Phát huy tiềm năng, lợi thế

Qua tìm hiểu từ các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi, Dự án phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình MTQG 1719 đang góp phần quan trọng, làm thay đổi phương thức sản xuất, nâng cao thu nhập cho nhiều hộ đồng bào DTTS.

Minh chứng như ở xã Bình Xa, tỉnh Tuyên Quang, thực hiện Dự án 3, Chương trình MTQG 1719, chính quyền xã đã tập trung hỗ trợ phát triển mô hình chăn nuôi vịt bầu Minh Hương. Tham gia dự án có 84 hộ, chăn nuôi trên 17.500 con vịt bầu. Các hộ được cung cấp con giống, thức ăn; tập huấn và áp dụng khoa học và kỹ thuật chăn nuôi vịt theo hướng an toàn sinh học; hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm.

Bên cạnh đó, Dự án tận dụng, khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương; hình thành thói quen sản xuất và tiêu thụ sản phẩm thông qua hợp đồng, tạo lập môi trường hợp tác, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, hình thành và phát triển chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ, nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Ở xã Nguyễn Huệ, tỉnh Cao Bằng, được thụ hưởng nguồn lực từ Dự án 3, Chương trình MTQG 1719, người dân trong xã đã được hỗ trợ giống cây, kỹ thuật trồng trọt, sản xuất miến dong Án Lại - một loại miến đặc sản của địa phương. Đồng thời, bà con được tiếp cận với kiến thức xây dựng thương hiệu và đóng gói sản phẩm. Nhờ vậy, giá trị kinh tế từ cây dong riềng và nghề làm miến dong Án Lại không ngừng nâng lên, góp phần thiết thực vào công cuộc xóa đói giảm nghèo ở địa phương.

Năm 2025, xã Nguyễn Huệ trồng gần 217ha dong riềng, đạt hơn 120% kế hoạch. Sau một thời gian triển khai rộng rãi, cây dong riềng đã được trồng ở tất cả các xóm, trong đó tập trung nhiều tại các xóm: Án Lại, Canh Biện, Thua Bó. Người dân không chỉ bán củ dong mà còn trực tiếp chế biến miến tại nhà, tạo nên chuỗi giá trị kép, gia tăng thu nhập quanh năm.

Hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp

Từ nguồn vốn Dự án 3, Chương trình MTQG 1719, trong giai đoạn 2023 - 2025, các xã Thạch An, Kim Đồng, Minh Khai, tỉnh Cao Bằng đã chuyển tiếp kế hoạch liên kết phát triển sản xuất cây gai xanh theo chuỗi giá trị liên kết. Theo đó, đã có 26 hộ nghèo, hộ cận nghèo tham gia dự án, với quy mô 19,15ha.

Cùng với đó, các xã đã thực hiện 4 dự án chăn nuôi lợn, 17 dự án trồng ngô, với 1.178 hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ thoát nghèo và hộ đồng bào DTTS tham gia. Trong năm 2025, từ nguồn vốn vốn trên 21 tỷ đồng, hiện các đơn vị, địa phương đang đẩy mạnh tiến độ giải ngân.

Theo ông Nông Chí Kiên, Chi cục trưởng Chi cục phát triển Nông thôn tỉnh Cao Bằng: Từ các nguồn vốn của 3 chương trình MTQG, đến nay, tỉnh Cao Bằng đã hỗ trợ trên 566 tỷ đồng thực hiện 559 dự án/kế hoạch hỗ trợ sản xuất. Trong đó, có 56 kế hoạch hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, 503 dự án hỗ trợ phát triển cộng đồng.

Theo nhận định của Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, việc triển khai thực hiện các mô hình chuỗi giá trị, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hoá sinh kế gắn với tiềm năng cây trồng, vật nuôi đã góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống vật chất. 

Từ đó, tạo sự thay đổi nhận thức cho người dân về hoạt động gia tăng giá trị sản phẩm từ sản xuất nông nghiệp, từng bước tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng theo hướng sản xuất hàng hoá để phát huy hiệu quả hơn tiềm năng, thế mạnh và điều kiện của lực lượng lao động trên địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đồng thời, mở ra hướng đi mới cho sản xuất nông nghiệp.

 Đây chính là những điều kiện quan trọng để triển khai hiệu quả các hợp phần, dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trong giai đoạn 2026 - 2030.