Hàng quán không bán bia, rượu

Một ngày cuối tháng 6, sau quãng đường gần 60km từ TP Đông Hà lên huyện miền núi Đakrông, chúng tôi tình cờ dừng chân ở một quán nước bên đường.

Đây là bản Cupua, dân bản đa số là người dân tộc Vân Kiều sinh sống. Chúng tôi rất thắc mắc khi thấy các quán xá nơi đây không bán bia rượu, thay vào đó trưng bày rất nhiều loại nước ngọt đóng chai.

Người dân cho hay, đã gần 20 năm nay không có ai dùng rượu bia nên không bán những thứ nước uống có cồn.

Từ lời kể của bà chủ quán nước, chúng tôi tìm gặp ông Hồ Ê Nót (SN 1974, nguyên trưởng bản Cupua) - người từng nghiện rượu, bỏ bê gia đình và cũng chính là người giúp bản Cupua nói không với rượu bia.

Ê Nót trước mắt chúng tôi là một người đàn ông nhỏ nhắn, da đen và rất vui vẻ, dễ gần.

Ông cho biết, thuở thanh niên, vì bồng bột nên mắc nhiều sai lầm. Ngày ấy, ông suốt ngày rủ bạn bè tụ tập ăn nhậu đến khi không nhậu nổi nữa mới về. Đến lúc lập gia đình, có con, ông cũng không thay đổi. Mọi việc từ nương rẫy đến việc nhà đều do một tay vợ ông cáng đáng.

Có hôm, trước khi lên nương, vợ Ê Nót đưa tiền nhờ Ê Nót mua thức ăn cho con, ông đã lấy số tiền đó để mua rượu uống, bỏ mặc con nhịn đói.

Sau những trận say bí tỉ, Ê Nót trở về nhà. Hễ nghe tiếng vợ cằn nhằn, Ê Nót sẵn sàng xuống tay đánh đập vợ bất kể đúng sai.

Giờ đây, Ê Nót luôn biết ơn đại gia đình đã thương cảm bỏ qua những lỗi lầm quá khứ để Ê Nót giữ được gia đình nhỏ hạnh phúc, sống vui vẻ khi con lớn khôn như hiện tại.

“Lúc trẻ, mỗi khi nhậu xong mình hay kiếm cớ gây sự. Nhiều người thấy vậy khuyên can mình bỏ rượu nhưng mình không nghe. Mãi đến khi mình nhìn lại và thấy đã mất mát quá nhiều. Nếu không dừng lại, chắc sẽ đánh mất gia đình, sợ vợ bỏ, sợ các con căm ghét mình”, Ê Nót tâm sự.

Rót ly nước mời khách từ bình trà nhỏ đã pha sẵn để trong nhà, Ê Nót nói: “Thay vì trước đây người dân hay uống rượu bia, bây giờ chỉ uống nước trà, nước lọc. Có khách đến nhà chơi cũng thế. Nhờ vậy, mà không còn những tệ nạn khác. Người dân thì chăm chỉ làm ăn hơn”.

Ê Nót vận động dân bản bỏ rượu, bia

Ê Nót là người có công lao lớn nhất trong việc vận động được tất cả người dân ở bản Cupua bỏ rượu.

Giờ đây, nhiều ngôi nhà trong bản Cupua đều có ghi dòng chữ bằng tiếng Vân Kiều "Chỗi Nguaiq Blòng Tâng Dông", nghĩa là bản không rượu, bia, thuốc lá.

“Không phải tự nhiên mà dân bản đi nghe lời một người từng nghiện rượu và phá phách như mình đâu. Mình phải làm gương bỏ bia rượu trước. Sau đó, mình được người dân quý mến bầu làm trưởng bản. Từ đó, mình cố gắng để giúp đỡ cho mọi người, rồi mình khuyên can người ta bỏ rượu người ta mới nghe lời”, Ê Nót bộc bạch...

Theo Ê Nót, ông đã được đào tạo kiến thức về y tế. Năm 2002, sau khi bỏ được rượu, ông được dân làng giao phụ trách y tế bản kiêm luôn chức Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ bản Cupua.

Nhận thấy đàn ông suốt ngày chỉ biết nhậu, không làm việc khiến gia đình thiếu thốn. Phụ nữ thì hết giờ làm việc nương rẫy lại phải trở về nhà, tất bật lo việc nhà và chăm sóc con. Ban đầu, Ê Nót tổ chức cho người dân tham gia các cuộc họp ở các cụm trong bản.

Mỗi hộ tham gia nộp quỹ 1.000 đồng/tháng. Ai ốm đau, sẽ mua bánh kẹo và cử người thăm, động viên các hội viên. Đến ngày hội đại đoàn kết, sẽ khen thưởng cho các gia đình tiêu biểu.

Ê Nót luôn quan tâm, giúp đỡ mọi người lúc hoạn nạn. Gia đình ai có người bệnh, Ê Nót sẵn sàng bỏ việc nhà đến và cùng đi để giúp các thủ tục giấy tờ đi viện.

Đối với các hộ khó khăn, Ê Nót tìm cách lo chi phí đến các bệnh viện tuyến huyện, tỉnh. Vì vậy, Ê Nót được nhiều người tin yêu, quý mến.

“Người dân ở đây không biết chữ, thấy mình biết chữ, lại nắm rõ các thủ tục nên được bà con tin tưởng nhờ vả".

Từ tuyên truyền, vận động người ở các cụm không rượu, bia. Dần dần nhiều cụm trong bản Cupua không uống rượu. Đến nay 100% người dân ở bản Cupua không uống bia, rượu”, Ê Nót nói.

Ông Hồ Văn Thơm (SN 1972, trú tại thôn Vùng Kho) cho biết, lần gần đây nhất, ông tham dự đám cưới của đứa cháu ở bản Cupua. Buổi tiệc được tổ chức với gần 40 mâm nhưng không có chai rượu, chai bia nào.

“Hôm ấy có nhiều khách lạ từ các tỉnh, huyện khác đến dự. Họ ngạc nhiên vì lần đầu thấy đám cưới không có bia, rượu. Sau khi hiểu ra đây là phong tục của bản thì họ rất vui. Trước khi về, họ không quên khen ngợi dân bản nơi đây có lối sống lành mạnh, văn minh”, ông Thơm kể lại.

Ông Hồ Văn Thanh, Chủ tịch xã Đakrông (huyện Đakrông, Quảng Trị) cho biết, người dân ở bản Cupua rất tự hào vì không uống rượu, bia. Việc làm này vừa đỡ tốn kém tiền của, hạn chế được việc ẩu đả và tai nạn giao thông. Đặc biệt là không còn tình trạng bạo hành gia đình. Từ đó, đàn ông ở bản biết chăm lo cho gia đình, kinh tế nhờ vậy mà cải thiện lên rất nhiều.