Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Sắc màu 54

Rộn ràng lễ cúng cổng bon của người Mnông

Cát Tường - 14:46, 04/05/2022

Hàng năm, trước khi những cơn mưa đầu mùa rơi xuống, đồng bào Mnông lại tổ chức lễ cúng cổng bon làng (Bư brah mpêr bon) ngay bên cổng ra vào của bon (buôn) làng để cầu xin thần mưa gió, thần bão, thần dịch bệnh không gây tai họa cho bon làng trong cả năm.

Những "nữ tú" trong bon giã gạo nấu cơm dâng cúng thần linh.
Những "nữ tú" trong bon giã gạo nấu cơm dâng cúng thần linh.

Lễ cúng cổng bon của người Mnông được tổ chức sau khi già làng và các chủ hộ gia đình họp bàn chọn ngày tổ chức, phân công công việc, quy định phần đóng góp của mỗi gia đình. Lúc này, gái làng giã gạo nấu cơm, trai làng cột ché rượu, đánh chiêng, gùi nước chuẩn bị cho lễ cúng cổng bon làng với không khí phấn khởi, đoàn kết của dân làng trong buổi lễ.

Các lễ vật của lễ cúng cổng bon gồm có: Gạo trắng, mỗi gia đình một nắm, thuốc hút 1 nhúm, một hòn than củi được nhặt trong bếp bằng tay trái, được quấn một bông vải làm khố gọi là Sah ônh (Sah ônh được coi là vị thần liên lạc giữa con người với các thần linh mang lễ vật của con người dâng lên các thần, mong các thần ban cho sự bình yên, giàu mạnh cho các gia đình và cho cả bon làng); một cặp ngà voi và một sừng tê giác làm bằng gỗ, một lá trầu có quét sẵn vôi, một miếng cau. Ba gói bánh nếp gói bằng lá chuối, 3 quả chuối xanh luộc chín, 3 đoạn mía mỗi đoạn 3 đốt, 4 cây nến sáp cắm trên đầu bốn đoạn cây đóng làm cọc.

Người Mnông cho rằng các thần xấu, thần ác nhìn thấy tượng con cọp sẽ sợ hãi mà bỏ đi, không dám vào quấy phá bon làng.
Người Mnông cho rằng các thần xấu, thần ác nhìn thấy tượng con cọp sẽ sợ hãi mà bỏ đi, không dám vào quấy phá bon làng.

Phía trước sạp phên cột một ché rượu giả làm bằng vỏ quả bầu khô, bên trong đổ đầy trấu, miệng quả bầu cắm 1 ống nhỏ làm cần rượu. Bên cạnh ché rượu giả có dựng tượng một con cọp làm bằng gỗ, ngồi quay mặt từ trong ra phía ngoài. Người Mnông cho rằng, các thần xấu, thần ác nhìn thấy tượng con cọp sẽ sợ hãi mà bỏ đi, không dám vào quấy phá bon làng. Phía sau sạp tre, ở giữa hàng rào bon và sạp tre là 1 hàng rào tượng trưng để ngăn chặn các thần ác vào quấy phá.

Già làng thổi tù và, báo hiệu buổi lễ sắp bắt đầu.
Già làng thổi tù và, báo hiệu buổi lễ sắp bắt đầu.

Lễ vật chuẩn bị xong, già làng thổi 1 hồi tù và, thông báo với thần linh và mọi người về việc tổ chức lễ cúng cổng bon. Sau đó già làng làm chủ lễ, dẫn cả đoàn ra phía trước cổng bon để tiến hành những nghi thức quan trọng. Trước ban thờ làm bằng phên tre, nứa, chủ lễ lấy tiết lợn hòa cùng với rượu, cắt ba miếng gan lợn nhỏ, xâu vào một chiếc que cắm bên bình rượu. Già làng cất tiếng cầu xin Yang (trời), thần linh đem đến mưa thuận gió hòa và mùa màng tươi tốt cho bon làng, xin Yang cùng thần linh ngăn chặn và xua đuổi những rủi ro, bệnh tật.

Nghi thức quan trọng diễn ra phía trước cổng bon.
Nghi thức quan trọng diễn ra phía trước cổng bon.

Sau khi đã làm lễ cúng tại cổng bon làng, chủ lễ cùng với bà con quay vào phía sân chính, đem rượu có hòa tiết lợn hiến tế bôi lên mái nhà, lên tường ngôi nhà ở làm phép để xua đuổi, ngăn chặn những rủi ro, bệnh tật đến với bon làng, ngăn chặn các thần ác vào nhà gây rối hoặc làm hại người trong gia đình. 

Già làng trao vòng tay cầu chúc sức khỏe cho dân làng.
Già làng trao vòng tay cầu chúc sức khỏe cho dân làng.

Cuối cùng, già làng tiến hành nghi thức cúng trao vòng sức khỏe cho bà con và du khách tham dự. Sau nghi thức này, các chàng trai, cô gái người Mnông vừa đánh cồng chiêng, vừa say trong những điệu múa, trò chơi sôi động mừng ngày hội.

Già làng cùng các chủ hộ trong gia đình lấy rượu pha với tiết lợn mang về nhà để cúng thần giữ nhà Kuăt.
Già làng cùng các chủ hộ trong gia đình lấy rượu pha với tiết lợn mang về nhà để cúng thần giữ nhà Kuăt.
Sau khi thực hiện xong phần lễ, bà con trong buôn vui ca hát theo tiếng cồng chiêng dặt dìu mang theo ước vọng một cuộc sống thanh bình, hạnh phúc.
Sau khi thực hiện xong phần lễ, bà con trong buôn vui ca hát theo tiếng cồng chiêng dặt dìu mang theo ước vọng một cuộc sống thanh bình, hạnh phúc.

Trong không khí của những ngày đầu tháng 4, điểm xuyết làn nắng vàng như rót mật, già làng cùng nam thanh nữ tú trong bon và du khách vui vẻ thưởng thức hương rượu cần thơm ngọt giữa nhịp chiêng trầm ấm bồng bềnh. Khung cảnh thanh bình như đưa hồn ta về với dòng sông, con suối, về với núi rừng đại ngàn, thật thanh thản và bình yên, thật êm đềm và hạnh phúc...

Tin cùng chuyên mục
Trống bỏi - Món đồ chơi Trung thu đang đi vào quá vãng...

Trống bỏi - Món đồ chơi Trung thu đang đi vào quá vãng...

Trống bỏi từng là món đồ chơi Trung thu không thể thiếu trong ký ức của biết bao trẻ em miền Bắc… Thế nhưng, ngày hôm nay trên chính “quê hương” của món đồ chơi giản dị ấy, tại làng nghề Báo Đáp, xã Hồng Quang, huyện Nam Trực (tỉnh Nam Định) chỉ duy nhất ông Nguyễn Đức Hưởng còn tiếp nối và duy trì nghề làm trống.