Những tác động tích cực

Theo các chuyên gia y tế, cho rằng “1.000 ngày đầu đời”, là khoảng thời gian trẻ phát triển rất nhanh nhưng cũng rất dễ bị tổn thương. Được tính từ khi trứng được thụ thai cho đến khi trẻ được 2 tuổi. Việc chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ trong giai đoạn này sẽ gây tác động mạnh mẽ đến khả năng tăng trưởng, học tập và phát triển sau này.

Chính vì vậy, việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong “1.000 ngày đầu đời”, chính là đang cải thiện chỉ số sức khỏe bà mẹ, trẻ em theo nội dung 3 về: Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS theo Dự án 7 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTSvà miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).

Thực tế có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, phát triển của trẻ trong “1.000 ngày đầu đời” nhưng dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng, cần đặc biệt chú ý. Vì thế, một khi mẹ và trẻ có chế độ dinh dưỡng đúng và đủ trong giai đoạn này, không chỉ giúp tạo nền tảng sức khỏe vững chắc mà còn tạo tiền đề, cơ hội phát triển tốt về thể chất, trí tuệ, xây dựng cuộc sống hạnh phúc trong tương lai. 

Đó cũng chính là mục tiêu cao nhất mà Dự án 7, Chương trình MTQG 1719 hướng đến, để xây dựng một nền tảng vững chắc về chỉ số sức khỏe vùng DTTS.

Nhìn từ thực tế 

Để đưa nội dung “1.000 ngày đầu đời” lan tỏa trong vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã lựa chọn xã Môn Sơn để xây dựng 1 mô hình điểm “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời” với hai cấu phần: phòng tư vấn nuôi dưỡng trẻ nhỏ đặt tại Trạm Y tế xã và 1 nhóm hỗ trợ nuôi dưỡng trẻ nhỏ tại các thôn bản.

Từ thực tiễn cho thấy, việc triển khai mô hình điểm “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời” tại xã Môn Sơn là hoàn toàn có chủ ý. Đây là “thủ phủ” của người Đan Lai sinh sống, từng tồn tại những hủ tục lạc hậu như hôn nhân cận huyết, tảo hôn, nhúng trẻ sơ sinh xuống nước lạnh… 

Mặc dù, đã được các cấp chính quyền đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thường xuyên, liên tục và bằng rất nhiều cách, nhưng nhận thức, suy nghĩ của người dân vẫn chuyển biến chậm. Điều này tác động rất nhiều đến chất lượng dân số, sức khỏe bà mẹ và trẻ em ở vùng đất này.

Nhờ triển khai, thực hiện Chương trình MTQG 1719, nhiều năm gần đây nhận thức của bà con đã có nhiều thay đổi tích cực. Bác sĩ Vi Thị Hương - Giám đốc Trung tâm Y tế Con Cuông (Nghệ An) nhận định: Bước đầu, mô hình đã thay đổi nhận thức, suy nghĩ và hành động của các bà mẹ, của mỗi gia đình và toàn xã hội về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ nhỏ, bắt đầu từ “1.000 ngày đầu đời”.

Sau khi thực hiện mô hình điểm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã phối hợp các địa phương khác trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã đồng loạt triển khai ra diện rộng. Ban đầu, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh hỗ trợ kỹ thuật, chuyên môn còn cấp cơ sở lựa chọn địa điểm, đối tượng, thời gian để triển khai tập huấn nâng cao năng lực cho người cung cấp dịch vụ về Chăm sóc dinh dưỡng trong “1.000 ngày đầu đời” cho đội ngũ y tế tuyến cơ sở.

Nhân rộng trong vùng đồng bào DTTS

Mô hình “Chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời” đã được triển khai, nhân rộng tại rất nhiều xã miền núi cao như Nậm Cắn, Mường Lống, Na Ngoi, Nhôn Mai.... Theo đó, tại các điểm triển khai mô hình, các bà mẹ, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại các thôn bản vùng đồng bào DTTS và miền núi đã được xem trình diễn thực hành bữa ăn dinh dưỡng cho bà mẹ và người nuôi con nhỏ dựa trên các sản phẩm sẵn có tại địa phương.

Giám đốc Trung tâm y tế Tương Dương Vy Xuân Chiến chia sẻ: Mô hình rất ý nghĩa về nội dung, cung cấp kiến thức, kỹ năng cho các bà mẹ, những người nuôi con nhỏ và những người sắp làm mẹ. Điều thấy rõ là nhận thức của mỗi bà mẹ có những chuyển biến tích cực hơn trong việc nuôi dạy và chăm sóc con cái sau sinh.

Qua đánh giá của Sở Y tế Nghệ An tại Báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Chương trình MTQG 1719 cho thấy, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em tại vùng đồng bào DTTS và miền núi đã có nhiều chuyển biến tích cực, mạng lưới cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản được nâng cao mở rộng; các chỉ số về sức khỏe bà mẹ - trẻ em liên tục được cải thiện qua các năm, đặc biệt là số ca tử vong mẹ, tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm rõ rệt. Tỷ lệ suy dinh dưỡng đang giảm dần theo hằng năm, tỷ lệ phụ nữ có thai được tiếp cận các dịch vụ y tế tại các vùng triển khai Dự án 7 đã tăng lên.