LTS: La Ha là một trong 14 dân tộc có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 1227/QĐ-TTg. Cả nước hiện có 2.870 hộ, với 10.841 nhân khẩu người La Ha, trong đó sinh sống trên địa bàn tỉnh Sơn La có 2.810 hộ, với 10.773 nhân khẩu. Theo số liệu của Bộ Dân tộc và Tôn giáo, La Ha là dân tộc có tỷ lệ giảm nghèo sâu nhất trong các dân tộc có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021-2025 (giảm 25,7%). Tuyến bài “Giải mã sức bật giảm nghèo ở đồng bào dân tộc La Ha” nhằm chỉ ra những giải pháp được tỉnh Sơn La triển khai trong những năm qua để giảm nghèo trong đồng bào dân tộc La Ha, từ đó đúc rút kinh nghiệm để nhân rộng trong thời gian tới.

Muốn thoát nghèo, trước tiên phải có đường

Trước sáp nhập, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Thuận Châu là địa phương có đồng bào dân tộc La Ha sinh sống, với khoảng 560 hộ dân, 2.580 nhân khẩu.

Đồng bào La Ha sinh sống tập trung tại các xã: Nong Lay, Chiềng La (nay 2 xã này sáp nhập cùng Chiềng Ngàm, Tông Cọ thành xã Chiềng La) và xã Liệp Tè (nay sáp nhập cùng Bó Mười, Mường Khiêng thành xã Mường Khiêng).

Từ các chương trình, dự án, nhất là Chương trình MTQG 1719, các địa bàn có đồng bào dân tộc La Ha sinh sống đã được tỉnh Sơn La đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, dân sinh, ưu tiên các công trình giao thông kết nối.

Tỉnh Sơn La hiện có 98,7% số xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông. Toàn tỉnh có 2.233 bản, tỷ lệ bản có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa đạt 78,3%.

(Báo cáo số 594/BC-UBND ngày 30/9/2025 của tỉnh Sơn La sơ kết 5 năm thực hiện Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045)

Bản Song, xã Chiềng La (trước thuộc xã Nong Lay) có gần 100 hộ, 450 nhân khẩu, trong đó dân tộc La Ha chiếm gần 60%. Từ bản Song ra Quốc lộ 6 chỉ khoảng 3,7 km, nhưng năm 2023 trở về trước lại xa vời vợi bởi tuyến đường độc đạo chưa được cứng hóa.

Cuối năm 2023, từ vốn Chương trình MTQG 1719, tuyến đường được đổ bê tông với kinh phí hơn 7 tỷ đồng. Xác định tuyến đường sẽ mở ra cơ hội phát triển mới, bà con trong bản đã hiến hơn 4 ha đất trồng cà phê, sắn, ngô để giải phóng mặt bằng, giúp nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công.

Theo ông Cà Văn Tương, Trưởng bản Song, người dân trong bản chủ yếu trồng cà phê, sắn, ngô, cây ăn quả và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tuyến đường hoàn thành đã giúp bà con đi lại thuận tiện, thu nhập từ nông sản cao hơn trước vì không bị ép giá, không mất chi phí vận chuyển.

Tương tự như ở bản Huổi Lọng, xã Chiềng La (trước sáp nhập thuộc xã Nong Lay), từ vốn Chương trình MTQG 1719, tuyến đường nội bản dài gần 3 km đã được bê tông hóa, với kinh phí hơn 1,2 tỷ đồng. Công trình đã giúp 180 hộ của bản, trong đó có 140 hộ với trên 500 nhân khẩu dân tộc La Ha, đi lại, giao thương thuận tiện.

Xây nền tảng mở lối sinh kế

Cũng như bản Huổi Lọng, bản Song của xã Chiềng La, từ vốn các chương trình, dự án, đường giao thông đến các thôn bản trên địa bàn tỉnh Sơn La đã được đầu tư. Theo số liệu của Sở Xây dựng, từ năm 2021 đến nay, Sơn La đã cứng hóa được 508 tuyến đường, với tổng chiều dài hơn 460 km, tổng kinh phí thực hiện hơn 800 tỷ đồng.

Cùng với đầu tư hạ tầng giao thông, tỉnh Sơn La đã ưu tiên vốn để xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu ở các địa bàn có đồng bào dân tộc La Ha. Các công trình được đầu tư không chỉ phục vụ sản xuất, dân sinh mà còn góp phần nâng cao đời sống tinh thần, bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc La Ha.

Chiềng Hoa là xã mới được hợp nhất từ ba xã: Chiềng Hoa, Chiềng Công và Chiềng Ân của huyện Mường La (cũ). Đây là một trong những địa phương có đông đồng bào dân tộc La Ha sinh sống.

Theo ông Cứ A Dạng, Chủ tịch UBND xã Chiềng Hoa, giai đoạn 2021-2025, từ vốn Chương trình MTQG 1719, xã được đầu tư trên 83 tỷ đồng để xây dựng và nâng cấp 26 công trình giao thông nông thôn, thủy lợi, nhà văn hóa và nhà công vụ.

“Toàn xã có hơn 132 km đường bê tông, 21/35 bản có nhà văn hóa, nhiều khu dân cư được chiếu sáng bằng điện mặt trời, tạo thuận lợi cho đi lại, góp phần giữ vững an ninh trật tự và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội”, ông Dạng cho biết.

Chủ tịch UBND xã Chiềng Hoa thông tin thêm, giai đoạn 2026-2030, khi được phân bổ vốn các chương trình, dự án, xã tiếp tục ưu tiên nâng cấp giao thông, thủy lợi và công trình dân sinh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội toàn diện, phấn đấu thoát khỏi diện xã khó khăn.

Với sự đầu tư của Nhà nước, những thôn bản có đồng bào dân tộc La Ha sinh sống đang khoác lên diện mạo mới. Cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư đồng bộ không chỉ giúp đồng bào tiếp cận dịch vụ xã hội tốt hơn mà còn là nền tảng để các chính sách hỗ trợ sản xuất, tạo sinh kế phát huy hiệu quả, mở ra cơ hội phát triển mới cho đồng bào dân tộc La Ha ở Sơn La.

Bài 2: Sinh kế mở lối thoát nghèo