Những ngày này, con đường dài chừng 40 cây số từ TP. Điện Biên Phủ đến xã Na Ư, huyện Điện Biên không còn khó khăn cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Những khóm Cúc Quỳ nở vàng rực hai bên đường, trên khắp các sườn đồi, sườn núi như xua tan đi cái rét se se lạnh đầu Đông và cũng làm ấm lòng cho những người lữ khách. Quét sạch dần bóng đen ma túy - Na Ư lại đang chuẩn bị khoác lên mình màu áo Xuân mới. Từ trên đỉnh đèo nhìn xuống, “thung lũng tử thần” hiện lên đẹp đúng như trong nét vẽ của các cô, cậu học trò nhỏ nơi đây, với đồng cỏ xanh ngát, mái trường hồng tươi màu ngói, đàn trâu thủng thẳng gặm cỏ phía chân đồi…

Nép mình dưới chân núi Ca Hâu, Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và Trung Học cơ sở Na Ư nay đã ghép thành một với tổng số trên 440 học sinh của 2 cấp học, 100% học sinh trong trường là đồng bào dân tộc Mông. Chia sẻ về những khó khăn trong công tác giảng dạy ở vùng biên, thầy giáo Nguyễn Trọng Sơn, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, những khó khăn về giao thông hay thiếu thốn về cơ sở vật chất không phải là điều quá trăn trở đối với nhà trường. Điều buồn nhất đối với 39 cán bộ giáo viên đang công tác nơi đây, đó chính là con số trên 30% số học sinh trong nhà trường có cha mẹ, người thân đang phải chấp hành án hoặc bị tử hình vì liên quan đến ma túy. 

Điều đó khiến nhiều em bỗng trở nên mồ côi, không nơi nương tựa, có tâm lý chán trường, muốn bỏ học. Do đó ngoài việc thực hiện công tác chuyên môn, các thầy cô giáo trong nhà trường vừa phải kiêm thêm nhiệm vụ làm cha, làm mẹ cho các em, nuôi dưỡng các em như con đẻ, chăm sóc, giáo dục hình thành kỹ năng sống cho từng em, giúp các em vượt qua mặc cảm, phấn đấu học hành nên người.

“Động viên chia sẻ đối với những học sinh này là vấn đề đặt ra bức thiết đối với chúng tôi. Và để cho các cháu trở lại học tập được bình thường, là công rất lớn của các thầy, các cô để các em tránh được những mặc cảm, tự ti trong cuộc sống. Mặc dù các cháu có hoàn cảnh gia đình khó khăn như vậy, nhưng từ đầu năm đến nay cũng không có học sinh nào bỏ học, nghỉ học vì các lý do trên, các cháu đều rất yêu trường, mến lớp”, thầy Sơn cho biết thêm.

Trên con đường nhỏ đi xuống khu nội trú học sinh, cô giáo Nguyễn Thị Huấn, có 5 năm công tác tại trường cho biết, đã không biết bao lần rơi nước mắt khi chứng kiến cảnh học sinh của mình nằm khóc vì nhớ gia đình, bố mẹ. Có những em biết mười mươi rằng người thân của mình sẽ chẳng bao giờ có thể quay về khi dính líu đến những vụ án ma túy rất nghiêm trọng. 

Bởi vậy các cô sợ nhất không phải là áp lực về công việc, những khó khăn vất vả nơi vùng biên, những con đường lầy lội bùn lầy khi mưa xuống… mà là sự suy sụp tinh thần nơi những tâm hồn còn non trẻ. Chính những điều đó đã càng thôi thúc cô cũng như các giáo viên khác trong trường phải nỗ lực hơn nữa, làm điểm tựa về cả tinh thần lẫn vật chất cho các em.

Dù được hỗ trợ tiền ăn của Nhà nước, song rất ít với 70.000 đồng/tháng cộng thêm địa bàn đặc thù khó khăn xa trung tâm, không có chợ, nên việc bảo đảm cho các em có một bữa ăn đầy đủ chất cũng phải cần rất nhiều đến sự san sẻ của các giáo viên trong nhà trường. Vất vả nhất là thời gian đầu khi người thân các em bị bắt, các cô phải thay nhau đón các em về ngủ chung, nấu cơm, giặt quần áo, vỗ về trong từng giấc ngủ như con đẻ của mình để các em vơi đi nỗi nhớ nhà, nhớ cha mẹ. Đầu tiên là dạy các em từ tắm, từ giặt, cách ăn, cách mặc, rồi cách đi ngủ. Khi các em được các cô hướng dẫn sẽ dần tự hình thành thói quen.

 Các em cũng rất nỗ lực vươn lên, từ cách đi học chuyên cần đến ý thức trong cuộc sống. Chúng tôi rời Na Ư khi ánh nắng chiều dần tắt sau dãy núi Ca Hâu, bên dãy nhà công vụ của giáo viên, các cô đang tất bật chuẩn bị cho các con bữa cơm chiều. Nhưng có một điều đọng lại trong chúng tôi đó là sự trân trọng, bởi nếu như không có lòng yêu trẻ, yêu nghề, bám trụ nơi vùng đất khó này của những người giáo viên ấy thì cũng chẳng thể biết được những phận đời nhỏ bé kia sẽ trôi về đâu.