Đẩy lùi hủ tục

Xã Ia Kênh (TP. Pleiku) có trên 1.000 hộ dân, trong đó đồng bào DTTS Gia Rai chiếm trên 80% dân số, nhận thức người dân còn chưa đồng đều. Theo số liệu thống kê, năm 2022, xã Ia Kênh còn có 3 cặp tảo hôn. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tảo hôn là tình trạng học sinh bỏ học vẫn còn xảy ra. Bên cạnh đó, việc tiếp cận các thông tin xã hội trên các trang mạng Internet không có chọn lọc, cũng là lý do dẫn đến tảo hôn.

Hơn 10 năm đảm nhiệm vai trò già làng, Người có uy tín, điều ông Rơ Lan Níp trăn trở nhất là làm sao để dân làng từ bỏ các tập tục lạc hậu, trong đó có tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Già Níp chia sẻ: Làng Nhao 1 có 200 hộ, trong đó có 158 hộ là người Gia Rai. Trước đây, tình trạng tảo hôn khiến nhiều gia đình rơi vào cảnh khó khăn, không êm ấm. Vì vậy, già đã cùng hệ thống chính trị của làng tổ chức các buổi tư vấn, sinh hoạt nhóm, tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình, Pháp lệnh Dân số cũng như tác hại của tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Đối với những gia đình cố tình tổ chức đám cưới cho con khi chưa đủ tuổi kết hôn sẽ bị phạt theo quy định của làng, xã.

Như trường hợp em Kpuih N. (làng Nhao 1, xã Ia Kênh) vừa tròn 16 tuổi. Dự tính, em sẽ tổ chức đám cưới với bạn trai cùng làng. Mặc dù được nhiều người khuyên nhủ, nhưng gia đình vẫn mong muốn cho N. kết hôn sớm. Khi nghe tin, già làng Rơ Lan Níp đã xuống tận nhà thăm hỏi, khuyên nhủ N. và gia đình. Sau nhiều ngày kiên trì, ông đã thuyết phục được gia đình tạm dừng việc cưới hỏi.

Em N. kể lại: "Được già làng cùng cán bộ xã đến giải thích, vận động nên em và gia đình đều hiểu rõ tác hại của việc kết hôn sớm. Vì vậy, chúng em quyết định chờ sau khi đi học nghề và có việc làm ổn định thì mới lập gia đình”.

Già Rơ Lan Níp cho biết: Thời gian qua, Già cùng với cán bộ địa phương cũng đang tăng cường các hoạt động tuyên truyền, vận động bà con chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm thực hiện hiệu quả Tiểu dự án 2, Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi do TP. Pleiku triển khai.

"Già đã chủ động họp bàn cùng hệ thống chính trị làng và bà con, đưa mục tiêu về hôn nhân và gia đình vào chương trình và kế hoạch hoạt động của làng; các hương ước, quy ước của làng đều có nội dung cam kết không tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền mà nhận thức của bà con ngày được nâng cao, cùng nhau phòng, chống tảo hôn”, già Níp cho hay.

Chung tay xây dựng làng NTM 

Không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, vận động người dân chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xoá bỏ hủ tục, già Rơ Lan Nip còn tích cực vận động người dân chung tay xây dựng làng nông thôn mới (NTM) trong đồng bào DTTS, cùng giữ cảnh quan môi trường quê hương sạch, đẹp.

Năm 2010, xã Ia Kênh bắt tay xây dựng NTM. Muốn dân làng làm theo, điều đầu tiên, già Nip đã gương mẫu đi đầu trong thực hiện các phong trào, hoạt động và có nhiều đóng góp cho sự phát triển ổn định của địa phương như: tham gia hòa giải các mâu thuẫn để gìn giữ tình đoàn kết trong Nhân dân; vận động bà con giúp nhau ngày công xây nhà, thu hoạch nông sản và chia sẻ kinh nghiệm sản xuất để vươn lên thoát nghèo.

Từ đó, bà con bắt đầu làm theo, phấn khởi, tích cực tham gia xây dựng NTM với những việc làm thiết thực, hiệu quả như: sửa chữa nhà ở, xóa nhà tạm, nhà dột nát, đóng góp ngày công, kinh phí và tự nguyện di dời hàng rào vào trong, hiến đất làm đường giao thông nông thôn, các công trình công cộng, vệ sinh đường làng, ngõ xóm.

Những năm gần đây, già Níp còn vận động người dân tham gia bảo vệ môi trường bằng những việc làm thiết thực như: không vứt rác bừa bãi, đào hố chôn lấp rác, làm hàng rào xanh, đóng góp ngày công san ủi đường làng. Đặc biệt, ông còn vận động người dân xây dựng chuồng trại, không thả rông gia súc gây ô nhiễm môi trường.

Ông Rơ Châm Duih, Bí thư Đảng ủy xã Ia Kênh nhận định: Thông qua các buổi họp dân, ông Níp đã kết hợp tuyên truyền các văn bản pháp luật, các vấn đề bạo lực gia đình, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống lồng ghép với các phong trào, cuộc vận động như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”… Đến nay, tình trạng hôn nhân cận huyết thống ở làng Nhao gần như không xảy ra, vấn nạn tảo hôn từng bước được đẩy lùi. Năm 2017, xã Ia Kênh được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM và đến cuối năm 2021, làng Nhao 1 cũng đã được UBND Tp. Pleiku công nhận đạt chuẩn làng NTM trong đồng bào DTTS. 

"Để có được kết quả này, có sự góp sức của các cấp chính quyền địa phương cùng người dân, đặc biệt là đôi ngũ già làng, Người có uy tín trong đó có già Rơ Lan Níp đã đồng lòng phát huy sức mạnh đoàn kết cộng đồng, chung sức xây dựng quê hương", Bí thư Đảng ủy xã Rơ Châm Duih nhấn mạnh thông tin.