Trong những ngày đầu tháng 6, dưới cái nắng chói chang, rẽ vào đường liên thôn, thôn Phước Lâm (xã Ninh Xuân) hai bên đường bụi đất bay mù mịt, các xe tải chở đất đến các lò gạch thủ công chạy rầm rập. Củi, than, mùn cưa và các loại chất đốt đổ tràn ra hai vệ đường. Những căn nhà san sát quanh các lò gạch bụi bám vàng cửa, từ sáng đến tối đóng cửa im ỉm. 

Bà Lê Thị Thùy, làm nghề hàng xén ở khu vực này cho biết: Lò gạch hoạt động không kể ngày đêm. Khói quyện với bụi hắt vào mặt chịu không nổi. Người dân phải đóng chặt cửa vì sợ mở ra ít phút là bụi bám đầy nhà. 

Ngày 9/6, đi quanh Trạm Y tế xã Ninh Xuân và Trường Tiểu học số 1 Ninh Xuân, chúng tôi tận mắt chứng kiến những cột khói của các lò gạch bay lên đen kịt rồi tỏa ra các khu dân cư, mùi khét lẹt. Nếu vào những ngày mưa thì bùn đất vương vãi khắp các đường liên xã, liên thôn, đời sống càng trở nên bức bối hơn. 2 lò gạch sát Trường THCS Lý Thường Kiệt (thôn Tân Mỹ) cũng nghi ngút “xông khói” hàng ngàn lượt học sinh ở trường này. Nhiên liệu đốt chủ yếu là gỗ, bột cưa, mùn trấu, phế phụ phẩm công nghiệp… nên càng ô nhiễm hơn. Vào những giờ cao điểm, xe chở đất và nhiên liệu chạy bạt mạng khiến tiếng ồn càng trở nên ám ảnh. 

 Tại các thôn Tân Mỹ, Phước Lâm… còn diễn ra tình trạng đào, múc đất vô tội vạ, ảnh hưởng không nhỏ đến diện tích sản xuất nông nghiệp của địa phương. 

Chưa tìm được giải pháp

Trong buổi làm việc với chúng tôi ngày 9/6, ông Võ Hương, Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân khẳng định: Các lò gạch thủ công hoạt động bất kể giờ giấc nào, lại nằm trong khu dân cư nên ô nhiễm môi trường là khó tránh khỏi. Người dân bị ảnh hưởng trực tiếp, nhiều lần kiến nghị lên chính quyền, chính quyền xã cũng đã nhiều lần xuống yêu cầu chủ các chủ lò gạch nghiên cứu cách khắc phục nhưng hiện vẫn chưa tìm được giải pháp.

Một số người dân thôn Tân Mỹ cho biết: Kêu mãi rồi cũng chán. Đáng lo nhất là hàng ngàn học sinh trên địa bàn xã ngày nào cũng váng óc, hít khói, hít bụi. Các em học sinh THCS, THPT thì còn ý thức bảo vệ mình chứ học tiểu học dặn đeo khẩu trang trước có khi lại quên sau. 

Nói về phương hướng chuyển đổi nghề nghiệp hay xóa lò gạch thủ công, ông Võ Hương trả lời: “Cũng chưa biết được. Khi nào Nhà nước hay tỉnh bảo xóa thì xóa thôi chứ địa phương thì chỉ tuyên truyền, vận động là chính. Bây giờ cũng đỡ hơn trước rồi. Xã cũng đã cấm các đoàn xe tải, xe múc đào bới đất nông nghiệp vô tội vạ nhưng vẫn xảy ra tình trạng đó, khi phát hiện thì có xử phạt nhưng mức phạt còn nhẹ. Mặt khác, lượng xe múc đất ngày càng biến tướng. Bắt được xe này múc đất ở vị trí không cho phép hôm nay thì ngày mai họ đổi xe khác. Thành ra, xe nào cũng chỉ bị phạt lần đầu. Mỗi lần nhận được thông tin, xã lại bố trí lực lượng đi xử lý”.