp lực lên đời sống tinh thần ngày càng lớn. Thiền định, sống tỉnh thức, ăn chay, sống xanh hay các khóa tu kỹ năng sống cho giới trẻ, không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh, mà còn giúp con người cân bằng giữa vật chất và tinh thần. Trong dòng chảy ấy, Phật giáo lặng lẽ đồng hành cùng đời sống hiện đại qua những lựa chọn giản dị, nhân văn mỗi ngày.

Ở góc nhìn của người thực hành, nhiều phật tử cho rằng, giá trị lớn nhất của Phật giáo trong đời sống hiện đại không nằm ở nghi lễ, mà ở khả năng giúp con người sống chậm  và tĩnh tâm hơn.

Chị Bùi Thị Hoài, phường Việt Hưng chia sẻ: “Cuộc sống bây giờ áp lực nhiều, ai cũng dễ căng thẳng. Nhờ thực hành lời Phật dạy trong sinh hoạt hằng ngày, tôi học được cách tiết chế cảm xúc, biết nghĩ cho người khác hơn. Khi mỗi người tự thay đổi từ bên trong, xã hội cũng sẽ nhẹ nhõm hơn”.

Thực tiễn tại Quảng Ninh cho thấy, nhiều hoạt động liên quan đến Phật giáo, tín ngưỡng đã và đang trở thành những không gian xã hội tích cực, nơi con người được kết nối, sẻ chia và nâng đỡ tinh thần. Không chỉ dừng ở nghi lễ, các hoạt động ấy góp phần bồi đắp nền tảng đạo đức, khơi gợi lối sống nhân ái và trách nhiệm công dân trong bối cảnh đời sống hiện đại nhiều áp lực. Chính sự bền bỉ, lặng thầm ấy tạo nên giá trị lâu dài cho cộng đồng, vượt lên trên những biểu hiện hình thức.

Nhiều phật tử cũng mong muốn, các giá trị tốt đẹp của Phật giáo được nhìn nhận và tạo điều kiện lan tỏa đúng hướng. Anh Nguyễn Văn Hùng, một phật tử thường xuyên tham gia các hoạt động thiện nguyện tại các xã miền núi phía Bắc cho rằng: “Những việc làm từ tâm nếu có sự định hướng, kết nối tốt sẽ tạo ra sức lan tỏa lớn hơn. Người dân rất cần những không gian tu học, sinh hoạt văn hóa lành mạnh để sống tốt đời, đẹp đạo”.

Định hướng, quản lý để Phật giáo lan tỏa bền vững

Ở góc độ quản lý và hoạch định chính sách, việc phát huy các giá trị văn hóa, trong đó có việc lan tỏa tinh thần từ các giáo lý Phật giáo, cũng đang được đặt ra như một yêu cầu tất yếu trong chiến lược phát triển bền vững ở địa phương.

Phát biểu tham luận tại Kỳ họp thứ 34 HĐND tỉnh Quảng Ninh, Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Ủy viên Hội đồng Trị sự, Phó Trưởng Ban Giáo dục Phật giáo Trung ương, Phó Trưởng Ban kiêm Chánh Thư ký Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Quảng Ninh, nhấn mạnh vai trò của văn hóa tâm linh như một nguồn lực quan trọng cho phát triển.

Theo Thượng tọa Thích Đạo Hiển, trong bối cảnh Quảng Ninh liên tiếp đón nhận nhiều dấu mốc quan trọng, đặc biệt là việc Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa thế giới, văn hóa, thì du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Theo đó, tỉnh cần có hệ thống chính sách đồng bộ, dài hạn, phát huy hiệu quả giá trị của hệ thống di tích lịch sử - văn hóa, trong đó có các di tích, không gian Phật giáo.

Từ thực tiễn đó, Thượng tọa Thích Đạo Hiển đề nghị, Quảng Ninh sớm xây dựng kế hoạch hình thành và phát triển ngành công nghiệp văn hóa; đồng thời nghiên cứu quy hoạch, đa dạng hóa các sản phẩm du lịch; xây dựng mô hình “toàn dân làm du lịch”, coi Nhân dân là chủ thể sáng tạo và lan tỏa các giá trị văn hóa.

Tuy nhiên, sự lan tỏa của Phật giáo trong đời sống hiện đại cũng đặt ra yêu cầu bảo đảm sinh hoạt tôn giáo diễn ra lành mạnh, đúng định hướng và trong khuôn khổ pháp luật. 

Trong bối cảnh không gian số phát triển mạnh mẽ, các giá trị tâm linh có điều kiện tiếp cận đông đảo công chúng, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ thương mại hóa, cắt nghĩa lệch lạc hoặc lợi dụng cho mục đích cá nhân. Điều này, đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ giữa Giáo hội, cơ quan quản lý Nhà nước và cộng đồng phật tử trong công tác tuyên truyền, định hướng và nâng cao nhận thức pháp luật.

Việc tuân thủ Hiến pháp, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 cùng các nghị định, quy chế liên quan, không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là điều kiện để Phật giáo phát triển bền vững, giữ gìn giá trị nhân văn cốt lõi của đạo Phật trong đời sống xã hội. Khi pháp luật trở thành hành lang, còn Phật giáo là nội lực tinh thần, sự đồng hành ấy sẽ tạo nên nền tảng ổn định và hài hòa cho xã hội.

Giữa nhịp sống hiện đại, Phật giáo ở Quảng Ninh lặng lẽ đồng hành cùng con người bằng sự tỉnh thức và từ bi. Khi những giá trị ấy được nhìn nhận đúng và nâng đỡ bằng chính sách phù hợp, Phật giáo sẽ trở thành nguồn lực mềm bền bỉ, góp phần xây dựng nền tảng nhân văn cho phát triển bền vững.