Tham dự Hội nghị có: Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh; Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Cần Thơ Nguyễn Văn Hiếu; Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc Hội Trần Thị Hoa Ry; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Việt Trường;  đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương và đại diện lãnh đạo 13 tỉnh, thành có đông đồng bào DTTS khu vực phía Nam.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, với tư cách Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025, Tổ trưởng Tổ công tác về Chương trình MTQG 1719, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh khẳng định, Chương trình MTQG 1719 đã được các cơ quan Trung ương và địa phương đặc biệt quan tâm để hoàn thiện hệ thống thể chế, đồng thời triển khai các dự án của Chương trình một cách hiệu quả nhất.

Có thể khẳng định, việc phê duyệt và triển khai Chương trình MTQG 1719 là một quyết sách đánh dấu mốc lịch sử của Đảng và Nhà nước ta, lần đầu tiên Việt Nam có một Chương trình MTQG dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi. Chỉ tính riêng tổng kinh phí dự kiến cho giai đoạn I (2021 - 2025), Chương trình được bố trí từ ngân sách nhà nước là gần 115.000 tỷ đồng với phần vốn vay tín dụng dự kiến là gần 20.000 tỷ đồng - chiếm tỷ trọng lớn nhất về nguồn lực cho các Chương trình MTQG để thực hiện 10 Dự án có tính tổng quát nhất từ trước tới nay trong lĩnh vực công tác dân tộc.

"Các nội dung thành phần của Chương trình đi sâu và bao phủ hầu hết các mặt của đời sống kinh tế - xã hội với kỳ vọng ưu tiên giải quyết những vấn đề cấp thiết nhất hiện nay của đồng bào DTTS như đất ở, nhà ở, nước sạch, đất sản xuất, dịch vụ xã hội cơ bản, cơ sở hạ tầng thiết yếu, giáo dục, đào tạo nghề... đồng thời cũng hướng tới những vấn đề mang tính chiến lược trong phát triển bền vững đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi như chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phát triển nguồn nhân lực, bình đẳng giới, thông tin tuyên truyền, đào tạo, tuyển dụng và sử dụng cán bộ...”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh nhấn mạnh.

Phát biểu đề dẫn, gợi mở cho các đại biểu, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh nêu, Khu vực Nam bộ gồm 13 tỉnh với 308 xã, chiếm khoảng 9% số xã vùng DTTS và miền núi của cả nước, tuy nhiên chỉ có 8 tỉnh có xã, thôn đặc biệt khó khăn chiếm khoảng 3,6% tổng số xã đặc biệt khó khăn và 2,7% thôn đặc biệt khó khăn của cả nước với 55 xã và 356 thôn. Giai đoạn 2021 - 2023, tổng nguồn vốn đã phân bổ của Chương trình cho khu vực các tỉnh Nam bộ là hơn 2.277 tỷ đồng cũng chiếm hơn 5,4% tổng nguồn lực của cả Chương trình.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận 3 vấn đề chính: Nêu những khó khăn, vướng mắc lớn, mang tính nền tảng, đặc thù tác động đến tiến độ, hiệu quả triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn I (2021 - 2025) tại các địa phương; những nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp cụ thể trong tổ chức triển khai thực hiện Chương trình cho giai đoạn 2024 - 2025 để bảo đảm thực hiện thành công các mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình cho cả giai đoạn I; những kiến nghị về cơ chế, chính sách và đặc biệt là những đề nghị điều chỉnh về mục tiêu, chỉ tiêu và cả nội dung của các dự án, tiểu dự án cho giai đoạn 2024 - 2025 của các địa phương.

Đối với đơn vị phối hợp tổ chức Hội nghị, trong bài phát biểu chào mừng, ông Trần Việt Trường - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ cho biết, TP. Cần Thơ có 38.028 người DTTS, chiếm tỷ lệ 3,04% tổng dân số toàn Thành phố. Trong thời gian qua, công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc luôn được các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội Thành phố quan tâm thực hiện, xác định rõ công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc là nhiệm vụ rất quan trọng, thường xuyên, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Đối với Chương trình MTQG 1719, từ nguồn ngân sách địa phương, TP. Cần Thơ bố trí lồng ghép việc thực hiện Chương trình vào việc triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn, với tổng nguồn vốn là 69,084 tỷ đồng. Từ năm 2022 đến nay, Thành phố đã đầu tư thực hiện 17,792 tỷ đồng/69,084 tỷ đồng, đạt 25,75% so với Kế hoạch của giai đoạn 2021 - 2025...

“Hội nghị Sơ kết 3 năm kết quả thực hiện Chương trình MTQG 1719 và Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm định hướng triển khai giai đoạn 2026 - 2030 hôm nay là dịp để các đại biểu trao đổi kinh nghiệm, cách làm hay, đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm thực hiện tốt công tác dân tộc, chính sách dân tộc trong thời gian tới. Qua hoạt động này, các tỉnh thành sẽ có nhiều giải pháp sát hợp hơn để nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình MTQG 1719”, ông Trần Việt Trường nhấn mạnh.

Tại Hội nghị, lần lượt các đại biểu đại diện cho 13 tỉnh, thành, đại biểu đại diện cho các bộ, ngành Trung ương đã có nhiều ý kiến góp ý thiết thực, tập trung vào những vấn đề tồn đọng, khó khăn vướng mắc khi triển khai các Dự án của chương trình 1719 tại các địa phương. Cụ thể các ý kiến xoay quanh việc phân bổ vốn tại các địa phương chậm, ảnh hưởng đến công tác thực hiện và giải ngân; việc lồng ghép các nguồn vốn thực hiện bị hạn chế bởi các quy định về địa bàn thực hiện, nhiều địa phương gặp khó trong việc xác định phạm vi địa bàn, đối tượng; công tác phối hợp giữa các sở, ban, ngành địa phương còn nhiều bất cập, hạn chế…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Hầu A Lềnh ghi nhận và tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu. Bộ trưởng, Chủ nhiệm nhận định thiết kế chương trình MTQG 1719 tại các địa phương khu vực phía Nam đã đi vào thực chất; nhiều kết quả tuy ở bước đầu nhưng có tín hiệu khởi sắc, công tác lồng ghép và triển khai chương trình ngày càng hiệu quả, xuất hiện nhứng điển hình cần nhân rộng.

Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp cho các địa phương có đủ điều kiện thực hiện, Trung ương chỉ hướng dẫn về quy trình và giao mục tiêu. UBDT sẽ tiếp tục rà soát để hoàn thiện cơ chế đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình đi vào thực tế. Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT mong muốn có báo cáo sát thực tế nhất để chuẩn bị cho hội nghị toàn quốc sắp tới, dự kiến do Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì, có số liệu chính xác để báo cáo giám sát tối cao của Quốc hội, kiến nghị Quốc hội điều chỉnh chủ trương và mục tiêu trong kỳ họp sắp tới.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT kiến nghị các địa phương rà soát thật kỹ để có báo cáo đúng thực tế, kết quả cụ thể các dự án, vướng mắc ở đâu? Chương trình được thiết kế cho phạm vi toàn quốc, nên có những địa bàn phù hợp, nhưng cũng có địa bàn không phù hợp thì kiến nghị điều chỉnh.

Đối với giai đoạn 2026 - 2030, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT mong muốn các địa phương kiến nghị Trung ương cần thiết kế chương trình theo hướng nào? Thay đổi nội dung gì? Bổ sung, điều chỉnh hạng mục nào để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng và địa bàn hưởng thụ. Tránh manh mún, dàn trải, đầu tư tạo động lực để phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS và miền núi.