Công tác bảo tồn và phục dựng các giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc được quan tâm thực hiện. Đến nay, toàn huyện có 2 di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng cấp tỉnh (Động Bo Cúng và Cầu Phà Lò); Lễ hội Mường Xia được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia; bản Ngàm xã Sơn Điện được tỉnh công nhận là Điểm du lịch cộng đồng.

Phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM)” tiếp tục được đẩy mạnh. Tổng kinh phí huy động thực hiện chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2019 đến nay hơn 605 tỷ đồng; nhiều địa phương, Nhân dân tích cực tham gia đóng góp tiền, công sức, cát sỏi, hiến đất xây dựng NTM. Hiện tại, tổng số tiêu chí xã đạt chuẩn NTM của huyện là 125 tiêu chí, đạt bình quân 11,36 tiêu chí/xã; xã NTM nâng cao là 63 tiêu chí, đạt bình quân 5,73 tiêu chí/xã; bản NTM tiêu chí bình quân đạt tiêu chí 9,75 tiêu chí/thôn; có 2/11 xã đạt chuẩn NTM, 57/83 bản đạt chuẩn NTM, 9/83 bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Toàn huyện có 9 sản phẩm được cấp tỉnh chứng nhận OCOP 3 sao, tăng 9 sản phẩm so với đầu giai đoạn.

Đặc biệt, các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 đang được tập trung triển khai thực hiện; hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo 695 hộ, trong đó xây mới 338 hộ, sửa chữa 357 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 2.117 hộ nghèo; xây dựng mới và nâng cấp, cải tạo được 26 công trình nước sinh hoạt tập trung. Tổng nguồn vốn đầu tư cho 3 chương trình mục tiêu đạt trên 902 tỷ đồng, xây dựng các công trình thiết yếu như: đường giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, nước sinh hoạt tập trung. Đến nay, tỷ lệ đường giao thông đến trung tâm xã được cứng hóa đạt 100%; tỷ lệ bản có đường giao thông được cứng hóa đạt 76%; tỷ lệ hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 97,5%. Tích cực thực hiện Dự án sắp xếp ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét tại xã Mường Mìn).

Cùng với đó, công tác phát triển đảng viên cho người DTTS luôn được địa phương quan tâm chú trọng. Hiện Đảng bộ huyện có 31 tổ chức cơ sở đảng, trong đó có 15 chi bộ trực thuộc, 16 Đảng ủy cơ sở với 4.214 đảng viên trong đó có 3.481 đảng viên DTTS.

Tại Đại hội, các đại biểu đã tham luận, đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc trong giai đoạn 2024 - 2029. Đồng thời, thông qua Quyết tâm thư tại Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ IV với nhiều mục tiêu, cụ thể: Phấn đấu đến năm 2029 thu nhập bình quân đạt 60 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm hằng năm dưới 10%; không còn hộ ở nhà tạm, 100% hộ ở nhà đạt tiêu chuẩn; 100% hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh; tỷ lệ đường giao thông thôn, bản được cứng hóa đạt 100%; tỷ lệ lao động được đào tào nghề trên 80%; 100% trường, lớp học, trạm y tế, nhà văn hóa thôn được xây dựng kiên cố; Tỷ lệ lao động được đào tào nghề trên 80%; giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội; bảo vệ đường biên, cột mốc; củng cố, tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác và phát triển với huyện Viêng Xay và Sầm Tớ, tỉnh Hủa Phăn, nước bạn Lào.

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Văn Thi đã ghi nhận, biểu dương những thành tích, kết quả mà cấp ủy, chính quyền, cộng đồng các dân tộc huyện Quan Sơn đã đạt được trong thời gian qua, như: Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt khá; dịch vụ, thương mại, nhất là du lịch có tốc độ tăng cao so với các huyện miền núi; lĩnh vực văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ; công tác xây dựng nông thôn mới đạt kết quả tích cực; bản sắc văn hóa các dân tộc được bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc trên địa bàn huyện không ngừng được cải thiện, nâng cao.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, để chủ động sáng tạo thực hiện hiệu quả công tác dân tộc, chính sách dân tộc trên địa bàn, cấp ủy và chính quyền các cấp cần nghiên cứu, vận dụng các chính sách, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 trên địa bàn huyện. Lồng ghép các chương trình phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa bàn và của mỗi dân tộc, tiếp tục huy động nhiều nguồn lực cho đầu tư, phát triển giúp đỡ vùng đồng bào DTTS sinh sống, góp phần tăng thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống, tự lực, tự cường vươn lên thoát nghèo bền vững...

Bên cạnh đó, huyện cần quan tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc, danh lam - thắng cảnh của địa phương, phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Chủ động nắm tình hình, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ "3 giữ", là "giữ dân, giữ rừng và giữ biên giới". Phát huy tốt vai trò của Người có uy tín trong cộng đồng để vận động bà con thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tích cực phát triển sản xuất, xây dựng bản, làng ngày càng giàu đẹp, văn minh…