Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) và đế quốc Mỹ xâm lược (1954 - 1975), nhân dân xã Gào đã nuôi giấu cán bộ, huy động sức người, của cải đóng góp cho cách mạng trên 40 tấn lương thực, hơn 3.000 ngày công làm đường, đào giao thông hào; tham gia vận chuyển vũ khí phục vụ chiến trường.

Với những thành tích kiên cường, bất khuất trong kháng chiến, xã Gào vinh dự được Đảng và Nhà nước 2 lần phong tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” (năm 1976 và năm 1978).

Thời binh lửa đã lùi vào dĩ vãng, lịch sử đã khắc ghi. Xã Gào hôm nay có sự hồi sinh kỳ diệu. Những người lính bước lên từ công sự, giao thông hào; những người dân trở về từ các vùng tản cư đã đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ấm no.

Là một trong những nhân chứng sống một thời chiến tranh gian khổ mà oanh liệt, ông Rơ Mah Djói (82 tuổi) đã từng tham gia chiến đấu tại Khu căn cứ cách mạng Khu 9 của xã Gào. Giờ đây, ông trở thành thuyết minh viên đặc biệt của xã Anh hùng.

80 năm đã trôi qua kể từ mùa thu Tháng Tám năm 1945, nhưng tinh thần cách mạng vẫn sống mãi trong lòng người dân. Trong hào khí của mùa thu lịch sử nơi vùng đất anh hùng, với niềm tự hào là người lính cụ Hồ, ông Djói rất nhiệt tình khi giới thiệu về “địa chỉ đỏ” cùng nhắc nhớ về “ký ức bom đạn” cho thế hệ trẻ và du khách gần xa. 

“Năm 18 tuổi, tôi được tham gia vào đội du kích xã, có nhiệm vụ đưa tin tức và bảo vệ Ban cán sự Đảng Khu 9. Đến năm 1970, tôi làm xã đội trưởng và được trực tiếp cầm súng chiến đấu. Năm 1974, tôi vinh dự được bầu làm Bí thư Đảng ủy xã Gào. Từ đó đến nay, tôi đã gắn bó đời mình với Khu căn cứ cách mạng Khu 9, với xã Gào anh hùng ”, ông Djói kể lại.

Sức mạnh đoàn kết đã giúp cho vùng đất dày đặc bom mìn chiến tranh nhanh chóng chuyển mình bằng màu xanh của ruộng lúa, nương ngô, những triền đồi cà phê bạt ngàn, những vườn sầu riêng, mắc ca, chanh dây xanh mướt.

Ông A Bốn, người dân xã Gào chia sẻ: “Với mong muốn học tập, giúp đỡ, chỉ dẫn lẫn nhau, cùng nhau đoàn kết sản xuất sao cho có hiệu quả, phát triển kinh tế. Trong làng, trong xã cùng vươn lên, không còn gia đình nào đói nghèo nữa, và quê hương càng phát triển”.

Đặc biệt, bà con đã tham gia vào những mô hình nông nghiệp công nghệ cao như mô hình trồng chanh dây trong nhà kính của Hợp tác xã Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao 360.

Hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư hơn 1ha nhà kính khép kín, áp dụng công nghệ nước ngoài, đưa chanh dây vào chăm sóc theo hướng hữu cơ, sản lượng hàng chục tấn quả mỗi ha và được doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh bao tiêu để xuất khẩu sang những thị trường khó tính như Hà Lan, Thụy Sĩ.

Chị Lê Thị Bảo Trâm, Giám đốc Hợp tác xã, chia sẻ: “Vì muốn tạo ra sản phẩm chất lượng cao nên chúng tôi tìm hiểu ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, triển khai dần. Sản phẩm theo hướng hữu cơ, không có thuốc bảo vệ thực vật, an toàn cho người sử dụng và cả người sản xuất cũng không bị ảnh hưởng, mang lại giá trị kinh tế cao”.

Năm 2025, khi thực hiện chủ trương sáp nhập với các xã Ia Kênh, Ia Pếch, xã Gào mới có diện tích 183km², dân số gần 16.000 người, với quỹ đất sản xuất nông nghiệp mở rộng lên gần 7.800ha. Đây là nền tảng quan trọng để quy hoạch vùng sản xuất tập trung, phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Trên địa bàn hiện có hai dự án đang được kêu gọi đầu tư: Dự án trồng, chế biến và xuất khẩu rau củ quả công nghệ cao tại thôn 6 và Dự án Trung tâm sản xuất hạt giống, rau sạch tại làng B. Các dự án này kỳ vọng trở thành hạt nhân thu hút doanh nghiệp, giúp nông dân tiếp cận kỹ thuật tiên tiến, tham gia chuỗi cung ứng nông sản sạch, phục vụ cả trong nước và xuất khẩu.

Ông Nguyễn Hữu Sung, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Gào, cho biết: Phát huy truyền thống anh hùng, xã Gào đang xây dựng, phát triển về mọi mặt trong thời kỳ mới. Trong đó, Đảng bộ xã Gào tập trung triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đề ra; tập trung ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng, chuyển đổi số, phát triển thương mại, dịch vụ, nông nghiệp công nghệ cao, đồng thời triển khai chương trình giảm nghèo bền vững với quyết tâm cao, nắm bắt cơ hội phát triển đi lên cùng đất nước.