Báo cáo với Đoàn công tác, lãnh đạo UBND huyện Sa Thầy cho biết: Là huyện biên giới, đến cuối 2023, toàn huyện Sa Thầy có 5/11 xã, thị trấn thuộc diện đặc biệt khó khăn; có 11/64 thôn, làng đặc biệt khó khăn thuộc xã vùng I; 45 thôn thuộc vùng DTTS và miền núi. Dân số hơn 56.120 người, trong đó đồng bào DTTS chiếm trên 57%. Toàn huyện còn 1.025 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 6,99%; 698 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 4,76% so với tổng số hộ dân toàn huyện (hộ nghèo, cận nghèo phần lớn là đồng bào DTTS).

Triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719, từ năm 2022 - 2024, tổng nguồn vốn phân bổ cho huyện là hơn 212 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hơn 170 tỷ đồng, ngân sách địa phương đối ứng theo quy định hơn 5,7 tỷ đồng; nguồn vốn lồng ghép 6 tỷ đồng; vốn vay ưu đãi Ngân hàng Chính sách xã hội hơn 26,5 tỷ đồng; nguồn huy động từ người dân hơn 4 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn giải ngân đến 31/7/2024 là hơn 144 tỷ đồng, đạt 67,82% kế hoạch; ước tính cuối năm 2024 giải ngân hơn 176 tỷ đồng, đạt khoảng 83,07% kế hoạch vốn.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, việc triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719 đã đạt được những kết quả quan trọng. Đến nay, toàn huyện có 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới; 2 xã được công nhận xã nông thôn mới nâng cao; 7 thôn đạt chuẩn thôn nông thôn mới ở vùng đồng bào DTTS. Tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 6,99%; thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt hơn 51 triệu đồng.

Đến nay 11/11 xã, thị trấn có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa; tỷ lệ hộ DTTS có đất ở đạt 99,93% và tỷ lệ hộ DTTS có đất sản xuất đạt 98,34%. Quốc phòng, an ninh trên địa bàn được giữ vững, trật tự an toàn xã hội, an ninh nông thôn, an ninh trong vùng đồng bào DTTS cơ bản ổn định.

Ông Dương Quang Phục - Chủ tịch UBND huyện Sa Thầy nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719, cụ thể: Tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp thấp so với nguồn vốn giao. Đối với nội dung hỗ trợ đất sản xuất thuộc Dự án 1 không thực hiện được, do tại Khoản 6, Điều 1, Thông tư 02/2023/TT-UBDT, ngày 21/8/2023 quy định cách thức thực hiện chưa phù hợp với điều kiện nay của địa phương; Tiểu dự án 1, Dự án 3 (phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững) tỷ lệ giải ngân vốn đạt rất thấp (ước tính đến cuối năm 2024 đạt khoảng 9,36% tổng kế hoạch vốn từ 2022-2024); Triển khai trợ cấp gạo cho người dân gặp khó khăn do chưa quy định cụ thể đối tượng được trợ cấp và mức trợ cấp; nguồn vốn sự nghiệp Tiểu dự án 1, Dự án 5 về nội dung chi cho công tác dạy xoá mù chữ ít nên không thể giải ngân hết nguồn vốn được giao...

Chủ tịch UBND huyện Sa Thầy đề xuất, trong giai đoạn tới Trung ương cần xem xét nâng mức hỗ trợ trồng rừng để tạo điều kiện cho người dân yên tâm trồng và chăm sóc rừng, ổn định cuộc sống nhờ rừng; có cơ chế hỗ trợ phát triển dược liệu dưới tán rừng. Ưu tiên nguồn vốn thực hiện Dự án 2 ổn định dân cư cho vùng DTTS, giúp đồng bào DTTS ổn định nơi ở, an tâm lao động sản xuất. 

Thay mặt Đoàn công tác, ông Hà Việt Quân - Vụ trưởng, Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG 1719, ghi nhận những đề xuất của UBND huyện Sa Thầy. Đồng thời, đánh giá cao quá trình tổ chức triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn huyện. Công tác giải ngân vốn đầu tư tương đối khá, các hộ đồng bào DTTS đã được thụ hưởng chương trình hỗ trợ kịp thời. Diện mạo nông thôn đã có nhiều khởi sắc.

Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG 1719 cũng đề nghị UBND huyện Sa Thầy cần xây dựng kế hoạch, lộ trình, mục tiêu cụ thể trong việc thực hiện Chương trình MTQG 1719; việc xây dựng kế hoạch sẽ giúp địa phương lãnh đạo, chỉ đạo hiệu quả hơn. Huyện quan tâm tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân và tạo sự đồng thuận của người dân trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719. 

Quan tâm, lồng ghép hỗ trợ cho các hộ đồng bào DTTS nghèo vươn lên thoát nghèo một cách bền vững, tránh tình trạng các hộ thoát nghèo rồi nhưng tái nghèo. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trong quá trình triển khai thực hiện để đảm bảo Chương trình MTQG 1719 được triển khai thực hiện hiệu quả và kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.

Trước đó, Đoàn công tác của Ủy ban Dân tộc đã đi thực tế kiểm tra một số mô hình hỗ trợ cho đồng bào DTTS từ nguồn vốn Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn xã Ya Ly, huyện Sa Thầy.

Một số hình ảnh Đoàn công tác  kiểm tra thực tế tại xã Ya Ly, huyện Sa Thầy