Người dân bức xúc phản ánh 

Ngày 4/2 vừa qua, phản ánh với phóng viên, chị Hà Thị Cường - con ông Nông Văn Lự, người dân thôn Mảm 2 bức xúc nói: “Gia đình tôi có thửa đất số 01, diện tích 300 m2, loại đất thổ cư và thửa đất số 02 diện tích 994 m2, loại đất trồng cây lâu năm. Năm 2018, mưa lớn đã cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, hoa màu, của gia đình tôi. Vì bị thiệt hại quá lớn do mưa lũ không có nơi ở, nên Nhà nước đã hộ trợ gia đình tôi 25.000.000 đồng, để di dời tài sản, tìm nơi ở khác. Số tiền trên là Nhà nước hỗ trợ gia đình tôi vì bị thiệt hại lớn do thiên tai, lũ lụt, chứ không phải bồi thường đất đai. Do vị trí của 02 thửa đất nằm cạnh lòng hồ của Thủy điện Thác Cá 1 nên bị ngập nước và không thể canh tác. Tôi đã nhiều lần viết đơn kiến nghị gửi UBND xã An Lương nhưng chưa được giải quyết”.

Tiếp giáp với thửa đất nhà chị Cường, gia đình anh Hoàng Văn Xiêng có thửa đất số 01 diện tích 246 m2, loại đất thổ cư, cũng trong hoàn cảnh như vậy. 

Anh Xiêng cho biết: “Năm 2018 mưa lớn gây lũ quét cuốn trôi nhà căn nhà của gia đình tôi, chính quyền địa phương đã hộ trợ 15.000.000 đồng, để di dời tài sản, tìm nơi ở khác. Khi Dự án triển khai họ có đo đạc khu vực thửa đất của tôi và những hộ liền kề nhưng không thấy đền bù, do vị trí thửa đất nằm cạnh lòng hồ thủy điện nên luôn bị ngập úng. Bị ảnh hưởng như vậy, nhưng gia đình tôi không nhận được bồi thường từ dự án”.

Sự mập mờ trong bồi thường giải phóng mặt bằng

Ngày 7/2, trao đổi với chúng tôi, ông Thái Mạnh Cường - Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái nói: Đối với 2 hộ dân trên đã bồi thường rồi. Khi được hỏi Công ty đã bồi thường cho 2 hộ dân trên bao nhiêu tiền? Ông Cường cho biết do số hộ dân được bồi thường nhiều nên chi tiết ông Cường không nhớ.

Ngày 8/2, ông Cường liên lạc lại với phóng viên qua điện thoại và cho biết, đã kiểm tra những thửa đất của 2 hộ gia đình phản ánh trên. Ông Cường cho hay, tháng 7/2018, lũ lịch sử quét cả khu dân cư dọc suối thôn Mảm 2, các hộ trên mất hết nhà cửa nên được huyện hỗ trợ di dời bố trí chỗ ở mới. Khi đấy Dự án thủy điện đã đo xong, sau đó gia đình tự cải tạo thành ao, ruộng và bị sạt lở. Các gia đình đã có ý kiến, Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) huyện cũng đã kiểm tra và do thay đổi hiện trạng sau khi đã đo GPMB, thửa đất đã được Nhà nước hỗ trợ bố trí chỗ ở mới nên không đủ điều kiện để lập phương án đền bù.

Để rõ hơn về thông tin mà ông Thái Mạnh Cường - Phó Giám đốc Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái cung cấp, nhóm phóng viên đã có buổi làm việc với ông Hoàng Văn Cội - Chủ tịch UBND xã An Lương. Ông Cội cho biết: Hộ anh Hoàng Văn Xiêng và hộ Hà Thị Cường (con ông Nông Văn Lự) thuộc địa bàn thôn Mảm 2. Trước đây, Dự án Thủy điện Thác Cá 1 có đo lui đằng sau (diện tích đất 2 hộ trên), sau này hình như Dự án không lấy đến. Khi tiếp nhận đơn thư, phản ánh của 2 hộ dân trên, UBND xã cũng đã gửi Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái đề nghị xem xét giải quyết.

Chưa bằng lòng với câu trả lời trên, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã đặt lịch và có buổi làm việc với Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Chấn - ông Đinh Văn Trường. Ông Trường cho biết: “Đối với công tác bồi thường, GPMB của Dự án Thủy điện Thác Cá 1 chủ yếu đất sông suối là chính, có một phần đất ở của các hộ dân. Khi triển khai Dự án, UBND huyện cũng rất cẩn thận. Sau khi Dự án gần như tất toán về công tác GPMB, cơ quan Thanh tra của huyện còn vào kiểm tra”.

Trao đổi lại việc người dân phản ánh Dự án Thủy điện Thác Cá 1 bồi thường, hỗ trợ chưa thỏa đáng? Ông Trường cho biết: “Ở góc độ cơ quan quản lý Nhà nước bọn mình chỉ quan tâm đến các quy định của Nhà nước, còn việc doanh nghiệp hỗ trợ hay như nào đấy là việc của doanh nghiệp, bọn mình cũng không nắm được”.

Theo như lời lãnh đạo UBND Văn Chấn nói, sau khi Dự án gần như tất toán về công tác GPMB đã cho cơ quan Thanh tra của huyện vào kiểm tra. Vậy không biết Thanh tra của huyện có nghe được những bức xúc phản ánh của người dân và những dấu hiệu “bất thường” trong công tác bồi thường của Dự án?

Qua nhiều ngày tìm hiểu, làm việc với người dân và chính quyền địa phương nơi đây, phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển nhận thấy, phản ánh của người dân là hoàn toàn có cơ sở.

Cần làm đúng luật

Tại Điều 75 Luật Đất đai năm 2013 quy định về điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đối với hộ gia đình, cá nhân như sau:

Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đều được bồi thường theo quy định.

Như vậy, hộ gia đình chị Hà Thị Cường (con ông Nông Văn Lự) và hộ anh Hoàng Văn Xiêng đều có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Nhà nước cấp, là đủ điều kiện được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Do bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lũ lụt, hộ chị Hà Thị Cường (con ông Nông Văn Lự) và hộ anh Hoàng Văn Xiêng từng được nhận tiền hỗ trợ và số tiền này là Căn cứ Điều 11 Nghị định 93/2021/NĐ-CP quy định về nội dung chi từ nguồn đóng góp tự nguyện như sau: Hỗ trợ hộ gia đình sửa chữa, xây dựng lại nhà ở bị đổ, sập, trôi, cháy hoàn toàn, sửa chữa nhà ở bị hư hỏng nặng; hộ phải di dời nhà ở khẩn cấp do nguy cơ từ thiên tai, sự cố để ổn định đời sống của người dân.

Đối với người đồng bào DTTS nơi đây, thửa đất là tất cả gia tài của họ, trong khi đó những thửa đất trên đều được Nhà nước cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nhưng đại diện chủ đầu tư Dự án là Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái lại cho rằng, Hội đồng bồi thường GPMB huyện đã kiểm tra và do thay đổi hiện trạng sau khi đã đo GPMB, thửa đất đã được Nhà nước hỗ trợ bố trí chỗ ở mới, nên không đủ điều kiện để lập phương án đền bù, là chưa đúng với Luật Đất đai, khiến nhiều hộ dân bức xúc.

Bởi thực tế, ngoài hai hộ anh Xiêng và hộ chị Cường kể trên, thì còn có hộ anh Nông Văn Đức, vợ là Hà Thị Chiến phản ánh, gia đình anh chị có 2 căn nhà, căn nhà sàn 4 gian, khép kín nằm trên thửa đất chưa có sổ, đã được bồi thường 600.000.000 đồng. Căn nhà thứ 2 nằm trên mảnh đất có sổ, diện tích đất ở là 180 m2, nhưng chỉ được bồi thường 100.000.000 đồng.

Tương tự, hộ anh Lý Văn Bình và vợ là Nông Thị Bảo phản ánh, tổng diện tích đất bị thu hồi của gia đình anh chị là, 3.700 m2, trong đó 1.700 m2 có sổ đã được bồi thường, 2.000 m2 canh tác nhiều năm nhưng chưa có sổ nên Dự án không bồi thường. 

Hộ anh Nông Văn Mong cũng phản ánh, gia đình có thửa đất số 02, diện tích 1.257 m2 bị ngập do thủy điện dâng nước nhưng chưa được bồi thường…

Nhiều hộ dân thôn Mảm 1, Mảm 2 xã An Lương cho rằng, việc bồi thường, GPMB của Dự án Thủy điện Thác Cá 1 có nhiều điều “khuất tất” và chưa thỏa đáng đối với những hộ dân bị thu hồi đất. 

Dư luận đặt ra câu hỏi, không biết Thanh tra của huyện đã thanh, kiểm tra tới những hộ này chưa? Kết quả thế nào? Báo Dân tộc và Phát triển tiếp tục làm việc với cơ quan chức năng và thông tin tới bạn đọc.