Về với Tổ dân phố M’Lon trong dịp này, chúng tôi dễ bắt gặp những con đường sạch đẹp được trồng hoa hai bên lề đường trông thật bắt mắt. Có được cảnh quan môi trường như vậy không phải nơi nào cũng làm được. Ngoài sự nỗ lực của các đoàn thể trong Tổ dân phố, thì vai trò của chị em phụ nữ người Cơ Ho, Chu Ru nơi đây đóng góp phần quan trọng nhất. Chính các chị em phụ nữ ở M’Lọn tự tay trồng và chăm sóc những khóm hoa dọc các tuyến đường nên mùa nào hoa lá cũng xanh tươi khỏe sắc.

Ngược thời gian, cách đây hơn 10 năm, người dân Tổ dân phố M’Lọn vẫn còn phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Kinh tế kém phát triển, nhiều tập tục lạc hậu ăn sâu trong tiềm thức người dân như “Pơthi Shakơrtinh” - một tập tục ứng xử với người chết của đồng bào Cơ Ho và Chu Ru, có nghĩa là "xây mộ" và "ăn xương" hay là "trả nợ xương cốt" rất tốn kém và phiền toái. 

Bên cạnh là nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống luôn đè nặng lên đôi vai, gây ra không ít hệ lụy cho người dân, nhất là phụ nữ. Việc sinh con thứ 3 trở lên không phải là hiếm… đã làm cho đời sống của bà con DTTS nơi đây càng khó khăn hơn.

Để làm thay đổi nhận thức trong nếp nghĩ cũng như việc làm, Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố M’Lọn đóng vai trò hết sức quan trọng. Thông qua những buổi sinh hoạt, chị em thường khuyên bảo nhau chăm chỉ làm ăn xây dựng kinh tế gia đình, tuyên truyền vận động hội viên không sinh con thứ 3, từ bỏ dần các tập tục lạc hậu… 

Sau bao nhiêu nỗ lực của Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố, cùng với sự chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền và các đoàn thể, Tổ dân phố M’Lọn từng bước thay da đổi thịt. Bà con DTTS nơi đây biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, đời sống của người dân được nâng lên rõ rệt.

Tổ dân phố M’Lọn có trên 90% dân số là đồng bào DTTS, trong đó chủ yếu là dân tộc Cơ Ho và Chu Ru, đến nay không còn hộ nghèo. Nhiều gia đình có của ăn, của để, xây dựng được nhà cửa kiên cố khang trang. Trong 5 năm trở lại đây, tình trạng sinh con thứ 3 đã giảm hẳn. 

Chị Nai Nến vui vẻ chia sẻ: “Mình chỉ sinh 2 con thôi để có điều kiện nuôi dạy các con trưởng thành. Sinh nhiều con như ông bà trước đây thì khổ lắm. Ở Tổ dân phố, mấy năm nay mình không thấy chị em nào sinh con thứ 3”.

Khi nhận thức của người dân được nâng cao, bà con từ bỏ dần các tập tục lạc hậu, thay vào đó là ý thức gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của cha ông để lại. Tham quan căn nhà sàn của bà Roda Nai Linh (sinh 1957), dân tộc Cơ Ho, Người có uy tín, Trưởng Ban công tác Mặt trân Tổ dân phố M’Lọn thật đáng ngưỡng mộ. 

Trong không gian nhà sàn được trưng bày và bài trí khá đầy đủ các nhạc cụ, các vật dụng mang đậm văn hóa các dân tộc Cơ Ho, Chu Ru như trống, chiêng, khèn, gùi, nồi, ché, đó, lao…; Được biết căn nhà sàn này còn là địa điểm sinh hoạt văn hóa cồng chiêng, cũng là nơi luyện tập của Câu lạc bộ nhịp điệu Aria do Chi hội Phụ nữ đứng ra thành lập.

Trao đổi về những hoạt động của mình trong vùng đồng bào DTTS, bà Roda Nai Linh trải lòng: "Cái gì mình làm được thì nói bà con mới nghe. Từ lao động sản xuất, cũng như bảo tồn văn hóa truyền thống. Hiện tại, ngôi nhà sàn này là nơi sinh hoạt cồng chiêng đều đặn, cũng là địa điểm thích hợp để tổ chức tập múa, tập hát những điệu mùa, lời dân ca truyền thống của dân tộc Cơ Ho, cũng như Chu Ru cho con em trong Tổ dân phố. Mình rất mong muốn thế hệ trẻ tiếp nối những người đi trước trong việc gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình".

Không những thế, trong nhiều năm qua, Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố M’Lọn luôn đi đầu trong các phong trào hoạt động của địa phương và được các ngành, các cấp đánh giá cao. Ngoài thành lập Câu lạc bộ nhịp điệu Aria, Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố này còn thực hiện tốt Đề án 938 của Chính phủ, cụ thể đã thành lập được Câu lạc bộ về giáo dục cha mẹ trong chăm sóc và bảo vệ trẻ em.

Bà Phạm Thị Thảo Nguyên, Chủ tịch Hội Phụ nữ thị trấn Thạnh Mỹ cho biết thêm: Chi hội Phụ nữ M’Lọn có 169 hội viên, trong đó trên 90% là chị em DTTS. Nhiều năm qua, Chi hội luôn làm tốt các phong trào hoạt động của địa phương. Các chị em đã vận động gia đình người thân từ bỏ các tập tục lạc hậu, không sinh con thứ 3 để có điều kiện nuôi dạy các con được tốt hơn. Đồng thời, chị em cũng đã thành lập được các câu lạc bộ phù hợp với thực tế của tình hình nơi sinh sống. Hơn nữa, chị em hội viên nơi đây luôn nêu cao tinh thần tự giác, chăm chỉ làm ăn, xây dựng cảnh quan môi trường khu dân cư ngày càng khang trang, giàu đẹp”.