Theo Quyết định, giao Cục Di sản văn hóa chủ trì, phối hợp với Sở VHTT&DL Bình Định và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức triển khai, thực hiện việc bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội. Nguồn kinh phí thực hiện nhiệm vụ trích từ nguồn kinh phí chi thường xuyên ngân sách Trung ương năm 2024 để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của Bộ VHTT&DL cấp cho Cục Di sản văn hóa.

Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý ra đời cùng sự hình thành Trường Lăng - Lăng Ông của người Việt thành lập đầu tiên ở Quy Nhơn, vào đầu Triều Nguyễn, thuộc địa phận thôn Lý Hòa ngày nay. Sử liệu ghi lại, Trường Lăng ra đời muộn nhất là năm 1815.

Năm 1839, làng Xương Lý được lập địa bạ chính thức, hương chức làng lựa chọn vị trí mới linh thiêng và tôn nghiêm để tái thiết, xây dựng mới Lăng Ông Nam hải Xương Lý tại triền núi Đơn thuộc thôn Lý Chánh ngày nay và từ Trường Lăng, ngư dân tổ chức Lễ nghinh thần rước về Lăng Ông Xương Lý mới tái thiết vào năm 1839.

Theo dòng chảy thời gian, làng chài Vũng Nồm - Xương Lý, Tp. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định có nhiều nét văn hóa đặc trưng vùng biển được diễn ra tại Vạn đầm, như ở Lăng Ông, ở đình làng Xương Lý và các thiết chế truyền thống ở nơi này.

Đặc biệt Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý là sự kiện trọng đại hằng năm của ngư dân vùng biển Nhơn Lý, loại hình di sản văn hóa phi vật thể luôn được gìn giữ, phát huy, lan tỏa trong cộng đồng ngư dân.

Lễ hội có quy mô lớn và gắn liền với dân nghề biển tại địa phương. Hằng năm Lễ hội chính thức được tổ chức trong 3 ngày (9, 10 và 11 tháng Giêng âm lịch) và ngày nay được kéo dài thêm, để tổ chức các hoạt động dân gian và biểu diễn nghệ thuật Hát bội, Bài chòi, hội chọi gà dân gian.

Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý, thuộc xã Nhơn Lý, Tp. Quy Nhơn đã được Bộ VHTT&DL ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tại Quyết định số 3994 ngày 10/12/2024.

Đây là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ Sáu của tỉnh Bình Định được vinh danh, là kế tiếp của các Di sản: Võ cổ truyền Bình Định, Hát bội Bình Định, Nghệ thuật Bài chòi Bình Định, Lễ hội Chùa Bà - Cảng thị Nước Mặn (xã Phước Quang, huyện Tuy Phước), Nghề chằm Nón ngựa Phú Gia (xã Cát Tường, huyện Phù Cát).

Ông Nguyễn Tự Công Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, cho biết: Việc được tôn vinh sẽ nâng cao trách nhiệm và góp phần nâng cao nhận thức về giá trị của di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý.

Khẳng định sự tiếp nối, lan tỏa nét đẹp truyền thống trong đời sống tinh thần của cộng đồng địa phương, tôn trọng giá trị di sản tại vùng đất Bình Định, góp phần tạo nên sự đa dạng văn hóa trong tổng thể các giá trị di sản văn hóa Việt Nam.

Nhằm thực hiện nhiệm vụ mà Luật Di sản văn hóa và hệ thống pháp luật quy định liên quan đến di sản Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý, ông Nguyễn Tự Công Hoàng đề nghị, Tp. Quy Nhơn chủ động phối hợp với Sở VHTT&DL, với các ngành liên quan thực hiện nhiệm vụ quy hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết không gian thiêng của Lễ hội. Nhất là khu vực Lăng Ông Nam hải Vạn đầm Xương Lý, bến cá Xương Lý nói riêng, Vạn đầm Xương Lý nói chung, bảo đảm tính kế thừa, bảo đảm tiêu chí về môi trường, cảnh quan.

Cùng với đó thúc đẩy việc lan tỏa, phát huy giá trị Lễ hội, kết nối với các tổ chức, công ty lữ hành du lịch để có kế hoạch phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu của các đoàn khách trong nước và quốc tế, gắn kết với phát triển du lịch bền vững. 

Ông Nguyễn Tự Công Hoàng cũng yêu cầu, các cơ quan chức năng cần đề ra phương án, chương trình bảo vệ, phát huy giá trị, kêu gọi sự ủng hộ, kết nối với các địa phương, tổ chức kinh tế có gắn kết với giá trị di sản Lễ hội.