Hài hòa lợi ích các bên

Theo thông tin được chia sẻ từ tọa đàm tham vấn “Ảnh hưởng của việc áp dụng thuế suất thuế GTGT 5% đến ngành phân bón” do Tổng Hội Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Hội Tư vấn thuế Việt Nam, Trường Đại học Ngoại thương Việt Nam tổ chức mới đây, các chuyên gia đã tính toán: phương án chuyển phân bón sang áp dụng thuế suất 5%, thì giá phân Urê, DAP và lân sản xuất trong nước có dư địa giảm lần lượt 2% và 1,13%; phân lân có thể giảm 0,87%.

Không bao giờ Đảng, Nhà nước đưa ra chính sách gây ảnh hưởng đến người nông dân hay đất nước. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch để không ảnh hướng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, người nông dân”,

Ông Trịnh Xuân AnỦy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội

Theo báo cáo của Hiệp hội Phân bón Việt Nam, hiện Hiệp hội có hơn 100 thành viên là doanh nghiệp sản xuất phân bón, chiếm hơn 70% thị phần phân bón trên thị trường. Trong 10 năm gần đây, kể từ khi Luật Thuế GTGT có hiệu lực năm 2014, việc đầu tư mới cho các dây chuyền sản xuất và ứng dụng công nghệ của các doanh nghiệp phân bón bị chậm lại. 

Một số nhà máy phân bón lớn là thành viên của Hiệp hội dây chuyền sản xuất vẫn rất lạc hậu. Để giúp các doanh nghiệp phân bón trong nước cải thiện dây chuyền sản xuất, quy trình công nghệ, cũng như quá trình nghiên cứu, cải thiện sản phẩm, cần có sự điều chỉnh về thuế GTGT theo hướng đưa thuế GTGT từ diện không chịu thuế về diện chịu thuế GTGT 5%.

Ông Lê Văn Ngân, Chánh Văn phòng Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho rằng, việc áp thuế GTGT 5% sẽ giúp doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước được khấu trừ đầu vào, doanh nghiệp sẽ có động lực đầu tư vào dây chuyền sản suất mới, hiện đại. Vì vậy, khi áp dụng quy định thuế GTGT 5%, chắc chắn doanh nghiệp sẽ đầu tư vào công nghệ, từ đó giúp Việt Nam có thêm các sản phẩm phân bón thế hệ mới, phân bón công nghệ cao và phân bón thân thiện với môi trường. Từ đó, sẽ có những cải tiến về năng suất, chất lượng nông sản, sản phẩm. Điều này phù hợp về góc độ khoa học, lợi ích kinh tế và hài hòa lợi ích các bên.

Phân tích tác động thuế suất GTGT 5% đến giá mặt hàng phân bón, ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên thường trực Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng: Do lợi thế có được từ chính sách thuế nên nhóm doanh nghiệp nhập khẩu phân bón có điều kiện cạnh tranh về giá, chưa nói đến chất lượng và hậu mãi, từ đó gây khó khăn cho sản xuất trong nước, tạo ra sự cạnh tranh bất bình đẳng dẫn đến độc quyền trong dài hạn khi các doanh nghiệp sản xuất trong nước kiệt quệ, thua lỗ, thậm chí phá sản. Do đó, cần chuyển đổi áp thuế GTGT 5% với phân bón để có dư địa giảm giá bán. Điều này phù hợp về góc độ khoa học, lợi ích kinh tế và hài hòa lợi ích các bên”.

“Phân bón thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT sẽ gây ra nhiều bất cập. Bởi lẽ, thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ và phải tính vào chi phí của doanh nghiệp, làm giảm lợi nhuận, buộc họ phải cộng tiền thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ đã tính vào chi phí trong giá sản phẩm bán ra. Như vậy, người nông dân gián tiếp phải trả thuế, gây thiệt hại “kép” cho nông dân với phân bón giả, phân bón có giá thành cao, đồng thời có thể dẫn đến Nhà nước thất thu thuế”, ông Nguyễn Văn Được nêu ý kiến.

Mức độ ảnh hưởng tới sản xuất nông nghiệp và người nông dân

Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An,  Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết, thời gian qua Nghị trường Quốc hội đã rất “nóng” với vấn đề này vì Luật Thuế GTGT ảnh hưởng lớn đến người dân, đặc biệt là người nông dân. Thuế GTGT với phân bón có giá trị không chỉ dừng lại ở mặt kinh tế mà còn liên quan đến nhiều khía cạnh khác, vì vậy cần lắng nghe ý kiến góp ý từ các chuyên gia, các đánh giá dưới góc độ khoa học để có sự thống nhất cao.

“Tôi cho rằng, không có căn cứ để nói áp thuế GTGT 5% sẽ làm tăng giá phân bón. Theo tôi, khi bàn tác động của thuế GTGT 5% nên có cái nhìn khách quan, khoa học không nên bảo thủ hay dùng những lời lẽ nặng nề như ‘không cần biết, cứ áp thuế GTGT 5% thì giá phân bón sẽ tăng, sẽ giết người nông dân’. Do đó, phải căn cứ trên cơ sở khoa học tính toán cụ thể, không nên vì suy nghĩ chủ quan, cảm tính để quyết định”, ông Trịnh Xuân An bày tỏ.

“Không bao giờ Đảng, Nhà nước đưa ra chính sách gây ảnh hưởng đến người nông dân hay đất nước. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch để không ảnh hướng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, người nông dân”, ông Trịnh Xuân An nhấn mạnh.

Theo chia sẻ của ông An, đây không chỉ câu chuyện thuần túy thuế học, mà còn là vấn đề tình cảm, lý trí, không thể đưa ra quyết định trên chủ quan ý chí, cần bao quát rộng rãi trên các khía cạnh. Quan điểm này được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện xuyên suốt trong quá trình thảo luận, lấy ý kiến cho dự tháo Luật.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc mặt hàng phân bón không phải chịu thuế GTGT là không phù hợp, tất cả các loại hàng hoá đưa vào sử dụng trong nền kinh tế quốc dân đều phải chịu thuế GTGT để đảm bảo tính công bằng.

“Chúng ta áp thuế 5% thì thực tế là chúng ta quay trở lại chế độ thuế mà chúng ta đã áp từ năm 2015 trở về trước, chúng ta đã áp thuế 5% rồi và bây giờ quay trở lại thôi. Nói về cơ sở khoa học thì chúng tôi tính toán hiện nay thuế GTGT đầu vào chiếm khoảng 3,83% giá trị của phân bón. 

Vì thế, nếu chúng ta áp 5%, thì có nghĩa là hầu hết các doanh nghiệp phân bón đủ để khấu trừ thuế VAT đầu vào, phù hợp với thực tế, đủ cơ sở khoa học và cũng không làm ảnh hưởng đến giá trị của sản phẩm nông nghiệp tăng lên.

Thêm nữa với việc chúng ta khấu trừ được thuế VAT đầu vào giá thành sản xuất phân bón giảm xuống, doanh nghiệp phân bón nếu bán giá hiện nay, thì tự nhiên sẽ được lợi nhuận cao hơn, và họ có điều kiện để đổi mới máy móc thiết bị, đổi mới công nghệ, ứng dụng các khoa học công nghệ mới vào việc sản xuất các loại bón mới phù hợp hơn với thị trường, với môi trường, và đồng thời họ có thể hạ giá thành”,  PGS. TS Đinh Trọng Thịnh nói.