Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum, giai đoạn 2016-2020, toàn tỉnh Kon Tum có 1.048 trường hợp tảo hôn và 4 trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng TH&HNCHT còn xảy ra trên địa bàn tỉnh chủ yếu là do ảnh hưởng của những phong tục, tập quán xưa để lại. Bên cạnh đó là nhận thức về xã hội, về kiến thức pháp luật hôn nhân và gia đình của đồng bào còn những hạn chế nhất định dẫn đến việc kết hôn sớm.

Chị Y Phê ở làng Ngọc Leang (xã Đăk Hà, huyện Tu Mơ Rông) là một ví dụ. Chị Y Phê lấy chồng năm 16 tuổi, năm nay chị 39 tuổi nhưng đã có tới 10 đứa con. Cuối tháng 8/2017, chồng chị là A Hồ và con trai đầu là A Kạn vì xích mích trong lúc uống rượu nên đã xảy ra án mạng. Từ đó, chị Y Phê trở thành lao động chính trong gia đình. Nhà đông con, không có điều kiện học hành nên các con của chị Y Phê chỉ học tới lớp 7, lớp 8 rồi bỏ học để đi làm thuê, lấy chồng sớm.

Hoàn cảnh của chị Y Phê chỉ là một trong rất nhiều trường hợp khó khăn từ hệ lụy của việc lấy chồng sớm. Trong những gia đình tảo hôn, tình trạng cha mẹ thiếu hiểu biết xã hội, đông con, nghèo đói và thất học thường diễn ra phổ biến.

Để giúp người dân nâng cao nhận thức xã hội, từng bước ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT, tỉnh Kon Tum đã quyết liệt vào cuộc bằng nhiều giải pháp đồng bộ. Thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng đồng bào DTTS” giai đoạn 2016-2020, tỉnh Kon Tum đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức khác nhau. Theo đó, Ban Dân tộc (là cơ quan Thường trực) xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Đề án. Đồng thời phối hợp với các đơn vị liên quan như Sở Y tế, Sở Tư pháp, Sở Thông tin và Truyền thông, Tỉnh Đoàn, UBND các huyện, thành phố,… để lồng ghép, triển khai các hoạt động tuyên truyền, vận động.

5 năm qua, nhiều hoạt động tuyên truyền đã được các ban, ngành triển khai như cấp phát tờ rơi, treo pano, đặt áp phích, treo khẩu hiệu tuyên truyền nhằm giúp người dân hiểu sâu sắc hơn về hệ lụy của TH&HNCHT. Tăng cường phổ biến pháp luật cho người dân như Luật Hôn nhân và Gia đình, Pháp lệnh dân số,… Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề cho các em học sinh tại các trường THPT, THCS và các bậc cha mẹ tại các thôn có tỷ lệ TH&HNCHT cao.

Ngoài ra, Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum còn tổ chức các hội nghị chuyên đề “Can thiệp làm giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT” tại nhà văn hóa các thôn. Xây dựng mô hình điểm về “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng đồng bào DTTS” ở 2 xã có tỉ lệ TH&HNCHT cao nhất là Đăk Nên và Ngọc Tem (huyện Kon Plông). Chiếu 5 phóng sự về chủ đề giảm thiểu TH&HNCHT bằng tiếng Kinh và Xơ Đăng trong vùng đồng bào DTTS để nâng cao nhận thức của đồng bào, nhất là đối với thế hệ trẻ.

Đồng thời, tỉnh Kon Tum cũng chú trọng các hoạt động tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện như cử cán bộ tham gia đợt tập huấn về triển khai Đề án do Ủy ban Dân tộc tổ chức tại tỉnh Gia Lai. Tổ chức cho các cán bộ sở, ngành và đơn vị liên quan tham gia học tập kinh nghiệm thực hiện Đề án tại 2 tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi vào năm 2019.

Sau 5 năm triển khai thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng đồng bào DTTS” giai đoạn 2016-2020, tình trạng TH&HNCHT trên địa bàn tỉnh Kon Tum đã giảm thiểu rõ rệt. Cụ thể, năm 2016, toàn tỉnh có 314 cặp tảo hôn, đến tháng 9/2020 chỉ còn 76 cặp.

Để tiếp tục triển khai Đề án “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT trong vùng đồng bào DTTS” giai đoạn 2021-2025, tỉnh Kon Tum đã đề ra nhiều giải pháp thiết thực, linh hoạt nhằm phấn đấu đến năm 2025, trên địa bàn tỉnh cơ bản không còn tình trạng TH&HNCHT, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng DTTS.

Một số giải pháp cụ thể được Kon Tum đưa ra trong giai đoạn này như: Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến những quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, giảm thiểu TH&HNCHT. Đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền phù hợp về những hậu quả, tác hại và hệ lụy do vấn nạn này gây nên. Từng bước nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, hạn chế và tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng TH&HNCHT…