Đồng bào dân tộc Khơ Mú thường có quan niệm: "Làm ăn có tháng, làm nhà có ngày" nên việc chọn ngày lành tháng tốt để vào nhà mới, là một trong những việc hệ trọng trong đời người. Đây là nghi thức có từ xa xưa vẫn được duy trì đến ngày nay.

Theo phong tục của đồng bào dân tộc Khơ Mú, nghi lễ vào nhà mới thường được người đàn ông, là chủ gia đình trực tiếp thực hiện nghi thức cúng trong lễ. Để chuẩn bị cho ngày lễ quan trọng này, gia chủ phải chuẩn bị các đồ dùng sinh hoạt gồm kiềng, chăn, mền, xoong nồi… Đặc biệt, không thể thiếu mâm lễ vật gồm: gà luộc, xôi, nội tạng lợn, rượu trắng, 1 đôi bát, 2 đôi đũa, 2 cái thìa, bát nước luộc gà, bát chẩm chéo.

Trước khi đến ngày vào nhà mới, gia chủ mời một người cao niên trong bản, thường là già làng, trưởng bản hoặc Người có uy tín trong cộng đồng, có gia đình hạnh phúc, kinh tế khá giả để làm người đại diện hỗ trợ trong ngày làm lễ vào nhà mới.

Khi vào nhà, chủ nhà mang cái ninh (chõ đồ xôi) đặt cạnh bếp thờ, đồ dùng sinh hoạt sẽ để ở vị trí phòng ngủ của gia chủ. Người em vợ sẽ nhóm lửa tại bếp cúng với ý nghĩa mong cho gia chủ làm ăn may mắn. Trong văn hóa truyền thống của người Khơ Mú, người em vợ rất được coi trọng, là vị trí không thể thiếu trong lễ vào nhà mới của đồng bào dân tộc Khơ Mú.