Bắt đầu vào mùa nắng nóng và vào lúc 5h15’, sau tiếng kẻng báo thức các em học sinh Đan Lai ở nội trú tại ký túc xá của trường Trung học cơ sở Môn Sơn nhanh chóng thức dậy, hàng ngũ chỉnh tề, thực hiện các bài thể dục buổi sáng. Thiếu tá Phan Văn Thắm, nhân viên Đội vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Môn Sơn, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Nghệ An, cán bộ “cắm ký túc” trực tiếp duy trì buổi tập thể dục. Sau đó, Thiếu tá Thắm đôn đốc các em thực hiện việc gấp chăn màn, vệ sinh cá nhân, ăn sáng; chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập chu đáo cho một ngày học mới... Đó chỉ là một phần các hoạt động trong ngày mà tổ công tác Đồn Biên phòng Môn Sơn hỗ trợ, giúp đỡ 82 học sinh Đan Lai của mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” đang nội trú tại ký túc xá Trường Trung học cơ sở Môn Sơn từ khi thành lập đến nay.

Vào tháng 11 năm 2022, Đồn Biên phòng Môn Sơn, BĐBP Nghệ An phối hợp với địa phương, nhà trường ra mắt mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” tại ký túc xá của trường Trung học cơ sở Môn Sơn, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông nhằm hỗ trợ giúp đỡ các em học sinh Đan Lai nội trú tại trường sinh hoạt, học tập tốt.

Để thực hiện được mô hình, Đồn Biên phòng Môn Sơn đã lựa chọn và cử một tổ công tác gồm 03 đồng chí có năng lực, kinh nghiệm, năng nổ nhiệt tình, trách nhiệm, vừa thực hiện nhiệm vụ công tác quản lý địa bàn, vừa hướng dẫn, giúp đỡ các em trong sinh hoạt, học tập tại ký túc xá như: Nắm bắt tình hình tâm tư, nguyện vọng của các em; hướng dẫn các em trong sinh hoạt, học tập, rèn luyện; tổ chức các hoạt động tập thể dục buổi sáng, thể thao buổi chiều, lao động tăng gia, chăn nuôi; giao lưu văn hóa, văn nghệ, vệ sinh môi trường, duy trì chế độ, nền nếp như người chiến sỹ, giúp các em kỹ năng sống để các em sớm hòa nhập với cộng đồng. Đồng thời tiến hành kêu gọi vận động các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh hỗ trợ nguồn lực nhằm nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho các em.

Thiếu tá Phan Văn Thắm, nhớ lại những ngày đầu thực hiện mô hình: Các cháu ở độ tuổi từ 11-16 tuổi, đang ở cùng với gia đình được dỗ dành, chăm lo từ ăn, ngủ, học hành... nay phải xa gia đình và người thân để làm quen môi trường mới, tự mình làm mọi việc, từ học hành, ăn, ngủ, nghỉ, vệ sinh, tắm giặt... nên bước đầu còn nhiều bỡ ngỡ. Chúng tôi phối hợp chặt chẽ với các thầy cô giáo, tuổi trẻ địa phương thường xuyên quan tâm, hướng dẫn, chỉ bảo tận tình để các cháu dần quen với nếp sống, sinh hoạt mới. Ngoài ra, thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao; hướng dẫn các cháu trồng rau, trồng cây... tạo môi trường, sân chơi lành...

Qua một thời gian thực hiện mô hình “Đồng hành cùng ký túc xá vùng biên” với sự nỗ lực của cán bộ tổ công tác, sự hỗ trợ của các cơ quan, đơn vị, địa phương, nhà trường, tổ chức, cá nhân hỗ trợ giúp đỡ mô hình đã giúp các em nâng cao chất lượng học tập; mạnh dạn hơn trong giao tiếp, hòa đồng với bạn bè, mạnh dạn trao đổi với thầy, cô giáo và mọi người xung quanh...

Ông Lương Văn Hoa, Chủ tịch UBND xã Môn Sơn, huyện Con Cuông chia sẻ: Người Đan Lai trước đây chủ yếu sống biệt lập trong vùng lõi vườn quốc gia Pù Mát, không tiếp xúc với xã hội bên ngoài, tồn tại các hủ tục lạc hậu, hôn nhân cận huyết thống và tảo hôn, có nguy cơ thoái hóa về giống nòi nên mô hình ra đời có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm giúp các học sinh tộc người Đan Lai nâng cao trình độ nhận thức, kỹ năng trong cuộc sống, giao tiếp với xã hội bên ngoài; tiếp cận với kiến thức khoa học kỹ thuật; sự phát triển của xã hội... Từ đó, chính các em tuyên truyền viên tích cực cho gia đình, dòng họ của mình xóa bỏ những hủ tục lạc hậu, ngăn ngừa nguy cơ tuyệt chủng về giống nòi, phát triển, đi lên...

“Từ những kết quả đạt được của mô hình này tại Môn Sơn, chúng tôi chỉ đạo các đơn vị phối hợp với địa phương, nhà trường khảo sát để nhân rộng mô hìnhnày trong toàn tuyến biên giới do BĐBP tỉnh quản lý gắn với thực hiện Chương trình “Nâng bước em đến trường”, “Con nuôi đồn Biên phòng”, dự án “Cán bộ, chiến sĩ quân đội nâng bước em đến trường” góp phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nguồn cán bộ cho đồng bào các dân tộc khu vực biên giới”, Đại tá Trần Đăng Khoa, Phó Chính ủy BĐBP Nghệ An thông tin thêm.