Thay đổi tư duy, thoát nghèo bền vững

Xóm Trung Sơn hiện có 108 hộ, với hơn 420 nhân khẩu, trong đó trên 70% là đồng bào dân tộc Mông, chủ yếu di cư từ Hà Quảng (Cao Bằng) đến sinh sống. 10 năm trước, Trung Sơn vẫn là xóm nghèo nhất vùng. Bà con chỉ trồng ngô làm lương thực, mỗi năm được một vụ, phụ thuộc hoàn toàn vào nước trời. Mùa khô hạn, ngô không trổ bắp, cái đói lại rình rập từng nếp nhà.

Khi ấy, trong mỗi gia đình, ngoài những dụng cụ làm nương rẫy thô sơ, hầu như không có tài sản gì đáng giá. Đường xá đi lại khó khăn, nhà văn hóa, công trình nước sinh hoạt chưa được đầu tư, cuộc sống người dân còn nhiều thiếu thốn.

Trước những khó khăn của người dân, chính quyền xã Quang Sơn đã chủ động nghiên cứu, tìm tòi, triển khai nhiều chương trình hỗ trợ, lồng ghép hiệu quả các nguồn vốn từ các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển vùng đồng bào DTTS. 

Chọn nông nghiệp hàng hóa hiệu quả kinh tế cao làm hướng đột phá, chính quyền xã phối hợp với cán bộ khuyến nông thường xuyên mở các lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi ngay tại bản, giúp bà con nâng cao kiến thức, thay đổi tư duy sản xuất, mạnh dạn tiếp cận những mô hình kinh tế mới.

Từ đây, người dân Trung Sơn bắt đầu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mạnh dạn từ bỏ tập quán độc canh cây ngô, chuyển sang trồng cây na - loại cây phù hợp với thổ nhưỡng vùng núi đá vôi. Lợi thế của xã nằm giáp vùng trồng na nổi tiếng La Hiên đã giúp Trung Sơn thuận lợi trong việc học hỏi kỹ thuật và tiêu thụ sản phẩm.

Gieo sự sống trên miền núi đá

Thực hiện Đề án 2037 của tỉnh Thái Nguyên về phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống vùng đồng bào dân tộc Mông, xóm Trung Sơn được hỗ trợ trồng 3 ha na dai và nhiều lớp tập huấn chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Nhờ vậy, đến nay, diện tích trồng na của xóm đã mở rộng lên khoảng 20 ha, trong đó 15 ha đã cho thu hoạch.

Anh Dương Văn Chính, Phó Trưởng xóm Trung Sơn, cho biết: “Cây na đã thực sự trở thành cây làm giàu cho bà con. Từ chỗ không đủ ăn, nay nhiều hộ thu hàng chục triệu đồng mỗi vụ. Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ một xóm đa số là hộ nghèo nay giảm xuống còn 18 hộ. Mỗi năm, xóm phấn đấu giảm thêm 1 - 2 hộ nghèo”.

Trên những triền đồi Trung Sơn hôm nay, những vườn na xanh tốt phủ kín, mùa quả chín thương lái tìm đến tận nơi thu mua với giá trung bình 25.000 - 30.000 đồng/kg. Nhờ thu nhập ổn định, người dân có điều kiện mở rộng chăn nuôi trâu, bò, gà, lợn; mua sắm máy móc, phương tiện phục vụ sản xuất và sinh hoạt.

Không chỉ dừng lại ở phát triển kinh tế, Trung Sơn còn được đầu tư xây dựng hạ tầng đồng bộ. Những con đường đất đá gập ghềnh trước kia giờ đã được bê tông hóa, nối liền từng cụm dân cư. Nhà văn hóa xóm được xây mới khang trang, có sân thể thao có mái che, trở thành nơi sinh hoạt, giao lưu văn hóa, thể thao của cộng đồng.

Trường mầm non, tiểu học được xây dựng kiên cố, có điện sáng, máy chiếu phục vụ dạy học. Trẻ em đến trường không còn phải lội bùn, vượt suối; việc học hành trở nên dễ dàng, nề nếp hơn. Những đổi thay đó không chỉ mang lại tiện nghi vật chất, mà còn mở ra cơ hội tri thức, tương lai tươi sáng cho thế hệ trẻ người Mông nơi đây.

Nếu trước đây, cuộc sống của người Mông Trung Sơn quanh năm gắn với nương ngô và đói nghèo, thì nay, bà con đã biết tính toán mùa vụ, áp dụng kỹ thuật mới để tăng năng suất. Nhiều hộ còn học cách sơ chế, bảo quản sản phẩm, hướng tới phát triển thương hiệu na Trung Sơn - một bước tiến lớn trong tư duy làm kinh tế.

Người dân cũng tích cực tham gia các phong trào do địa phương phát động như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn”, “Thắp sáng đường quê”… Gắn bó, đoàn kết, cùng nhau xây dựng bản làng giàu đẹp trở thành nét văn hóa mới của cộng đồng người Mông nơi đây.

Đời sống khấm khá hơn, nhà cửa kiên cố xây dựng ngày càng nhiều, hầu hết các hộ đều sắm được xe máy, tivi, tủ lạnh. Xóm không còn cảnh thiếu đói vào mùa giáp hạt. Trung Sơn hôm nay mang một diện mạo khác: Tươi sáng, yên bình và tràn đầy niềm tin.

Những đổi thay ở Trung Sơn không chỉ là kết quả của sự đầu tư hiệu quả của Nhà nước, mà còn là minh chứng cho ý chí vươn lên của đồng bào dân tộc Mông nơi đây. Họ đã dám thay đổi tư duy, dám học hỏi và mạnh dạn làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

Từ một xã khó khăn bộn bề, đến nay Trung Sơn đã vươn lên thành điểm sáng của xã Quang Sơn trong thực hiện giảm nghèo bền vững. Tin rằng, với nền tảng đã có và tinh thần đoàn kết, bản người Mông Trung Sơn sẽ tiếp tục khởi sắc, vươn lên mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.