Theo Ban Quản lý rừng phòng hộ Vân Canh, toàn xã Canh Liên có trên 540 hộ ở các làng Chồm, Cát, Kà Bông, Kà Nâu, Kà Bưng, Hà Giao, Kon Lót nhận giao khoán bảo vệ gần 6.485ha rừng phòng hộ. Với mức hỗ trợ 600 nghìn đồng/ha/năm, nhiều hộ nhận khoán 12 - 24ha rừng, số tiền này đủ trang trải một phần cuộc sống, mua sắm công cụ sản xuất, đầu tư chăn nuôi, phát triển kinh tế, không còn vào rừng để khai thác lâm sản trái phép.

Ông Đinh Văn Tùng ở làng Kà Nâu, nhận khoán 12ha rừng chia sẻ: Gia đình tôi vốn nghèo, thu nhập chủ yếu từ trồng lúa nên bấp bênh. Từ khi nhận khoán, ngoài tiền hỗ trợ, tôi còn được hướng dẫn bảo vệ rừng, biết cách phát triển kinh tế hợp lý. Tiền nhận được, tôi mua thêm bò, dê để nuôi. Giờ kinh tế gia đình tôi đã ổn định.

Từ khi nhận giao khoán rừng, các hộ tích cực tuần tra, phát hiện sớm hành vi xâm hại tài nguyên rừng và báo ngay cho cán bộ địa bàn, lực lượng kiểm lâm. Nhờ vậy, hiệu quả bảo vệ rừng được nâng lên rõ rệt. Từ năm 2022 đến nay, những diện tích rừng được giao khoán cho người dân luôn an toàn, không xảy ra vụ chặt phá hay lấn chiếm đất rừng; công tác PCCC luôn đảm bảo.

Anh Mai Thanh Phương ở làng Chồm cho biết: Gia đình tôi nhận khoán hơn 24ha rừng. Mỗi tháng 2 lần, tôi cùng với các hộ gia đình khác tổ chức tuần tra rừng từ 2 - 4 ngày. Khi phát hiện dấu hiệu lạ như cây bị chặt, đất bị đào hay dấu chân người lạ, tổ lập tức báo ngay để Ban Quản lý rừng kiểm tra, xử lý. Rừng nuôi sống mình nên giữ rừng cũng chính là giữ nồi cơm hũ gạo nên ai cũng làm hết trách nhiệm.

Theo chia sẻ của anh Đinh Văn Đen, người dân làng Chồm: Đi tuần rừng cực lắm, phải leo dốc, lội suối, có hôm gặp mưa rừng bất chợt còn vất vả hơn. Nhưng mình đã nhận bảo vệ rừng và được Nhà nước hỗ trợ tiền thì phải bỏ công sức để đi tuần. 

“Nhìn thấy những cánh rừng xanh ngát có nhiều muôn thú, cây cổ thụ cao vút và được hít thở không khí trong lành là tôi cảm thất rất vui”, anh Đen trải lòng.

Ở làng Cát, Ban Quản lý rừng phòng hộ Vân Canh cũng đẩy mạnh công tác giao khoán, bảo vệ cho người dân nên những cánh rừng của làng vẫn giữ được màu xanh. Hiện làng cát có 97 hộ dân nhận giao khoán gần 2.302ha rừng. 

Nhờ phối hợp với cán bộ địa bàn thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Vân Canh, các tổ, nhóm hộ trong làng thường xuyên duy trì tuần tra đều đặn, kịp thời báo cáo nhanh, xử lý các vi phạm. Nhiều khu vực trước kia cây thưa, đất trống nay đã phủ xanh trở lại, động thực vật ngày càng phong phú.

Theo ông Đinh Văn Krép, Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban Quản lý làng Cát, để công tác bảo vệ rừng hiệu quả, làng đã lập quy ước, hương ước; ai phá rừng, săn bắt thú rừng sẽ bị xử lý nghiêm. Bà con còn được tuyên truyền thường xuyên, tuyệt đối không phá rừng, săn bắt thú quý hiếm. Nhờ đó, ai cũng hiểu giữ rừng là giữ nguồn nước, cái ăn cho con cháu. Mỗi chuyến tuần tra, thấy cây xanh, thú rừng còn đó, ai cũng nhẹ lòng hẳn”.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch UBND xã Canh Liên, cho rằng: Giao khoán bảo vệ rừng là chính sách nhân văn, vừa gìn giữ rừng và tài nguyên trong rừng, vừa tạo sinh kế ổn định cho người dân. 

Nhờ nguồn thu này, nhiều hộ đã biết đầu tư phát triển kinh tế, từng bước thoát nghèo, góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 23,36% (năm 2025), giảm 33,08% so với năm 2020 (56,44%). Đây là nền tảng quan trọng để xã tiếp tục giảm nghèo, hướng tới xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển bền vững.

Còn ông Nguyễn Thanh Quang, Phó Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Vân Canh cho biết: Để nâng cao hiệu quả giữ rừng và xây dựng lực lượng bảo vệ rừng tại chỗ, đơn vị thường xuyên phối hợp với chính quyền và các nhóm cộng đồng, hộ dân tổ chức tập huấn kỹ năng PCCC rừng, xử lý các vi phạm... Mặt khác, đơn vị cũng đã kiến nghị với cấp trên xin mở rộng thêm diện tích giao khoán, với mục tiêu tạo thêm cơ hội để người dân có việc làm, tăng thu nhập và gắn bó hơn với rừng.