Thay đổi nhận thức

Trong quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang đã tích cực tham mưu cho Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia của tỉnh phân công nhiệm vụ cụ thể tới từng thành viên, phụ trách các lĩnh vực, dự án. Các sở, ngành đã phối hợp chặt chẽ, tích cực trong xây dựng kế hoạch, phân bổ ngân sách và tổ chức thực hiện theo đúng tiến độ. Sở Dân tộc và Tôn giáo đã chủ động rà soát, hướng dẫn các địa phương tháo gỡ khó khăn trong triển khai, đồng thời ký kết 09 chương trình phối hợp với các sở, ban, ngành nhằm đẩy mạnh hiệu quả chính sách dân tộc nói chung và Dự án 8 nói riêng.

Dự án 8 được triển khai đồng bộ từ năm 2021 đến nay tại tỉnh với tổng kinh phí phân bổ giai đoạn 1 (2021–2025) là hơn 33 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách Trung ương. Hội liên hiệp phụ nữ các cấp đã triển khai các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo vệ, chăm sóc phụ nữ và trẻ em, thực hiện mục tiêu bình đẳng giới với đối tượng thực hiện là phụ nữ và trẻ em gái tại các xã và thôn đặc biệt khó khăn, ưu tiên phụ nữ và trẻ em gái là người dân tộc thiểu số trong các hộ nghèo, cận nghèo, nạn nhân bị mua bán, bị bạo lực gia đình, bị xâm hại tình dục, di cư lao động không an toàn/lấy chồng nước ngoài trở về, người khuyết tật.

Na Hang là địa phương tiêu biểu thực hiện hiệu quả dự án 8. Đến hết năm 2024, toàn huyện Na Hang đã thành lập được 76 Tổ truyền thông cộng đồng (TTCĐ) tại các thôn bản đặc biệt khó khăn, với trên 500 thành viên gồm Bí thư Chi bộ, trưởng thôn, tổ, công an viên, y tế thôn bản, chi hội trưởng phụ nữ, Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên, người có uy tín trong cộng đồng.

Kể từ khi thành lập đến nay, Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) huyện đã tổ chức trên 100 cuộc tập huấn, truyền thông và 19 cuộc đối thoại chính sách cấp xã và cụm thôn bản. Thông qua các buổi tập huấn, truyền thông đã tuyên truyền thực hiện bình đẳng giới, xoá bỏ định kiến và khuôn mẫu giới cho trên 7.200 lượt người tham gia nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân góp phần xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em.

Mô hình tổ TTCĐ hoạt động theo hình thức đối thoại hai chiều, sử dụng ngôn ngữ dân tộc, gắn với các tình huống đời sống cụ thể. Việc truyền thông không còn áp đặt một chiều mà khơi gợi đối thoại, từ đó giúp người dân hiểu đúng, thay đổi dần những quan niệm tưởng như “hiển nhiên” –như việc phụ nữ phải nhẫn nhịn, cam chịu trước bạo lực gia đình.

Các cấp Hội LHPN đã đẩy mạnh, đa dạng hình thức tuyên truyền về bình đẳng giới đến hội viên phụ nữ và người dân. Các hình thức tuyên truyền được thực hiện linh hoạt, sáng tạo, phù hợp như lồng ghép trong sinh hoạt chi hội, họp thôn bản, tuyên truyền trên mạng xã hội như Zalo, Facebook.

Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Tuyên Quang đã thành lập, tổ chức ra mắt 06 Tổ truyền thông cộng đồng. Đăng tải, phát sóng 40 tin, bài về Chuyên mục “Bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ”, 15 Chuyên mục tiếng dân tộc, 15 phóng sự tài liệu, 17 phóng sự phát thanh, 05 bài chuyên đề, 01 Chương trình Tọa đàm, … Thành lập 390 Tổ truyền thông cộng đồng, tổ chức truyền thông 390 cuộc truyền thông với chủ đề “Thay đổi khuôn mẫu giới trong việc nhà”. 06/07 huyện, thành phố đã tổ chức Hội thi cấp huyện về tìm kiếm sáng kiến, mô hình, giải pháp truyền thông hiệu quả thay đổi “Nếp nghĩ, cách làm” góp phần xóa bỏ định kiến giới, bạo lực gia đình và mua bán phụ nữ, trẻ em … Những hoạt động này tạo không khí sôi nổi, lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng.

Một điểm sáng khác là sự ra đời của 72 Câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” – nơi nuôi dưỡng khát vọng, rèn luyện kỹ năng và trao cơ hội cho trẻ em gái, đặc biệt là trẻ em DTTS. Với gần 1.800 thành viên, các câu lạc bộ không chỉ là nơi sinh hoạt đơn thuần mà thực sự đã trở thành môi trường truyền cảm hứng, giúp trẻ em tự tin vượt qua những rào cản văn hóa lỗi thời.

Nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ

Nhận thức là gốc, nhưng để phụ nữ thực sự “đứng lên” thì kinh tế phải là nền tảng. Hội LHPN tỉnh Tuyên Quang đã xác định rõ điều này và lồng ghép mạnh mẽ các hoạt động hỗ trợ sinh kế, ứng dụng công nghệ trong sản xuất, tạo việc làm ổn định, giúp chị em tăng thu nhập, tự tin hơn trong cuộc sống.

Phát triển kinh tế từ mô hình thu mua lá tre xuất khẩu, chị Tô Thị Tuyết, thôn Thác Lụa, xã Hòa Phú, huyện Chiêm Hoá cho biết: “Nhờ tham gia các lớp tập huấn từ dự án 8 và không ngừng tìm tòi, học hỏi, chúng tôi đã bắt đầu thu mua lá tre và bán lại cho doanh nghiệp phục vụ xuất khẩu suốt gần 4 năm nay, bình quân mỗi đợt thu về gần 200 triệu đồng. Đến thời điểm hiện tại, mô hình này không chỉ mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình mà còn tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 chị em trong thôn, giúp họ có thu nhập hằng tháng và yên tâm gắn bó với quê hương”.

Từ năm 2021 đến nay, Dự án 8 triển khai tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 13 nhóm sinh kế, tổ hợp tác và hợp tác xã do phụ nữ làm chủ hoặc đồng làm chủ. Tỉnh tổ chức 25 hội nghị tập huấn hỗ trợ ứng dụng công nghệ 4.0, hướng dẫn sản xuất và kết nối tiêu thụ sản phẩm, tạo điều kiện để phụ nữ DTTS tiếp cận mô hình kinh tế hiện đại, từng bước phát triển bền vững. Đây không chỉ là hỗ trợ vật chất mà là “trao cần câu”, giúp chị em làm chủ cuộc sống, chủ động hơn trong các quyết định kinh tế gia đình.

Nâng cao năng lực cho phụ nữ không chỉ là một giải pháp phát triển kinh tế mà còn là yếu tố then chốt để xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng và tiến bộ. Với sự đồng hành của chính quyền, các cấp Hội và bản thân sự nỗ lực vươn lên của các chị em phụ nữ Tuyên Quang đã góp phần tạo nên diện mạo nông thôn mới ngày càng phát triển.

Các mô hình, hoạt động của Dự án 8 đã có tác động tích cực, tạo sự chuyển biến về nhận thức, thay đổi "nếp nghĩ, cách làm" của người dân tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn, góp phần cùng các địa phương giải quyết tốt một số vấn đề xã hội cấp thiết đối với phụ nữ, trẻ em và thúc đẩy bình đẳng giới tại vùng đồng bào DTTS và miền núi của Tuyên Quang.