Theo Chuyên trang du lịch The Local Vietnam, thác K50 được xếp vị trí thứ 2 trong Top 10 thác nước đẹp nhất Việt Nam, chỉ xếp sau thác Bản Giốc nổi tiếng nằm ở biên giới Việt - Trung (tỉnh Cao Bằng). Thác K50 không chỉ là thác nước đẹp nhất của tỉnh Gia Lai mà còn là thác nước đẹp nhất của cả khu vực Tây Nguyên. Điều đó lý giải vì sao thời gian qua, thác K50 lại có sức hút mãnh liệt đến như vậy.

Các địa danh gắn liền với thác K50 mang đến những thông tin đầy thú vị. Thác nằm ở vùng giáp ranh giữa tỉnh Gia Lai và Bình Định. Do cư dân sinh sống quanh khu vực chủ yếu là người Bình Định, nên địa danh nơi đây được gọi là ấp Bình Định. Với chiều cao khoảng 50 mét từ đỉnh xuống chân, con thác được đặt tên là K50. Thác có hình mái vòm độc đáo, bên trong lòng thác là một hang lớn – nơi cư trú của hàng ngàn con chim én. Chính vì vậy, K50 còn được biết đến với tên gọi khác là thác Hang Én.

Trước đây, để đến được thác K50, từ cổng Khu bảo tồn Kon Chư Răng, du khách phải đi bộ qua một đoạn đường dài, băng qua những cánh rừng nguyên sinh, những con đường mòn, suối nước, ghềnh đá… mất khoảng 4 tiếng đồng hồ. Nhưng hiện nay, địa phương đã đầu tư xây dựng con đường bê tông rộng khoảng 0,8m vào gần chân thác. Để vào thác K50, du khách có thể thuê người dân địa phương chở bằng xe máy với sự hướng dẫn của kiểm lâm khu vực, vượt qua khoảng 16km đường rừng quanh co, uốn lượn, sau khoảng 20 phút là đến chân thác.

Lần đầu tiên tận mắt nhìn thấy ngọn thác, chúng tôi đã phải thốt lên kinh ngạc: Tuyệt đẹp! Cảm xúc chợt vỡ òa, mọi mệt nhọc dường như tan biến. Thác K50 đẹp vượt xa ngoài sức tưởng tượng của mọi người. Nhìn từ xa, thác như một dải lụa bạc lung linh giữa núi rừng. Xung quanh thác là những dãy núi cao vút lên giữa rừng cây xanh mướt. Khối nước khổng lồ từ độ cao hơn 50m đổ ầm xuống dưới tạo ra một cảnh tượng hùng vĩ, choáng ngợp; bọt nước tung trắng xóa, âm thanh vang động cả một góc rừng.

Để khám phá cận cảnh ngọn thác tuyệt đẹp này, chúng tôi phải men theo lối mòn đi vào trong lòng thác. Đường đi vào lòng thác còn tương đối hoang sơ, dây leo chằng chịt. Vào trong lòng thác, mới cảm nhận hết được hết vẻ đẹp hớp hồn của ngọn thác bằng đủ mọi giác quan. Hơi nước từ dưới thác bốc lên tạo thành một lớp sương mù dày đặc, cộng với luồng gió thổi ào ào từ ngoài vào lòng hang, tạo nên cảm giác mát lạnh tê người. Âm thanh trong lòng thác là một bản giao hưởng vi diệu của thiên nhiên. Tiếng ầm ào của thác đổ ngay trên đầu; tiếng vù vù của từng cơn gió giật từ ngoài vào trong; tiếng ríu rít của hàng ngàn con chim én đang bay lượn; tiếng ồm ộp của ếch nhái, côn trùng … tất cả hòa thành một bản giao hưởng tuyệt hay của đất trời. Tận mắt ngắm nhìn con thác từ khoảng cách rất gần ngay từ trong lòng thác là một cảm giác kỳ diệu, khó tả. Thác vừa đẹp, vừa hùng vĩ, vừa hoang sơ, vừa huyền bí.

Dưới chân thác là những khối đá với nhiều hình dạng, xếp chồng lên nhau tạo thành những hình thù độc đáo, cổ quái. Du khách mặc sức tưởng tượng. Vào những ngày trời nắng, vào khoảng 8 giờ sáng, khi mặt trời lên bắt đầu chiếu vào lòng thác, ánh nắng mặt trời phản chiếu xuống dòng suối tạo nên cầu vồng lung linh vô cùng đẹp mắt. Ở đây không chỉ có 1 mà có đến 3 hoặc 4 cầu vòng tùy theo thời điểm chiếu sáng và hướng chiếu của mặt trời. Tối đến, bầu trời đầy sao khiến con thác hùng vĩ trở nên lãng mạn, nên thơ. Nhiều người ví thác K50 là khung cảnh thần tiên giữa núi rừng.

Khu vực xung quanh thác K50 là rừng già nguyên sinh với nhiều loài thực vật quý hiếm và cảnh quan xinh đẹp. Du khách có thể đi dạo trong rừng, khám phá các loài thực vật và động vật quý hiếm hoặc có thể ngâm mình trong dòng nước mát lạnh. Một điều đặc biệt là ở lòng suối phía thượng nguồn của thác K50 có rất nhiều ốc đá. Ốc đá ở đây to, mập và rất ngon. Trong chuyến khám phá thác K50 vừa qua, chỉ sau hơn 2 giờ ngụp lặn trong dòng nước mát lạnh, chúng tôi đã bắt được hơn 4 kg ốc đá. Món ốc đá hấp trở thành một đặc sản “ngon, bổ, miễn phí” của cả đoàn.

Ở khu vực gần thác K50, có các làng của đồng bào dân tộc Ba Na sinh sống. Ở đây, chúng tôi được nghe dân làng kể về truyền thuyết thác K50 vô cùng hấp dẫn. Truyền thuyết kể rằng: Vùng đất Kon Chư Răng ngày xưa có ba vị thần cai quản ba ngọn thác là: Thần But Jai (nghĩa là Hang Én trong tiếng Ba Na), thần Sriêng (Bom Đạn) và thần Moi (Tổ Ong). Mỗi vị thần sở hữu một quyền năng nhất định. Thần But Jai sở hữu nhiều bảo bối như đũa thần, đá mài, là vị thần dũng mãnh nhất vùng. Nhìn thấy dân làng sống trong hang khổ cực, chính thần đã dùng những bảo bối của mình để tạo ra lúa gạo, trâu bò, vải vóc… Dân làng rất tôn sùng vị thần tốt bụng này.

Thấy vậy, thần Moi gần đó tỏ ra ghen tị và muốn giành lấy những bảo bối của thần But Jai. Thần Moi liên tục khiêu chiến và hai thần đánh nhau bất phân thắng bại. Mỗi lần đánh là một lần mưa bão, sấm chớp kéo dài năm này đến năm khác. Muôn loài phải dời đi nơi khác trú ngụ.

Một ngày kia, hai vị thần đình chiến để nghỉ ngơi. Thần Moi đã dùng phép thuật đánh lén thần But Jai trong lúc ngủ. Thần But Jai vì không đề phòng nên đã bị trúng phép, thân hình gãy đôi, vỡ ra từng mảng. Thấy nguy, thần Sriêng đã dùng nỏ thần bắn thần Moi. Trúng tên, thần bỏ chạy, để lại một chiến trường ngổn ngang.

Người Ba Na nói rằng, vết tích của cuộc chiến hiện đang còn hiện hữu ở thác K50: thác nước là một dòng nước bạc thẳng đứng do thân hình thần But Jai bị gãy đôi. Chân thác là một vực sâu rộng với hàng chục khối đá to lởm chởm, đủ hình thù là do những mảnh vỡ từ thân mình của thần But Jai.

Mùa khô Tây Nguyên kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 là thời điểm lý tưởng để khám phá vẻ đẹp của thác K50. Con thác tựa như một bức tranh sống động, vừa hùng vĩ vừa nên thơ, khiến bao người say đắm. Không chỉ có cảnh quan mê hoặc, thác K50 còn gắn liền với những truyền thuyết hấp dẫn, góp phần làm nên nét kỳ bí cho nơi đây. Được ví như viên ngọc quý mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho tỉnh Gia Lai, thác K50 là điểm đến lý tưởng dành cho những ai yêu thiên nhiên, đam mê khám phá và khao khát được trải nghiệm cuộc sống giữa núi rừng hoang sơ.