Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Tìm trong di sản

Công nhận Tết ngã rạ và múa cà đáo của người Co Quảng Ngãi là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

T.Nhân - H.Trường - 17:46, 06/06/2025

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Di sản văn hóa Tết ngã rạ (sa ní) và nghệ thuật trình diễn dân gian múa cà đáo của người Co, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.

Tết ngã rạ của người Co được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
Tết ngã rạ của người Co được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tết ngã rạ (sa ní) của người Co, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, được tổ chức cuối tháng 10, đầu tháng 11 Âm lịch hằng năm. Người Co gọi là “Tết ngã rạ”, vì sau khi thu hoạch lúa xong thì rạ ngoài đồng đã ngã xuống, tức là ăn kết hay lễ lúa lên chòi. 

Tết ngã rạ còn có ý nghĩa tổng kết một mùa lúa, tạ ơn thần linh và là dịp để mọi người trong làng gặp gỡ, vui chơi sau những tháng ngày lao động vất vả. Bên cạnh đó, thể hiện tinh thần đoàn kết của người Co dù đời sống còn khó khăn nhưng luôn giữ gìn, phát huy những nét đẹp văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Nghệ thuật trình diễn dân gian múa cà đáo được lưu truyền từ nhiều thế hệ, là nét văn hóa truyền thống của người Co. Trong múa cà đáo, người phụ nữ Co mặc trang phục cổ truyền với màu sắc rực rỡ, cườm trên trán, vai, hông. Người phụ nữ múa trên nền chiêng trống, di chuyển theo vòng tròn. Theo nhịp cồng chiêng, cánh tay của người phụ nữ đưa lên rồi cả thân người nhẹ nhàng nghiêng về bên trái theo tiếng chiêng vang, sau đó lại nghiêng về bên phải theo tiếng chiêng dập.

Nghệ thuật trình diễn dân gian múa cà đáo của người Co được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
Nghệ thuật trình diễn dân gian múa cà đáo của người Co được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Múa cà đáo có 2 dòng: Cà đáo trook đtăk, nghĩa là cà đáo đường nước hay cà đáo vùng thấp; cà đáo trook gook nghĩa là cà đáo vùng cao. Cà đáo đường nước chậm rãi, cà đáo vùng cao dồn dập hơn. Các điệu múa cà đáo đều phụ thuộc vào điệu trống, chiêng.

Vẻ đẹp múa cà đáo là lúc những đôi tay của người phụ nữ Co dang ra và ngửa lên trời, đôi chân bám chặt vào đất như cầu mong được nhận những gì tốt đẹp từ thiên nhiên, núi rừng.