Khởi nghiệp từ tài nguyên bản địa

Vùng núi Gia Lai sở hữu hệ thực vật vô cùng phong phú, đặc biệt là nguồn dược liệu tự nhiên quý hiếm, đa dạng, có tiềm năng để hình thành các vùng sản xuất dược liệu tập trung. Vì vậy, tạo sinh kế từ tài nguyên bản địa, là con đường đang được đồng bào DTTS ở đây lựa chọn để làm giàu cho bản thân và quê hương.

Điển hình, nguồn kinh phí từ Chương trình MTQG 1719, Tổ liên kết “đan lát, dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng” do Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Mơ Nông (huyện Chư Păh) đã được thành lập. Tuy mới đi vào hoạt động từ tháng 6/2022, thế nhưng Tổ liên kết đã thu hút được sự quan tâm đặc biệt của du khách về nghề truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Gia Rai. Bên khung cửi vang tiếng dệt, các nghệ nhân dệt thổ cẩm thân thiện, vui vẻ, tự hào giới thiệu cho khách những tấm thổ cẩm độc đáo, màu sắc tinh tế, bắt mắt.

Chị Niê H’Uyên, Tổ trưởng Tổ liên kết “đan lát, dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng” chia sẻ: Trước đây, bà con trong làng chỉ dêt thổ cẩm để phục vụ cho gia đình. Từ khi thành lập tổ liên kết, chúng tôi đón được nhiều du khách đến tham quan, được đưa sản phẩm dệt thổ cẩm ra các địa phương khác, có thêm thu nhập cho gia đình. Chị em phụ nữ ở đây rất vui khi là thành viên và sẵn sàng tham gia gìn giữ, xây dựng tổ liên kết ngày càng phát triển hơn.

Hay như việc hỗ trợ, khuyến khích  gia đình chị H’Phim xây dựng thương hiệu "Rượu ghè bà Tuyết” để nâng cao giá trị, đạt sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh, qua đó tạo việc làm và thu nhập cho nhiều hộ gia đình.

 Ông Nhip, làng Bung Bang Hven (xã Yang Bắc, huyện Đak Pơ) nhận định: “Rượu ghè của H’Phim ngon, hương vị không lẫn được với các rượu ghè làng khác. Mỗi khi nhà mình có lễ hay gia đình quây quần, thì phải ghé qua nhà H’Phim mua bằng được rượu ghè về mới trọn niềm vui được”. 

Rượu ghè là thức uống được người Ba Na ở làng Leng Tô, thị trấn Đak Pơ, huyện Đăk Pơ được sử dụng trong các dịp lễ, Tết và đãi khách quý. Với nguyên liệu tự nhiên như hạt bo bo, bắp (ngô)… sản phẩm rượu ghè do gia đình chị H’Phim sản xuất bằng bí quyết của gia đình luôn có vị thơm nồng, đậm đà khác biệt. Hương vị đó được lưu truyền từ đời này qua đời khác, được dân làng truyền tai nhau cho đến bây giờ.

Nhấp từng can rượu, trong hương thơm dìu dịu từ các nguyên liệu tự nhiên, chị H’Phim khẽ khàng chia sẻ bí quyết để làm nên hương rượu ghè độc đáo: Ở Gia Lai, rượu ghè hầu như nơi nào cũng có, nhưng để làm nên hương vị đặc trưng thì nguyên liệu sẽ là điều quyết định. Hạt bo bo, hạt bắp, bông lau có sẵn trên rẫy, mình lấy về kết hợp cùng men truyền thống và một số loại thảo mộc riêng gia truyền để ủ cùng. Nhờ vậy, những ai đã thưởng thức rượu ghè, sẽ nhớ mãi hương vị độc đáo này. "Vì được bà ngoại truyền dạy công thức, nên mình lấy tên bà ngoại làm thương hiệu-rượu ghè bà Tuyết”, chị H’Phim cho hay.

Triển khai hiệu quả chính sách 

Từ nguồn vốn của Chương trình MTQG1719, tỉnh Gia Lai hỗ trợ xây dựng 28 mô hình khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh với tổng kinh phí gần 3,9 tỷ đồng. Ngoài ra, tỉnh Gia Lai còn hỗ trợ xây dựng và thực hiện 1 mô hình tiêu thụ sản phẩm, đồng thời tổ chức các phiên chợ, hội chợ thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Bên cạnh đó, với đặc thù là tỉnh miền núi có tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm hơn 46% dân số, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Vì vậy, xác định giảm nghèo nói chung, giảm nghèo vùng đồng bào DTTS là một trong những chương trình trọng tâm, trọng điểm để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, Gia Lai đã triển khai nhiều chính sách, giải pháp nhằm giúp cho người nghèo có cuộc sống ổn định. 

Trong đó, việc xây dựng thực hiện những mô hình giảm nghèo, đào tạo nghề cho người dân phù hợp với từng vùng DTTS, được xem là giải pháp hiệu quả, vừa góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, vừa mở ra những hướng đi thực tế cho đồng bào các DTTS.

Theo thống kê, hiện toàn tỉnh Gia Lai hiện có 20 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 2 trường Cao đẳng, 12 trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên cấp huyện. Thực hiện Chương trình MTQG 1719, từ năm 2021 đến nay, tỉnh Gia Lai đã mở được 114 lớp đào tạo nghề cho lao động, với 4.157 học viên. Trong đó, nghề nông nghiệp gần 2.400 người, nghề phi nông nghiệp hơn 1.750 người. Riêng năm 2023, các địa phương đã tuyển sinh và đào tạo nghề cho hơn 3.000 người/106 lớp.

Ông Siu Luynh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đức Cơ cho biết: Từ năm 2022 đến nay, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Trung tâm giáo dục nghề nghiệp huyện mở 10 lớp đào tạo nghề dưới 3 tháng, bình quân 30 học viên/lớp, riêng năm 2023 có 6 lớp với 124 học viên. 

Các nghề đào tạo cũng phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế vùng, ví dụ như nghề kỹ thuật xây dựng, lắp đặt và sửa chữa điện nội thất, sửa chữa máy nông nghiệp, trồng và chăm sóc cây cà phê, trồng rau an toàn, trồng và chăm sóc lúa, trồng nấm…Do vậy, hầu hết lao động người đồng bào DTTS sau đào tạo đều có thể vận dụng kiến thức, áp dụng kỹ thuật vào cuộc sống và quá trình sản xuất, góp phần giúp cho hàng ngàn lao động, nhất là đối tượng chính sách, người nghèo, cận nghèo… được chuyển giao kiến thức khoa học kỹ thuật, kỹ năng nghề. Từ đó, đồng bào DTTS có được việc làm, nâng cao thu nhập, thoát nghèo bền vững.